Het LUMC heeft per week ongeveer 700 kilo swill, afval van etensresten, over. Door het te composteren in een composteermachine wordt die hoeveelheid met 80% gereduceerd tot 140 liter compost. Hierdoor wordt de algehele hoeveelheid afval verminderd.

Etensresten van de patiëntenafdelingen worden apart afgevoerd, om te voorkomen dat er medicijnresten in het compost terechtkomen
De compost werd dan alsnog afgevoerd als afval, maar zoals een woordvoerder van het LUMC ons laat weten: “Het voelt niet goed om prima compost te moeten afvoeren en niet te kunnen hergebruiken.” De oplossing: het leveren van het compost aan lokale tuindersverenigingen, die er vervolgens weer hun groenten op kunnen verbouwen. Etensresten van de patiëntenafdelingen worden apart afgevoerd, om te voorkomen dat er medicijnresten in de compost terechtkomen.

Compost of biogas
De composteermachine in ziekenhuizen is nog relatief nieuw. Het Leiderdorpse ziekenhuis Alrijne was de eerste in Nederland die er een aanschafte en het LUMC volgde al snel. Overige ziekenhuizen hebben dit initiatief nog niet gevolgd. De meeste ziekenhuizen, waaronder het UMC Utrecht, het Maastricht UMC en het UMC Groningen, voeren hun swill af als ‘gewoon’ GFT. De afvalverwerker gebruikt het afval om er 'groene stroom' mee op te wekken.

Nieky van Steenkiste van het Maastricht UMC legt uit hoe dat in zijn werk gaat: “Swill, voedingsresten en organisch materiaal, van het Maastricht UMC wordt via biovergisting omgezet in groene stroom. De afbraak van swill vindt plaats onder zuurstofloze omstandigheden. In dit anaerobe proces zijn bacteriën actief die het materiaal omzetten in onder andere biogassen, water, kooldioxide en stikstof. De gewonnen biogassen bestaan voor 60% uit methaan. Dat wordt gebruikt als brandstof voor de productie van duurzame (groene) energie. Het residu wordt veelal gebruikt voor compost.”

Vraag en aanbod
Aanvullend op het reduceren van de hoeveelheid swill streven cateraars in de ziekenhuizen naar zo min mogelijk etensresten en adviseren ze de ziekenhuizen over de beste manier van afvalverwerking. De Vereniging van Nederlandse Cateringorganisaties (Veneca) heeft in 2012 een onderzoek gedaan naar de vermindering van voedselverspilling in de cateringsector. Gebaseerd op die uitkomsten is een branche-breed beleid opgesteld, dat vraag en aanbod beter op elkaar moet afstemmen. Als de cateraar weet hoeveel mensen wanneer waar willen eten, stemt hij daar zijn aanbod op af en hoeft hij minder weg te gooien. Daarnaast kunnen cateraars onderdelen van maaltijden vergroten of juist verkleinen en resten eventueel weer verwerken in andere gerechten.

Het is logistiek een hele klus om al dat afval weer op één plek terug te krijgen
Aangepast ziekenhuismenu
In ziekenhuis Gelderse Vallei gaat cateraar Sodexo hier nog een stapje verder in en is het concept ‘At your request’ van start gegaan, waarbij patiënten zelf kunnen bestellen wat ze willen en binnen een half uur die gewenste maaltijd geserveerd krijgen. Joke van Buuren van Sodexo vertelt ons: “Mensen bestellen op het moment zelf waar ze zin in hebben en hoeveel ze willen eten. Hierdoor gaat er bijna niets verloren en verminderen we de voedselverspilling.”
Ook in het IJsselland ziekenhuis in Capelle aan den IJssel wordt volgens een dergelijk systeem gewerkt. “Door de à la carte formule is de voedselverspilling afgenomen met 50%,” vertelt Ineke Snijders van cateraar Albron uit De Meern. “Bovendien zijn de patiënten ook 20% meer gaan eten. Door een beleving te creëren rondom lekker eten, genieten mensen weer van de maaltijd.”

Aparte afvalstromen
Albron vermindert de hoeveelheid etensresten en is gericht op het organiseren van slimme aparte afvalstromen. Zo kunnen bijvoorbeeld koffiedrab en sinaasappelschillen prima hergebruikt worden.

Snijders: “Voor frituurolie is deze aparte afvalstroom er al, maar er zijn meer voedselresten waar dat mogelijk voor is. Het is alleen logistiek een hele klus om al dat afval weer op één plek terug te krijgen. Daar zijn nog geen systemen voor en het is een behoorlijke belasting voor klanten en opdrachtgevers om dat alles te gaan scheiden, zeker als die afvalstromen op hun locatie relatief klein zijn.”

Soep levert bijvoorbeeld de belangrijkste bijdrage aan de verspilling
Regelgeving in de weg
Een andere uitdaging bij het verminderen van de hoeveelheid etensresten is de wetgeving. “Regelgeving belemmert ons soms,” vertelt van Buuren van Sodexo. “Soep levert bijvoorbeeld de belangrijkste bijdrage aan de verspilling. Daar zitten weinig grondstoffen in, maar kost juist veel energie om het te verhitten en warm te houden. Dat is ook een vorm van verspilling, maar die is minder zichtbaar. Vanuit het oogpunt van voedselveiligheid mag soep niet bewaard worden. Dat moeten we nu dus weggooien. Hetzelfde geldt voor broodjes uit de koelvitrine. Per locatie is het maar weinig, maar alles bij elkaar opgeteld is het heel wat. Ik hoop dat we kunnen regelen dat deze producten goed terecht komen, maar op dit moment mogen we dat vanuit wetgeving nog niet. Het is zo zonde dat die broodjes nu geen nieuwe bestemming krijgen terwijl er genoeg mensen honger hebben.”
Dit artikel afdrukken