Toen bleek dat er paard als rund was verkocht terwijl dat niet op etiketten stond, liep het consumentenvertrouwen in de slagers- en slachterwereld een forse deuk op. Inmiddels zijn de schuldigen veroordeeld, is in Nederland het boeteplafond drastisch verhoogd en zijn de Europese etiketteringsregels aangescherpt. Strenge handhaving en straffen moeten helpen nieuwe identiteitsfraudes met vlees te voorkomen.

Andere vis in verwerkte producten
Hoe anders gaat het bij vis. Dertig procent van de Griekse en Spaanse visproducten waarin heek zou zijn verwerkt, bleken goedkopere Afrikaanse vissoorten te bevatten. De Ierse Food Safety Autority ontdekte dat bijna 20% van alle vis die in Ierland verkocht werd een foutief etiket had. Met vis en zeevruchten wordt meer gefraudeerd dan er met (paarden)vlees ooit is gedaan.

Met vis en zeevruchten wordt meer gefraudeerd dan er met (paarden)vlees ooit is gedaan
'Transparantie is verwarrend'
Enrico Brivio, woordvoerder voor de Europese Commissie Environment, Maritime Affairs and Fisheries, zegt op FoodNavigator dat de Europese etiketteringsregels voor vis veel minder strikt zijn dan voor vlees. Voor vleesproducten is het verplicht de samenstelling te vermelden; voor visproducten wordt dat aan de producent overgelaten. Voor vlees is simpelweg meer informatie beschikbaar dan voor vis.

Camille Perrin, beleidsmedewerker voedsel bij consumentenorganisatie BEUC is het daar niet mee eens. Zij stelt dat BEUC campagne gevoerd heeft om dergelijke informatie wel op het etiket te krijgen, juist voor verwerkte vis. Tachtig procent van de consumenten heeft daar volgens Perrin behoefte aan. "Maar de visverwerkingsindustrie lobbyde hiertegen, zodat hun producten uiteindelijk door de mazen van het net glipten.” De European Fish Processors Association (AIPCE-CEP) stelde dat meer transparantie voor "verwarring" zou zorgen en hogere kosten voor de consument met zich meebrengt.

Politiek vóór consumentenbelangen
Toch is er de laatste jaren al veel veranderd. De fraudegevallen hebben zowel consumenten als producenten wakker geschud. Authenticiteits- en herkomsttesten zijn in opkomst om consument én merkbelangen te beschermen. Het is echter niet makkelijk om goed toezicht te houden op 3 miljoen vissersschepen en 100 miljoen ton visvangst, zegt Brivio.

Blind vertrouwen
Volgens marktonderzoeksbureau Leatherhead Food Research nemen consumenten genoegen met minder informatie over vis. Dat zou komen omdat ze het verschil tussen een makreel, schol of kabeljauw niet kennen. Daarom vertrouwen ze blind op de producent of vishandelaar.

Samuel Stone, van de Marine Conservation Society ziet nog een andere reden waarom de wijdverbreide visfraude veel minder stof doet opwaaien dan het paardenvleesschandaal van 2 jaar geleden. Hij denkt "dat het belangrijkste verschil is dat er in veel landen - en dat heeft met de cultuur te maken - weinig mensen zullen zijn die bewust paardenvlees eten. [..] Maar vissen zien we over het algemeen als 'eten' of als aquariumvulling."

Vis zien we dus gewoon als vis. Daarom maken we er ons niet druk over, zegt Stone met zoveel woorden. Het consumentenbedrog is er niet minder om.

Fotocredits: 'Fish', Alexander Baxevanis
Dit artikel afdrukken