Er waart een spook door Nederland. Je komt het op de onbenulligste plaatsen tegen, maar ook op de pijnlijkste momenten, als het collectieve verdriet ons bijna te groot wordt en we ons één grote familie voelen die in de steek gelaten is, al weet niemand door wie.

Het spook heet Zekerheid.

Wij willen dat sommige dingen niet gebeuren. Nooit. Ze hadden ook nooit mogen gebeuren. Maar nu het toch zo afgrijselijk mis is gegaan – Hoe is het in hemelsnaam mogelijk? – eisen wij de zekerheid dat deze dingen vanaf nu nooit meer zullen gebeuren.

Nooit meer!
Die zekerheid hebben wij nodig!
Die eisen wij!

Het is jammer dat op dit soort momenten van collectieve verstandsverbijstering mensen gevonden kunnen worden die zich als autoriteit menen te moeten gedragen en die tegemoet willen komen aan deze eisen. Ze hebben verschillende namen maar vanuit hun functie voelen zij zich aangesproken die roep om zekerheid serieus te nemen. Zij voeden het spook. Zij nemen ons mee op dat dwaalspoor, verder het bos in, zodat we ons telkens opnieuw meer verlaten zullen gaan voelen dan ooit. Zij maken het steeds erger. Wij maken het steeds erger.

De echte schade zit in het aangewakkerde wantrouwen. Want dat houd je over aan de belofte van zekerheid
De media slagen erin ons een collectieve stressrespons te ontlokken. Tussen de bedrijvigheid van alle dag is er één onderwerp waar onze aandacht steeds naar toe getrokken wordt. Wij zetten ons schrap, als een konijn in de koplamp, machteloos, bang, verbijsterd, woedend. En in die verslagenheid zijn dan telkens weer mensen die er blijkbaar niet tegen kunnen dat wij er collectief stuk van zijn, die ons goedbedoeld ons vertrouwen afnemen en het willen proberen te ruilen voor zekerheid.

Afgelopen zomer was er die onbenulligheid over fipronil in onze eieren. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit meende ons te moeten beveiligen tegen een schadelijke stof die in eieren bleek voor te komen. De schade voor de pluimveesector loopt inmiddels in de honderden miljoenen. Vele bedrijven zijn kapot gemaakt; gezinnen geruïneerd. Niemand is ziek geworden van die eieren, maar de consument heeft de zekerheid nodig dat dit soort schadelijke stoffen niet in zijn voedsel zit. De schade voor de sector is echter niet het ergst. De echte schade zit in het aangewakkerde wantrouwen. Want dat houd je over aan de belofte van zekerheid.

Op dit moment rouwt Nederland om de hartverscheurende geschiedenis van Anne Faber die door de bossen ten noorden van Utrecht fietste; een fietstocht die eindigde in de dood. Het is verschrikkelijk dat dit is gebeurd. Verschrikkelijk. Daar zijn geen woorden voor. Wij zijn daar collectief stuk van!

Tegelijkertijd, laten we alsjeblieft het spook van de zekerheid niet voeden. Laten we niet eisen dat dit nooit meer zal gebeuren. Er is geen autoriteit die dat kan garanderen. Er moet ook geen autoriteit opstaan die ons wil doen geloven dat wij die zekerheid mogen eisen. Die eis voedt alleen het wantrouwen. En dat is al zo groot.

Er waart een spook door Nederland. Het heet Zekerheid.

Deze opinie verscheen afgelopen weekend op janbransen.nl
Dit artikel afdrukken