2 min
“Het Landbouwbeleid van de EU zou aangepast moeten worden aan het concept van de circular agriculture, aldus Louise Fresco op een bijeenkomst van de WUR bij de jaarlijkse Mansholtlezing op 19 september in Brussel. Daar lichtte ook professor Imke de Boer toe wat zo'n landbouw betekent.
Het thema van gistermiddag was circulaire landbouw, passend bij de visie op Kringlooplandbouw die minister Schouten recent heeft uitbracht.
In de aanloop naar zowel de visie van de minister als deze middag bracht de WUR een tijdje geleden al een publicatie over dit thema in omloop.
Ik heb Louise Fresco gevraagd wat minister Schouten op korte termijn kan doen om handen en voeten te geven aan haar visie kringlooplandbouw. Fresco: "Het is belangrijk dat de Nederlandse regering kritisch naar de mestwetgeving kijkt om te zorgen dat een groter hergebruik van nutriënten kan plaatsvinden. Dat zou een eerste stap kunnen zijn om de visie van Carola Schouten een follow-up te geven.”
Verder vindt ze het gewenst om meer experimenten met ‘circulaire landbouw’ te starten. Dat kan met proefbedrijven of proefgebieden. Fresco vindt het ook wenselijk om op korte termijn het nutriëntenverlies van menselijke excreties - onze poep en pies dus - te beperken. Die nutriënten zou je veel nuttiger kunnen gebruiken door ze te verzamelen, zuiveren, verwerken en her te gebruiken als mest.
Ook regelgeving die belemmert dat voedselresten als veevoer kunnen worden gebruiken, moet worden opgeruimd. Kringlooplandbouw doet iedereen de ‘swill-problemen’ uit de jaren tachtig vergeten. Toen brak in ons land de varkenspest uit omdat voedselresten aan varkens gevoerd werden. Kringlooplandbouw laat ons dat weer vergeten in de drang naar meer in plaats van veiliger voedsel.
Imke de Boer, foto: Joost de Jong
Veganisme is niet circulair en dus niet zo duurzaam
Tijdens de bijeenkomst lichtte professor Imke de Boer toe waarom een geheel veganistisch dieet niet past in het concept van de circulaire landbouw. “Koeien en varkens eten voedselresten of gras waar geen andere teelten kunnen groeien. Afhankelijk van de regio, is het gewenst om gemiddeld 9-23 gram dierlijk eiwit per dag te consumeren. Bij een hogere consumptie van dierlijk eiwit is relatief meer landgebruik nodig." Dat is niet efficiënt in de nutriëntenkringloop en moet daarom worden afgewezen in het nieuwe circulaire denken.
Westerse landen zitten aanmerkelijk boven die hoeveelheid en moeten daarom minder vlees gaan consumeren. Maar landen die nauwelijks vlees of andere dierlijke producten consumeren kunnen best wat vlees eten, concludeerde De Boer. Waarom? Het dier ruimt resten op en transformeert die tot voedsel terwijl ze anders teruggaan naar de natuur. Volgens de WUR-interpretatie van circulariteit is dat een gewenster gebruik.
De WUR kwam met nog een voor velen vermoedelijk verrassende conclusie over de opslag van CO2 in de bodem: “organische stof gebruiken om energie op te wekken bespaart meer CO2 dan vastlegging in de bodem.” Over die gedachte zal het laatste woord vermoedelijk nog niet gezegd zijn. Meer organische stof in de bodem is ook voor veel andere zaken, zoals bodemvruchtbaarheid en ziektebestrijding, relevant.
Volgend jaar gaat op 18 september de Mansholtlezing over eiwittransitie.
De Mansholtlezing is hier te vinden.
Dit artikel afdrukken
In de aanloop naar zowel de visie van de minister als deze middag bracht de WUR een tijdje geleden al een publicatie over dit thema in omloop.
Ik heb Louise Fresco gevraagd wat minister Schouten op korte termijn kan doen om handen en voeten te geven aan haar visie kringlooplandbouw. Fresco: "Het is belangrijk dat de Nederlandse regering kritisch naar de mestwetgeving kijkt om te zorgen dat een groter hergebruik van nutriënten kan plaatsvinden. Dat zou een eerste stap kunnen zijn om de visie van Carola Schouten een follow-up te geven.”
Verder vindt ze het gewenst om meer experimenten met ‘circulaire landbouw’ te starten. Dat kan met proefbedrijven of proefgebieden. Fresco vindt het ook wenselijk om op korte termijn het nutriëntenverlies van menselijke excreties - onze poep en pies dus - te beperken. Die nutriënten zou je veel nuttiger kunnen gebruiken door ze te verzamelen, zuiveren, verwerken en her te gebruiken als mest.
Ook regelgeving die belemmert dat voedselresten als veevoer kunnen worden gebruiken, moet worden opgeruimd. Kringlooplandbouw doet iedereen de ‘swill-problemen’ uit de jaren tachtig vergeten. Toen brak in ons land de varkenspest uit omdat voedselresten aan varkens gevoerd werden. Kringlooplandbouw laat ons dat weer vergeten in de drang naar meer in plaats van veiliger voedsel.
Imke de Boer, foto: Joost de Jong
Veganisme is niet circulair en dus niet zo duurzaam
Tijdens de bijeenkomst lichtte professor Imke de Boer toe waarom een geheel veganistisch dieet niet past in het concept van de circulaire landbouw. “Koeien en varkens eten voedselresten of gras waar geen andere teelten kunnen groeien. Afhankelijk van de regio, is het gewenst om gemiddeld 9-23 gram dierlijk eiwit per dag te consumeren. Bij een hogere consumptie van dierlijk eiwit is relatief meer landgebruik nodig." Dat is niet efficiënt in de nutriëntenkringloop en moet daarom worden afgewezen in het nieuwe circulaire denken.
Westerse landen zitten aanmerkelijk boven die hoeveelheid en moeten daarom minder vlees gaan consumeren. Maar landen die nauwelijks vlees of andere dierlijke producten consumeren kunnen best wat vlees eten, concludeerde De Boer. Waarom? Het dier ruimt resten op en transformeert die tot voedsel terwijl ze anders teruggaan naar de natuur. Volgens de WUR-interpretatie van circulariteit is dat een gewenster gebruik.
De WUR kwam met nog een voor velen vermoedelijk verrassende conclusie over de opslag van CO2 in de bodem: “organische stof gebruiken om energie op te wekken bespaart meer CO2 dan vastlegging in de bodem.” Over die gedachte zal het laatste woord vermoedelijk nog niet gezegd zijn. Meer organische stof in de bodem is ook voor veel andere zaken, zoals bodemvruchtbaarheid en ziektebestrijding, relevant.
Volgend jaar gaat op 18 september de Mansholtlezing over eiwittransitie.
De Mansholtlezing is hier te vinden.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Meer of minder organische stof in de bodem, nee de afgeleide daarvan humus, is een wezenlijk onderdeel van het complexe voedselsysteem. Een tekort daaraan, en dat is nu praktisch overal het geval, gaat incompleet voedsel opleveren en uiteindelijk zieke mensen opleveren. De relatie tussen een gezonde bodem en gezonde mensen, maar vooral de complexiteit maakt dat het systeem van wetenschap bedrijven de gevonden waarden niet kunnen plaatsen in het complexe geheel.
Dus niet gebruiken om energie uit te halen, die energie is nodig voor uiteindelijk gezond voldoende voedend voedsel, zo eenvoudig is het, natuurlijke wetten.
De gevonden resultaten worden verabsoluteerd en vertroebelen de natuurlijke wetten, die leidend zijn en je niet ongestraft mee kunt spotten, voorbeelden genoeg als je ze wil zien.
Een mooi discussiepunt met de burger en de ervaring leert ons dat ze het snel snappen.
Kleine correctie: het ging bij swill in de jaren tachtig om AFRIKAANSE varkenspest. Dat is dezelfde ziekte die nu weer akelig dichtbij, in Belgisch Limburg, is aangetroffen bij wilde zwijnen. Ik verwacht dus dat het bewustzijn over de risico's snel zal terugkeren.
Ook de gekke-koeien ziekte BSE kwam voort uit kringlooplandbouw: hergebruik van diermeel in voer van herkauwers.
Ik ben sterk voor zulk hergebruik, maar dan wel onder strikte regulering en handhaving. Gaat het weer fout, dan zal de animo voor dit type kringlooplandbouw snel instorten.
Fresco: "Het is belangrijk dat de Nederlandse regering kritisch naar de mestwetgeving kijkt om te zorgen dat een groter hergebruik van nutriënten kan plaatsvinden.
Gaat ze nu in Brussel pleiten voor een dubbele derogatie? Meer dierlijke mest maar minder kunstmest? En een groot programma opzetten om stikstof en vooral fosfaat terug te winnen uit rioolwater?
Deze WUR lijkt de grootte van onze veestapel te koppelen aan een gewenste gemiddelde consumptie van 9-23 gram dierlijk eiwit per dag per Nederlander, afhankelijk van de regio, want bij een hogere consumptie van dierlijk eiwit is relatief meer landgebruik nodig en dat is niet efficiënt in de nutriëntenkringloop en moet daarom worden afgewezen in het nieuwe circulaire denken, zo lees ik.
Een iets eerdere WUR onder leiding van Martin Scholten beschreef onlangs in de 'Technische Briefing Kringlooplandbouw' opgesteld op verzoek van de Tweede Kamercommissie LNV een aantal "concrete opties voor een verdergaande invulling van circulaire landbouw in Nederland". De twee eerste luiden als volgt:
* Optimale benutting van landbouwgrond voor productie van voedsel voor mensen met gemengde en wisselende teelten die bestaan uit een diversiteit aan (dubbeldoel)gewassen, gekoppeld aan slim bodembeheer gericht op natuurlijke processen en ruimte biedend voor agrarische biodiversiteit.
* Optimale benutting van (kruidenrijke) graslanden op landbouwgronden die niet geschikt zijn voor akker- of tuinbouw met slimme begrazing, bemesting en grondbeheer aansluitend op natuurlijke processen en ruimte biedend aan agrarische biodiversiteit.
Heb je, als je deze twee WUR's bij elkaar voegt, de WUR-criteria voor de grootte van onze vaderlandse veestapel?
#2 Wouter. BSE kon toch ontstaan door onvoldoende verhitting van het diermeel, omdat in GB onder Thatcher de regering de regels losliet om de vrijhandel te pleasen....
De loslating van de noodzakelijke kaders is funest blijkt op veler vlak. (Zoals ook bankencrisis 2008 liet zien. Elk spel heeft spelregels nodig. Zie voetbal of wat dan ook. Het echte leven ook. Het leven.... dat is immers niks anders dan een Schouwtoneel. Hoe serieus ook).