De Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) en Prisma, de vereniging van biologische fruittelers, luiden de alarmbel. Vorige week besloot het Ctgb (voluit: het 'College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) de toelating voor het middel Thiovit-Jet (spuitzwavel) fors aan te scherpen.

Schimmelwerend
Volgens de organisaties brengt dat besluit de biologische fruitteelt in Nederland in grote verlegenheid. Telers spuiten zwavelhoudende middelen tegen schimmels, met name schurft. Andere manieren dan spuiten zijn er niet, omdat de sporendruk altijd in het hele perceel hoog is. In gewone mensentaal betekent het dat ook een biologische teler er niet aan ontkomt zijn hele gaard te bezwavelen.

Zonder zwavelbehandeling, of minder lange en regelmatige spuitrondes, wordt fruit minder stevig fruit en krijgt het de nodige vlekjes. Consumenten laten fruit dat er minder mooi uit ziet links liggen. Hun gedrag is het uitgangspunt voor het inkoopbeleid van supermarkten. Als ze geen biologisch zonder plekjes in Nederland meer kunnen kopen, zullen het elders gaan halen. Bijvoorbeeld in België, waar minder strikte beperkingen gelden. Het besluit van het Ctgb betekent dan ook het einde van de biologische fruitteelt in Nederland.

NFO en Prisma roepen daarom de politiek zich "in te spannen voor een duurzame gewasbescherming in en een toekomst voor de (biologische) fruitteelt." De politiek nam tenslotte recent (24 november 2016) nog kamerbreed de motie Dijkgraaf aan, die het kabinet oproept te zorgen voor voldoende biologische gewasbeschermingsmiddelen in de fruitteelt.

Herregistratie
Wat besloot het Ctbg nu eigenlijk precies en waarom? Syngenta, de producent van Thiovit-Jet, vroeg herregistratie aan bij het Ctgb. Dat is de normale gang van zaken als producenten hun middelen op de markt willen krijgen of houden. Het Ctgb toetst de voorgestelde dosering en toepassing op schadelijkheid voor mens, dier en milieu. Uitgangspunt bij de toetsing is de Europese herbeoordeling. In beginsel toetst 1 land voor heel Europa. Voor dit middel was dat Slovenië. Dat land had niet alle toepassingen in overweging genomen. Daarom besloot het Nederlandse Ctgb het middel extra langs de lat te leggen.

De Ctgb-experts zijn van mening dat de door Syngenta aangevraagde toelating te ruim is en daarom voor milieuschade kan zorgen. Het Ctgb begrenst de toelating om die reden tot 1 à 2 keer spuiten in de periode maart-mei voor fruitbomen. Tevens verbiedt het toepassing bij de onbedekte teelt van aardbei, bessen, druif, schorseneer, boomkwekerijgewassen en vaste planten.

Het Ctgb stelt zich nadrukkelijk op als uitvoerende instantie en baseert zich bij de besluitvorming alleen op wetenschappelijke argumenten; maatschappelijke overwegingen spelen geen rol. Is de aanvrager, in dit geval Syngenta, het niet eens met een besluit, dan moet zo'n bedrijf zich juridisch verweren.

De overheid zegt biologisch te willen bevorderen, maar feitelijke regelgeving valt vaak tegen de biologische teelt uit
'Onredelijk'
Het besluit overviel de sector. Biologische fruitteler Harrie van den Elzen vertelt me "godsgruwelijk verbaasd" te zijn over het besluit. De biologische fruitteelt heeft al zo weinig middelen tot zijn beschikking. "Je moet gewoon het hele seizoen kunnen spuiten, maar 1 of 2 keer is gewoon te weinig." Zwavel is bovendien een natuurlijke stof. "Vroeger kregen we die zwavel er gratis bij. Weet je nog? Zure regen en zo? Tegenwoordig zien we het zwavelgehalte in de bodem zelfs dalen, met die minieme beetjes die wij spuiten." Dat de stof schade berokkent aan het ecosysteem en met name aan natuurlijke bestrijders als sluipwespen, bestrijdt hij. "Wij als biologische telers zijn natuurlijk uiterst gespitst op wat de natuurlijke bestrijders doen. We spuiten al jaren zwavel en er zijn echt niet minder sluipwespen, er is juist een mooie balans." Van den Elzen spreekt van een "onredelijke regeling" en hoopt van harte dat deze teruggedraaid wordt. Want anders "ben ik gewoon failliet volgend jaar. Net als mijn 25 collega-biologische fruittelers". Directeur Siep Koning van NFO vertelt me bij het ministerie van Economische Zaken aan tafel te zitten om het over de ontstane situatie te hebben. Fruitteeltdeskundige Wouter van Teeffelen ziet opnieuw bevestigd dat de overheid de grootste onzekere factor is voor de biologische fruitteelt in Nederland. "De overheid zegt biologisch te willen bevorderen, maar feitelijke regelgeving valt vaak tegen de biologische teelt uit."

Zwavel is puur natuur
NFO en Prisma wijzen voorts op de motie Dijkgraaf en de groeiende belangstelling van consumenten voor biologisch. Daar kan nog belangstelling voor lokale teelt aan worden toegevoegd. Gaat het helpen? Er is wellicht een sprankje hoop. Datzelfde Ctgb werkt immers samen met de overheid in een Green Deal om de toelating van groene gewasbeschermingsmiddelen in de land- en tuinbouw te vereenvoudigen. Zwavel, een in de natuur voorkomend middel, staat daar (nog) niet bij.

Komt zo'n deal er niet, dan krijgen we fruit met typisch biologische plekjes of misschien wel helemaal geen Hollands biofruit meer.
Dit artikel afdrukken