1 min
Hebt u ook een aardappelcontract? Of een afspraak waardoor u vastzit? Ik als vrije teler niet. Contracten zie ik als een vorm van langzame zelfmoord voor je bedrijf. Het lijkt zekerheid, maar dat is het niet. Niet met zulke jaren en zulk weer.
Dit lijkt een van mijn betere jaren te worden. Leuk kunnen beregenen, goede grond, waar ik dingen op teel die daar passen. De een zijn dood is de ander zijn brood. En dat is erg. Want er zijn veel collega's waar de nood hoog is, door hitte en het niet kunnen beregenen.
De klimaatramp die bijna jaarlijks op de een of andere manier aan onze bedrijven voorbijtrekt, zie je niet in de afspraken met afnemers en onze financiers terug. Dat besef is er niet.
Rabobank zegt duurzaamheid te willen, maar zit nog in het ouwe lineaire model. Relatiemanagers komen niet in Tesla's op het erf, maar in leasediesels.
Wat is er in die 42 jaar gebeurd? Machtsconcentraties; van echte vrijhandel is niets over. Vrijhandel betekent gezonde concurrentie met veel aanbieders, veel vragers, een transparante markt en een homogeen product. Zo leerde ons de eerste les economie.
De geconcentreerde macht van afnemers en die ene financier. De bank die uit ons boeren voortkomt. In 1951 waren er 1.315 Raiffeisen- en Boerenleenbanken. Crowdfundingsplatforms bij uitstek. Nu is er één top-down aangestuurde Rabobank vanuit een toren in Utrecht. De stad waar ook de Dom staat en de kardinaal zit, met een Vaticaan erboven. Rabobank heeft haar eigen Vaticaan: de Europese Centrale Bank in Frankfurt.
De tijd is veranderd en die verandert nu weer. Met boeren aan het eind van hun Latijn met contracten en soms rare financieringseisen, die geen rekening houden met de continue klimaatramp. De nieuwe horigheid. Pet in de hand, het hoofd gebogen voor de nieuwe bazen. Wie is de grootste slaaf met de zwaarste ketenen?
Piet Hermus is akkerbouwer in West-Brabant en lokaal bestuurder voor ZLTO, de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie; hij publiceert deze column ook op Nieuwe Oogst.
Dit artikel afdrukken
De klimaatramp die bijna jaarlijks op de een of andere manier aan onze bedrijven voorbijtrekt, zie je niet in de afspraken met afnemers en onze financiers terug. Dat besef is er niet.
Rabobank zegt duurzaamheid te willen, maar zit nog in het ouwe lineaire model. Relatiemanagers komen niet in Tesla's op het erf, maar in leasediesels.
Wat is er in die 42 jaar gebeurd? Machtsconcentraties; van echte vrijhandel is niets overIn het hete jaar 1976 waren er amper contracten. Boeren waren niet zo zwaar gefinancierd. Er werd geld verdiend. Er was handel met volop handelaren. Toen was 8 hectare aardappelen veel. Nu zijn er legio boeren met honderden hectares, die op contract telen met vooraf uitgerekende kilo's maal prijs. Kassa? Nee dus. Want de portemonnee ligt buiten, met die brandende koperen ploert daarboven, of steeds vaker een zware plonsbui.
Wat is er in die 42 jaar gebeurd? Machtsconcentraties; van echte vrijhandel is niets over. Vrijhandel betekent gezonde concurrentie met veel aanbieders, veel vragers, een transparante markt en een homogeen product. Zo leerde ons de eerste les economie.
De geconcentreerde macht van afnemers en die ene financier. De bank die uit ons boeren voortkomt. In 1951 waren er 1.315 Raiffeisen- en Boerenleenbanken. Crowdfundingsplatforms bij uitstek. Nu is er één top-down aangestuurde Rabobank vanuit een toren in Utrecht. De stad waar ook de Dom staat en de kardinaal zit, met een Vaticaan erboven. Rabobank heeft haar eigen Vaticaan: de Europese Centrale Bank in Frankfurt.
De tijd is veranderd en die verandert nu weer. Met boeren aan het eind van hun Latijn met contracten en soms rare financieringseisen, die geen rekening houden met de continue klimaatramp. De nieuwe horigheid. Pet in de hand, het hoofd gebogen voor de nieuwe bazen. Wie is de grootste slaaf met de zwaarste ketenen?
Piet Hermus is akkerbouwer in West-Brabant en lokaal bestuurder voor ZLTO, de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie; hij publiceert deze column ook op Nieuwe Oogst.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#26 Marco. Op dit podium Foodlog zijn we het er eigenlijk over eens dat landbouw m.b.t. het klimaat niet het grote probleem is, maar de fossiele uitstoot. Diverse experts hier hebben er genoeg over geschreven. Wel zijn fossiel gerelateerde zaken die landbouw raken een probleem. Het is goed om problemen te benoemen, ook in landbouw en daar dus wat aan te doen. Dat moet je altijd doen.
Maar voor sommigen lijkt het een vrijbrief om aan het eigen niet-landbouwgerelateerde-gedrag er niks mee te hoeven doen. Sommigen denken zich te kunnen verschuilen door naar de veehouderij te wijzen en andere landbouwproblemen. Er ontstaat maatschappelijk duikgedrag. Men denkt weg te kunnen duiken voor de eigen kwalijke verantwoordelijkheid, door naar de ander te wijzen. In die zin heeft de Partij van de Dieren met een op zich leuk Plan B, dus ook wel een integrale verantwoordelijkheid. (Nu moet ze vooral de rabiate eigen harde kern pleasen door een te eendimensionale boodschap... namelijk, alle ellende komt door vee. Zie agitpropfilm Meat The Thruth; Het Fitna van de PvdD). De rest van Groen en Links idem dito. Rechts ook. Midden ook. Maar zodra het om looneisen gaat en koopkracht geven sommige partijen niet thuis en kiezen voor inwilliging platte looneisen, dus consumptie, dus klimaatverandering. Dus o.a. via langere rijen op Schiphol en aankoop Actionzooi of kiloknallers, ontstaan vluchtelingenstromen, verzopen aardappelen, hongeroproeren... etc...
Piet Hermus,
Als fan van het eerste uur, er zijn wat landbouwproblemen maar er is toch niemand die zegt dat er buiten de landbouwproblemen geen andere problemen of milieuzaken zijn. Als je het over landbouw(problemen) hebt kun je toch moeilijk ook alle andere zaken gaan benoemen, of de landbouwproblemen niet benoemen omdat er nog andere zaken en kwesties zijn die opgelost moeten worden.
Dus wat wil je bereiken met kwesties breed maken of ergens anders naar wijzen?
Jos Verstraten,
Ik begrijp best dat het voor een akkerbouwer die een contract nodig heeft soms lastig kan zijn, contracten zijn maar voor een jaar en veel kosten van een landbouwbedrijf komen jaarlijks terug (machineskosten, afschrijving gebouwen e.d.) daarnaast zal het een heel geworstel zijn om ieder jaar het aantal ha te kunnen huren (voor een redelijke prijs bedoel ik). Het punt is iemand kiest daar toch zelf voor om een soort veredelde loonwerker te willen zijn? Slaven werden gedwongen, een dergelijke contractboer werd niet gedwongen maar heeft zichzelf tot slaaf (of beter afhankelijk van slechts een enkele opdrachtgever) gemaakt. Overigens vraag ik me af of een betere contractprijs een oplossing gaat zijn, die grondverhuurders weten dat ook en dus stijgt de huur.
Voor al mijn 'fans' die zoveel duimen aan mij geven, zoals je wel kunt zien en al mijn niet-fans, die ik wel weet te raken..... Nou vooruit met de geit Vandaag in t AD, omdat we een jubileum te vieren hebben.... Hieperdepiep...Hoera! 20 jaar!
(Je snapt dat de ik de humor wel in kan zien van dat wel of niet duimen geven en ook van de zgn. anti-duimen.).
#23 Dag Jos. Je ontwijkt me alsof ik me alleen focus op klimaat. Daar doe je me tekort mee. En dat weet je. Ik focus me niet alleen op klimaat. Klimaat was voor mij de trigger actief te worden. Daar heb je me.
Uiteraard is de verschuiving vanaf de klei naar zand geldgedreven. Dat legde ik al uit, maar daar besteed je geen commentaar aan. Dat zal wel een oorzaak hebben. En daar doe dan jij jezelf dan weer tekort mee.
Ooit waren er rond Breda en omgeving hier een flink aantal conservenfabrieken. De Hero had er een en die deed bijvoorbeeld toen ook conservenerwten. De Nibbit deed wat. Enzo waren er meer. Nu is alleen in Zundert de Ardo, ouwe Groko, over. In Oudenbosch zat (Gerrit) Ploeger, die zelf ook een machinetak had in de productie van oogstapparaten en -machines. Dat bedrijf bestaat vandaag de dag nog steeds en is groot gegroeid en produceert grote erwtendorsers, bonenplukkers, maaimachines voor bladspinazie.
Ploeger, met ooit o.a. 1-rijige bonenplukkers achter een klein trekkertje. Ploeger had ooit stationaire erwtendorsers, waarbij de erwten met erwtenstro en al per vrachtwagen werden aangevoerd naar de fabriek. Erwten die op het veld opgeladen werden met een trekkervoorlader. Eerst waren de erwten dan gemaaid met een zwadmaaiertje achter een trekker, lokaal gemaakt door lokale machinebouwers en boerenloonbedrijven. Een paar van deze lokale boeren-machineloonbedrijven, maakten zelf voor achter hun trekker ook spinaziemaaiers om op een kipkar de bladspinazie te gooien. Deze kipkar deponeerde deze bij de ingang van het perceel en een kraan laadde deze over op een vrachtwagen, die richting fabriek reed.
Deze specialistische tak had hier in West-Brabant een flinke poot aan de grond. In ouwe PAGV-teelthandboeken staat ook beschreven dat o.a het gebied waar ik woon een prominent bladspinaziegebied was. Dat is hier verdwenen. Zo gaan die dingen juist o.i.v. geld.
Met kunstmest kwam de conservenindustrie op in deze omgeving hier rond en na de oorlog met de Groene Revolutie. Vervolgens met varkensstront en grondwaterputten verschoof de teelt van klei en zandgronden bij riviertjes, zoals De Mark bij Breda en Oudenbosch, die men vanuit sloten kon beregenen, naar zandgronden die alleen uit grondwaterputten water haalden.
Sinds een jaar of 10 rijden er grote oogstploegen met vakbekwame Nederlanders met Ploeger erwtendorsers in Spanje rond en in Polen. Het is verschoven. Zo gaan die dingen. O.i.v. geld. Logisch.
(Over bedrijven als HAK, Keizer/Oerlemans etc. en de basis daarvan kan ik ook schrijven.)
Goedemorgen Piet, ik weet dat klimaatverandering bij jou met stip op 1 staat, maar als het is zoals jij zegt, en ik heb geen reden om daaraan te twijfelen, heeft de verplaatsing van teelten in dit geval alleen te maken met het financiële klimaat. Wat trouwens nog altijd leidend is. Ook na de visie van Carola Schouten.