Afgelopen maandag vluchtte een sergeant van het Noord-Koreaanse leger naar Zuid-Korea. Hij werd neergeschoten bij het oversteken van de gedemilitariseerde zone tussen beide landen en raakte daarbij zwaar gewond. Op de operatietafel bleek dat zijn ingewanden tientallen parasitaire wormen bevatten, waaronder eentje van 27 centimeter lang.

"In mijn twintigjarige carrière heb ik zoiets alleen nog maar in mijn handboeken gezien", reageert chirurg Lee Cook-jong.

VRT noteert: De parasieten en de maïskorrels die de chirurg in de overloper zijn maag vond, kunnen inzicht geven in de voedselsituatie van het geïsoleerde land Noord-Korea. Wegens een gebrek aan kunstmest en vee bemesten de Noord-Koreanen de akkers met menselijke uitwerpselen. Als de geteelde groenten daarna ongekookt gegeten worden, dan kunnen de parasieten makkelijk in de mens geraken. Maïs, dat ook goedkoper is dan rijst, is een graan dat meer Noord-Koreanen eten sinds de grote droogte in hun land.

Het is een interessant voorbeeld van een biologisch, dat wil zeggen zonder mest van elders functionerend landbouwsysteem. Te verwachten valt dat de soldaat zo optimaal mogelijk is gevoed omdat hij een grensbewaker was. Noord-Korea heeft een schrale landbouw omdat het land te weinig deviezen heeft en geen kunstmest of andere bodemverrijkende stoffen kan aankopen. Daarom moet ook de recyclering van menselijke mest zo optimaal mogelijk worden ingezet om voedsel te produceren in het land. Zelfs in de dictatuur Noord-Korea blijkt echt biologische landbouw ingewikkeld om te realiseren. Die conclusie mag terecht getrokken worden.

WAARSCHUWING (toegevoegd 19/11, 9:00 uur): dit is een artikel in de stijl van De Speld. Het houdt serieus de spiegel voor. Op Foodlog is de laatste weken veel gegaan over biologische landbouw die de wereld wel of niet zou kunnen voeden. De discussie daarover wordt erg vanuit 'het kan' en 'het moet kunnen' gevoerd. Noord-Korea is in de recente geschiedenis een interessant voorbeeld van een landbouw die het in beginsel moet stellen zonder mest van buitenaf. Dat is immers de essentie van biologisch, al is die essentie zelfs uit de certificeringsprogramma's verdwenen en mag gangbare (met kunstmest gemaakte) mest worden aangevoerd.
Aan het nieuws zoals de media het brachten voegde ik niets toe, behalve het woord 'biologisch' in de betekenis die ik zojuist aangaf. De Noord-Koreaanse samenleving is wel degelijk een goede praktijkcase om te bestuderen hoe praktisch bruikbaar het type scenario's is dat afgelopen week door de Zwitserse onderzoeker Dr. Adrian Müller van het FiBL werd gepubliceerd. Ze zouden 'comprehensive' zijn, in die zin dat zowel productie als consumptie zijn meegenomen. Menselijke organistievormen en politieke keuzeprocessen (mate van individuele vrijheid, verdeling en herverdeling van welvaart) zijn er niet in meegenomen.



Müllers scenario's zouden laten zien dat de mensheid grotendeels biologisch kan worden gevoed als we inschikken. Een mengvorm met kunstmest en een forse reductie van vleesconsumptie is denkbaar, als de CO2 uitstoot maar wordt geminimaliseerd; de keerzijde van een dergelijk beleid is het opofferen van veel extra natuur.

Het bovenstaande bericht over Noord-Korea jokt expres in koor met de media. Noord-Korea gebruikt wel degelijk kunstmest; bij extreme schaarste importeert het kunstmest omdat het die zelf wegens energieschaarste niet kan maken.
De Speld-ironie van de oorspronkelijke tekst strekt zich niet uit tot de gedachte dat Noord-Korea een modern samenlevingsexperiment is waarin een rationale landbouw volgens de Müller-scenario's zo goed mogelijk in menselijke organisatievormen is geïmplementeerd op basis van de beschikbare kennis en technologie. Het land is een dictatuur en kan dan ook het agronomische systeem maximaal sturen. Importen van zowel (chemisch samengestelde) meststoffen, maximale recyclering en importen van voedsel blijken nodig om de groeiende bevolking te voeden en met tegenvallende weeromstandigheden om te gaan.

NB: uiteraard zorgt niet alleen mensenmest voor wormen. Dat Noord-Korea mensenmest gebruikt, net zoals dat in niet op geldeconomieën draaiende rurale gemeenschappen in andere delen van de wereld ook nog altijd gebeurt, staat echter vast. De reden waarom ook. Het land moet zichzelf echt maximaal autonoom zien te redden. Dat moet de wereld ook als hij voornamelijk overschakelt op biologisch en berekent dat het kan. Er is geen enkele reden om te denken dat het Noord-Koreaanse regime er niet voortdurend alles aan doet om zijn bevolking zo goed mogelijk te voeden, ook al gaat de glorie van de staat voor de rechten van individuele onderdanen. Het land gebruikt zelfs zware diplomatieke chantage en oefent permanente militaire dreiging uit om zijn behoeften gerealiseerd te krijgen.



Dit artikel afdrukken