Het rommelt reeds geruime tijd rond het ammoniakbeleid in Nederland. Ons dichtbevolkte en ook nog eens voor zowel industrie als landbouw intensief gebruikte land moet daarmee voldoen aan belangrijke afspraken op natuur- en milieugebied met 'Brussel'. Ik mocht er zelf ook al eens een rol in spelen omdat er mensen zijn die denken dat er iets niet helemaal pluis is met de cijfers waarop dat beleid gebaseerd is. De maatregelen op landbouwgebied lijken namelijk niet te werken omdat de modelmatige berekeningen van de effecten ervan niet sporen met metingen in de praktijk

Gistermiddag berichtte Boerderij dat cruciale meetgegevens waarop het beleid rond de uitstoot van ammoniak is gebaseerd, domweg niet door de WUR bewaard zijn. Waar dat allemaal precies over gaat, besprak hier nog maar kort geleden onafhankelijk onderzoeksjournalist Geesje Rotgers. Door haar onderzoekswerk ging onafhankelijk onderzoeker Jaap Hanekamp op zoek naar de fundamenten van het Nederlandse beleid dat de uitstoot van ammoniak moet regelen. Hanekamp krijgt echter de onderzoeksdata niet die hij nodig heeft en is daarover erg verbaasd.

Diskrediet of rookgordijn?
Vanwege de soap die ik daarover las op Boerderij, belde ik gisteravond opnieuw met Rotgers. Woordvoerder Simon Vink van de WUR beweert dat zijn universiteit gegevens heeft weggegooid omdat dat gebruikelijk zou zijn voor een universiteit. Boerderij tekent uit Vinks mond op: Volgens Vink is het heel normaal dat data na verloop van tijd niet meer bewaard worden. Hij verwijst naar een richtlijn van de Koninklijke Academie van Wetenschappen (KNAW) dat dergelijke gegevens vijf jaar moeten blijven bestaan. Onlangs is die periode verlengd tot tien jaar. "Het gaat hier om gegevens van 25 jaar of ouder. Het is heel gebruikelijk dat die er niet meer zijn. We hebben dat aan Hanekamp duidelijk gemaakt en hem uitgenodigd voor een gesprek. Andere data van later datum zijn er nog wel. Hij wil daar niet op ingaan, maar blijft wel steeds naar die andere gegevens vragen. Kort gezegd: Hanekamp zeurt. Hij trekt een rookgordijn op. Ik weet niet wat hij denkt te bereiken, maar het voelt als een poging om ons in diskrediet te brengen."

Hanekamp begrijpt er niets van en zegt volgens Boerderij: "Rookgordijn? Dat wil ik juist wegnemen. Het is de WUR die rookgordijnen optrekt." Volgens hem is het in de chemie, zijn eigen vakgebied, gebruikelijk om belangrijke data tot in lengte van dagen te bewaren, zodat wetenschappelijke kennis altijd opnieuw beoordeeld kan worden. "Ik geloof gewoon niet dat die data er niet meer zijn, ik kan het me niet voorstellen."

Een universiteit die voor zijn overheid onderzoek doet dat als bewijsmateriaal kan dienen voor een cruciaal beleidsterrein, zegt domweg 'termijn voorbij, weg ermee
Van diverse heel wel ingelichte bronnen heb ik het afgelopen jaar mogen vernemen dat de volgens Vink niet meer zorgvuldig bewaarde data, wel degelijk bestaan. Het gaat om gegevens die nog op floppy disks van WUR-onderzoeker dr. ir. J.F.M. Huismans zouden staan. Ze bestaan nog, zeggen de bronnen anno 2015.

Maar zelfs als ze niet meer bestaan en al die welingelichte bronnen jokken, is er nog iets anders. Het ammoniakbeleid is belangrijk voor Nederland. Ons land zet vele tientallen miljoenen euro's boete op het spel als ons ammoniakbeleid niet zou kloppen. In 2007 is een uitgebreid onderzoek uitgevoerd door Julio Mosquera van de WUR. Dat onderzoek behoort tot de kern van ijkingen van het ammoniakbeleid waar sinds 2009 nadrukkelijk aan gerekend is. Ik herinnerde me dat Rotgers me daar ooit over vertelde, terwijl bovendien ook het RIVM mij kort geleden vertelde zijn rekenmodellen te herijken. Dat kan alleen maar als je daarvoor het model toetst aan praktijkmetingen. Ik vroeg haar daarom gisteravond waar die gegevens uit 2007 gebleven zijn. Die moeten immers wel een cruciale beleidsrol spelen; ook nu nog. Ze antwoordde me iets dat ik niet kan begrijpen: "Volgens Simon bestaan ze niet meer. Ze vielen immers ook buiten de bewaarplicht van 5 jaar."

Open en heldere communicatie
Dat voelt nogal ongemakkelijk. Een universiteit die voor zijn overheid onderzoek doet dat als bewijs- en ontwikkelmateriaal dient voor een cruciaal beleidsterrein, zegt domweg 'termijn voorbij, weg ermee.' Ik heb Simon niet gebeld. We kennen elkaar goed en zijn het erover eens dat een universiteit open en helder moet communiceren. Daarom vanaf hier de wederhoorvraag: Simon, klopt het wat Geesje me vertelde? Zo ja, wat kost het om een schuurtje te bouwen en daar wat oude floppies in te bewaren of om die te converteren naar wat bestandjes die in de holle kies van zo'n moderne giga harddisk en een kopie daarvan passen?

Fotocredits: mystic_mabel
Dit artikel afdrukken