Vandaag organiseert de dienst Diëtetiek en Voedingswetenschappen van het VUmc het symposium 'Meten weten eten: Innovaties in de Diëtetiek', bij de benoeming tot hoogleraar 'Gezond ouder worden', met speciale aandacht voor voeding en klinische diëtetiek, van prof.dr.ir. Marjolein Visser. De diëtist is niet langer een voedingsdeskundige die te dikke mensen adviseert hoe zij kunnen afvallen. Steeds meer ontwikkelt de diëtist zich tot een 'voedingsdokter', die bijdraagt aan de behandeling én genezing van patiënten, maar ook (top)sporters en ouderen.

Het team Diëtetiek en Voedingswetenschappen van het VUmc geeft al jaren hoge prioriteit aan de academisering van de Diëtetiek. Teveel zorgverleners, van diëtisten tot (para)medici, weten eigenlijk te weinig van de voedingstoestand van degenen die aan hun zorg zijn toevertrouwd. Ik sprak met Nicolette Wierdsma en Hinke Kruizenga, initiatiefnemers van het Zakboek Diëtetiek.

Hoe kwam het VUmc team op het idee voor het Zakboek?
In het VUmc werken we met een relatief groot team waarin kansdenken en innovatie hoog in het vaandel staan. Elke diëtist heeft een eigen aandachtsgebied waardoor er verdieping ontstaat. Vorig jaar juni hebben we een trainingsdag georganiseerd voor en door het eigen team met als thema diagnostiek voedingstoestand. Daar hebben we elkaar bijgeschoold met ieders individuele kennis en kunde. Dit was bijzonder inspirerend.
Aan het einde van de dag concludeerden we dat we graag alle aanwezige kennis zouden willen bundelen. Daarmee zou die kennis voor iedereen toegankelijk worden, gedeeld kunnen worden en zouden we bovendien uniformiteit in denken en handelen stimuleren. De volgende dag zijn we begonnen met het uitwerken van dit idee en aan de slag gegaan. Het idee groeide, een uitgever was snel gevonden, input werd aangeleverd en een jaar later is het zakboek een feit!

Wat is er bijzonder aan de aanpak van het VUmc?
In het VUmc werken we vanuit de gedachte dat patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs een 3-eenheid vormen. De drie elementen moeten elkaar kunnen bestuiven en voeden om het uiteindelijke doel, de optimale voedingszorg voor de patiënt, te verbeteren. En dat alles bij voorkeur op evidence gebaseerd.
De trainingsdag leerde ons dat we geen enkele reden hadden om informatie alleen voor onszelf te houden. Juist samen weet je meer en door kennis met elkaar te delen, te discussiëren en je kwetsbaar op te stellen kom je verder, is onze mening.

Hoe zijn jullie te werk gegaan?
Het Zakboek is opgezet vanuit de gedachte dat we zoveel mogelijk evidence-based willen werken en handelen. Daarom zijn zoveel mogelijk onderwerpen die aan de orde komen gebaseerd op actuele publicaties. Zie daarvoor ook de uitgebreide literatuur referenties in het Zakboek. Indien dit niet of onvoldoende voorhanden was, zijn de teksten geschreven met een level D evidence (te weten: mening van experts).
Uiteraard zijn er nog discussies over een aantal zaken en lopen er nog onderzoeken die de huidige mening kunnen veranderen. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de exacte eiwitbehoefte in geval van specifieke ziekten of de referentiewaarden van de handknijpkracht. We hebben naar eer en geweten alles wat er NU bekend was gewogen en met een groep kritische meedenkers beoordeeld om tot een mening te komen die we in het Zakboek hebben opgenomen.

Het kan uiteraard zo zijn dat andere deskundigen een andere mening zijn toegedaan. We staan erg open voor discussie met elkaar. Juist daarvoor hebben we naast het Zakboek een extra tool gemaakt, de website www.zakboekdietetiek.nl. Daar kan bijvoorbeeld via het forum gediscussieerd worden over inhoud dan wel andere onderwerpen die leven. Zo kan er door het uitwisselen van publicaties weer kennisoverdracht tussen (onderzoeks)diëtisten plaatsvinden. We willen ook de meer vluchtige c.q. snellere social media (zoals facebook en twitter) gebruiken om openheid, kennisoverdracht en discussie te stimuleren en bewerkstelligen.

Welke verwachtingen hebben jullie van het Zakboek en de site?
De verwachting (en hoop) is dat het Zakboek input en handvatten levert voor elke diëtist in alle sectoren van de zorg om snel achtergrond en feiten op te kunnen zoeken die als basis kunnen dienen om het klinisch redeneren te stimuleren. Het Zakboek is met name gebaseerd op het diëtistische onderzoek, waar wij als professionals goed in zijn en waarmee we kunnen bijdragen aan (medische) diagnostiek. Je vindt in het Zakboek dus geen opbouwschema’s sondevoeding of andere dieetbehandelvoorstellen, daarvoor bestaan immers al de dieetbehandelrichtlijnen, geschreven door experts in den lande.
Wij hopen dat diëtisten gestimuleerd worden om het onderdeel diagnostiek uit te breiden en mee te nemen in de formulering van diëtistische diagnose en behandeldoelen en dat zij niet te snel over gaan tot het uitvoeren van dieetbehandelingen. Als dit Zakboek daar een heel klein beetje aan bijdraagt dan zijn wij gelukkig.

We zijn ervan overtuigd dat diëtisten zoveel in hun mars hebben qua kennis en kunde dat we een volwaardige gesprekspartner zijn voor artsen, specialisten en verwijzers. Dat blijkt wel uit de feedback die we van diverse artsen binnen het VUmc mochten ontvangen: "wat een mooi boekje, dat zou elke arts ook moeten hebben, want dit weten ze niet!"

Fotocredits: Zakboek Diëtetiek, Hinke Kruizenga
Dit artikel afdrukken