Vandaag op Wereldvoedseldag weer volop demonstraties. Zijn boeren slachtoffers van het ‘systeem’, vervuilers van de natuur of helden waar we van moeten houden? Het antwoord van Bert van Ruitenbeek, directeur van de Stichting Demeter, het kwaliteitskeurmerk voor biodynamische landbouw en voeding.
Als je de politici hoort dan lijkt het ze maar het beste om ze als onze helden te betitelen die een goede prijs voor hun producten horen te ontvangen.
Klinkt plausibel. Ze werken hard, zorgen voor ons voedsel. Tot zover alle boeren en tuinders over één kam. Maar ‘de boeren’ bestaan natuurlijk niet en hadden veel van de nu protesterende boeren niet kunnen bedenken dat als verreweg het meeste van hun productie wordt geëxporteerd (zo’n 75%) en die markt in handen is van een paar grote inkopende partijen/spelers dat ze niet echt veel grip hebben op de prijsvorming. En onze politici ook niet. Zo gingen veel boeren, aangemoedigd door financiers en toeleveranciers alsmaar meer produceren met behulp van de goedkope fossiele brandstoffen met behulp van grote importen van veevoer, gebruik van kunstmest, chemie… om maar voor de prijzen op de wereldmarkt te kunnen produceren. De weidevogels, de insecten, de planten verdwenen, de bodem verschraalde. We ondergingen en ondergaan meerdere grote crises met dierziekten. De overheid faalde om tot een evenwichtig beleid te komen waar maatschappelijke waarden in de knel kwamen.
Het wordt tijd voor een eerlijk verhaal. Dat we ons moeten richten op een gezondmakende landbouw die primair produceert voor de eigen bevolking, de toeristen die naar ons toekomen en wellicht een straal van paar honderd kilometer verder, maar niet via veevoer uit Zuid-Amerika met vlees en melkpoeder naar China. Dat zijn geen kringlopen. Wat we nodig hebben zijn boerderijen waar het lekker ruikt, waar je graag op bezoek komt, waar dieren nog naar buiten kunnen. Die zorgen voor diversiteit op het land. Boeren en tuinders die zo investeren in bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit waardoor hun bedrijven zo robuust mogelijk zijn in tijden van klimaatverandering. Boeren die deze richting op willen verdienen onze steun. Want gezonde voeding is niet iets wat je zomaar aan de vrije markt kunt overlaten.
Eigenlijk is de keuze voor een gezondmakende, herstellende landbouw, de enig mogelijke keuze als we onze klimaat-, biodiversiteits- en stikstofdoelen willen halen. Biologische en biodynamische boeren laten zien dat het kan. Grondgebonden, zoveel mogelijk de kringloop sluiten. Vreemd genoeg wordt de bio-sector momenteel vrijwel doodgezwegen en blijkt slecht in staat door de lobby van de belangenbehartigers van de export gedreven landbouw en vooral intensieve veehouderij heen te breken.
Natuurlijk zijn boeren die het pad van schaalvergroting in zijn geslagen deels misleid en moeten we waar nodig boeren uitkopen om zo de veestapel te kunnen verkleinen. Maar het is ook voor heel veel mensen (politici, maar ook consumenten) tijd om in de spiegel te kijken en te reflecteren op keuzes in het verleden. Doorlopen op een doodlopende weg is de slechtst mogelijke keuze. Zelfs als je onderweg nog geknuffeld wordt door opportunistische politici of onwetende burgers.
Dit artikel afdrukken
Klinkt plausibel. Ze werken hard, zorgen voor ons voedsel. Tot zover alle boeren en tuinders over één kam. Maar ‘de boeren’ bestaan natuurlijk niet en hadden veel van de nu protesterende boeren niet kunnen bedenken dat als verreweg het meeste van hun productie wordt geëxporteerd (zo’n 75%) en die markt in handen is van een paar grote inkopende partijen/spelers dat ze niet echt veel grip hebben op de prijsvorming. En onze politici ook niet. Zo gingen veel boeren, aangemoedigd door financiers en toeleveranciers alsmaar meer produceren met behulp van de goedkope fossiele brandstoffen met behulp van grote importen van veevoer, gebruik van kunstmest, chemie… om maar voor de prijzen op de wereldmarkt te kunnen produceren. De weidevogels, de insecten, de planten verdwenen, de bodem verschraalde. We ondergingen en ondergaan meerdere grote crises met dierziekten. De overheid faalde om tot een evenwichtig beleid te komen waar maatschappelijke waarden in de knel kwamen.
Het wordt tijd voor een eerlijk verhaal. Dat we ons moeten richten op een gezondmakende landbouw die primair produceert voor de eigen bevolking, de toeristen die naar ons toekomen en wellicht een straal van paar honderd kilometer verder, maar niet via veevoer uit Zuid-Amerika met vlees en melkpoeder naar China. Dat zijn geen kringlopen. Wat we nodig hebben zijn boerderijen waar het lekker ruikt, waar je graag op bezoek komt, waar dieren nog naar buiten kunnen. Die zorgen voor diversiteit op het land. Boeren en tuinders die zo investeren in bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit waardoor hun bedrijven zo robuust mogelijk zijn in tijden van klimaatverandering. Boeren die deze richting op willen verdienen onze steun. Want gezonde voeding is niet iets wat je zomaar aan de vrije markt kunt overlaten.
Eigenlijk is de keuze voor een gezondmakende, herstellende landbouw, de enig mogelijke keuze als we onze klimaat-, biodiversiteits- en stikstofdoelen willen halen. Biologische en biodynamische boeren laten zien dat het kan. Grondgebonden, zoveel mogelijk de kringloop sluiten. Vreemd genoeg wordt de bio-sector momenteel vrijwel doodgezwegen en blijkt slecht in staat door de lobby van de belangenbehartigers van de export gedreven landbouw en vooral intensieve veehouderij heen te breken.
Natuurlijk zijn boeren die het pad van schaalvergroting in zijn geslagen deels misleid en moeten we waar nodig boeren uitkopen om zo de veestapel te kunnen verkleinen. Maar het is ook voor heel veel mensen (politici, maar ook consumenten) tijd om in de spiegel te kijken en te reflecteren op keuzes in het verleden. Doorlopen op een doodlopende weg is de slechtst mogelijke keuze. Zelfs als je onderweg nog geknuffeld wordt door opportunistische politici of onwetende burgers.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
John, voor de bd landbouw is maar 112 kg stikstof toegestaan. We moeten stoppen met 'end of pipe' oplossingen, maar zoeken naar gezonde systemen. Het is een risico om geïsoleerd over stikstof te spreken, het gaat om een landbouwsysteem waar bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit de basis vormen. Als we technologie gebruiken moet het dienend zijn aan ecologie en niet om een eigenlijk failliet systeem in de benen te houden
de hele stikstof discussie is geen probleem voor de varkens en pluimveehouderij. Er zijn voldoende emissie beperkende technieken en de dierrechten vormen een productieplafond. Dat waar het om begonnen is gaat volledig langs deze sectoren heen en juist sectoren die extensief werken worden aan alle kanten tegengewerkt nu. Wie doet je wat met 95% luchtwassers, waarbij de lucht die stal verlaat ook nog is 100% luchtvochtigheid kent en daarmee binnen 50 meter op de bodem slaat waardoor de laatste 5% ook nog op eigen grond blijft.
Het ammoniumsulfaat is ook een gevraagde meststof doordat er nog nauwelijks zwavel neerslaat op de akkers. Als ik nu een bio dynamischbedrijf moest runnen zou ik dat ook doen met een varkenshouderij in het centrum van het bedrijf. Die 50 kg depositie (waarschijnlijk meer) is toch mooi meegenomen op de 170 kg stikstof die toegestaan is volgens de biologische wetgeving.
Dat is nou precies het punt bij ons in het dorp heb je 2 supermarkten dat is mooi want daar hebben ze alles er is en bio groenteteler geweest maar de afzet kwam gewoon niet vd grond. Pionierende boeren waren per definitie al een niche nu wil je de niche gangbaar maken. Toch knap dat ze zonder afzet het bedrijf overeind gehouden hebben, ze hadden er natuurlijk ook nog niet zo'n papieren rompslomp omheen.
Nu klink ik misschien nogal cynisch maar de praktijk is nu eenmaal dat als iedere voetballer een Messi is dat nog wil niet zeggen dat ze bij het betaalde voetbal terecht kunnen.
Je moet niet met een adviseur om de tafel, maar met je buurt/ dorps/stadsgenoten. Niet eerst vanuit de financiële vraag, maar vanuit een open benadering. Wat voor verbindingen zijn mogelijk? En wat zou je eigenlijk zelf het liefste willen. De pionierende bio- en bd boeren zijn ooit gestart toen er alleen maar tegenwerking en helemaal geen afzet was.
Mooi verhaal, morgen schakelen 200 koeienboeren om naar demeter, is daar afzet voor? of is dan de hele niche meteen om zeep, en wat moeten de andere melkveehouders gaan doen.
Dit soort filosoferende adviseurs zijn leuk bij het haardvuur met een blokje biokaas erbij maar wat moet een landbouwer daar nu concreet mee welke stap moet ik eigenlijk morgen meteen zetten en dan niet zeggen ga eens met een adviseur om tafel zitten om te kijken wat je mogelijkheden zijn.