2 min
Dat zegt het Platform Landbouw, Innovatie en Samenleving. Het reikte daarom gistermiddag de Nederlandse overheid een rapport aan. We vroegen auteur Wouter van der Weijden naar de ontvangst daarvan.
In een persbericht schrijft het Platform:
De Europese Unie heeft zeer weinig eigen grondstoffen voor de landbouw en is daardoor kwetsbaar voor geopolitieke veranderingen. Het is voor de EU van strategisch belang zich minder afhankelijk te maken van de import van grondstoffen. Dat kan door sterk in te zetten op een circulaire economie. Deze aanbevelingen doet het Platform Landbouw, Innovatie en Samenleving in een advies dat vanmiddag is overhandigd aan Hans Hoogeveen, directeur-generaal van het ministerie van EZ, die de zieke staatssecretaris Dijksma verving.
De Europese Unie produceert meer dan genoeg voedsel voor de eigen bevolking. Die productie is afhankelijk van niet-vervangbare minerale grondstoffen zoals fosfaat, kalium, zink, seleen, molybdeen en borium. De EU heeft daarvan echter nauwelijks natuurlijke reserves en is dus sterk aangewezen op import. Deze import loopt risico’s als gevolg van geografische concentraties en geopolitieke veranderingen. De meeste genoemde grondstoffen zijn sterk geconcentreerd in een klein aantal landen. Kalium bijvoorbeeld is voor 81% geconcentreerd in twee landen en fosfaat zelfs voor 74% in één land: Marokko, inclusief de geannexeerde Westelijke Sahara.
De geopolitieke risico’s zijn divers. Er kan bijvoorbeeld een gewapend conflict ontstaan waardoor de export stagneert. Dat is nu het geval met de fosfaatexport uit Syrië en is niet uitgesloten in landen met grotere reserves. Grondstof-exporterende landen die tevens grote gebruikers zijn, kunnen voorrang geven aan hun binnenlandse landbouw en industrie of kunnen hun export gebruiken als drukmiddel naar importerende landen. China bijvoorbeeld heeft de laatste jaren beide gedaan.
Gezien deze risico’s is het opmerkelijk dat het recent hervormde Europese landbouwbeleid geen enkele aandacht besteedt aan toekomstige schaarste van grondstoffen. Het Platform noemt dat kortzichtig. Omgekeerd besteedt het Europese grondstoffenbeleid nauwelijks aandacht aan grondstoffen voor landbouw en voedsel, uitgezonderd fosfaat.
Voor Nederland en de EU is het van strategisch belang niet alleen te vertrouwen op de wereldmarkt, maar actief te streven naar minder afhankelijkheid van import. Speerpunten daarbij zijn: efficiënter gebruik van grondstoffen, recycling en substitutie door minder kritische grondstoffen. Dat laatste kan alleen in de industrie, want in de landbouw zijn deze grondstoffen onvervangbaar.
Het Platform pleit met kracht voor een Europese aanpak van grondstoffen voor de landbouw. Die is nodig bij onderhandelingen en partnerships met exporterende landen en intern bij de circulaire economie. Grondstoffennationalisme is daarvoor een bedreiging. Dat bleek in 2012 bij de recycling van fosfaat. Het Zeeuwse bedrijf Thermphos liep daarin voorop, maar werd slachtoffer van met name Duitsland, dat zijn eigen industriebelangen voorop stelde. Het Europese beleid zou lidstaten juist moeten stimuleren om voorop te lopen met recycling. Nederland doet dat al met fosfaat en zou dat volgens het Platform ook moeten doen met andere agrarische grondstoffen.
We vroegen auteur Wouter van der Weijden naar de manier waarop de overheid gisteren reageerde op de aanbieding van het rapport van het Platform.
Dit rapport is gericht aan de overheid. Waarom?
WvdW: "Ons Platform heeft als primaire taak adviezen uit te brengen aan de staatssecretaris van Economische Zaken. Daarnaast is ons advies gericht aan het bedrijfsleven, de onderzoekswereld, de Europese Commissie en het Europees Parlement. Voor hen gaan we binnenkort een Engelse vertaling publiceren."
Hoe reageerde die en waarom was staatssecretaris Dijksma niet zelf aanwezig om op het rapport te reageren?
WvdW: "Helaas was Sharon Dijksma ziek. Zij liet zich vervangen door directeur-generaal Hans Hoogeveen. Hij sprak grote waardering voor ons rapport uit en beaamde dat een Europese aanpak nodig is. Hij zegde toe het in te brengen in diverse Brusselse gremia. In Nederland wil hij het inbrengen bij andere departementen en in de Topstructuren, waar overheid en bedrijfsleven beslissen over onderzoeksprogramma's. Die Topstructuren zijn al wel met grondstoffen bezig, maar volgens Hoogeveen moeten ze daarbij meer op geopolitieke risico's gaan letten. Met die toezeggingen was ik niet ontevreden."
De volgende documenten kunnen worden gedownload:
- Geopolitiek rond grondstoffen voor landbouw en voedsel
- Voedsel, grondstoffen en geopolitiek - Rapportage aan het Platform Landbouw, Innovatie & Samenleving.
Fotocredits: No wonder the ME is in deep shit, uitsnede, the memecenter
Dit artikel afdrukken
De Europese Unie heeft zeer weinig eigen grondstoffen voor de landbouw en is daardoor kwetsbaar voor geopolitieke veranderingen. Het is voor de EU van strategisch belang zich minder afhankelijk te maken van de import van grondstoffen. Dat kan door sterk in te zetten op een circulaire economie. Deze aanbevelingen doet het Platform Landbouw, Innovatie en Samenleving in een advies dat vanmiddag is overhandigd aan Hans Hoogeveen, directeur-generaal van het ministerie van EZ, die de zieke staatssecretaris Dijksma verving.
De Europese Unie produceert meer dan genoeg voedsel voor de eigen bevolking. Die productie is afhankelijk van niet-vervangbare minerale grondstoffen zoals fosfaat, kalium, zink, seleen, molybdeen en borium. De EU heeft daarvan echter nauwelijks natuurlijke reserves en is dus sterk aangewezen op import. Deze import loopt risico’s als gevolg van geografische concentraties en geopolitieke veranderingen. De meeste genoemde grondstoffen zijn sterk geconcentreerd in een klein aantal landen. Kalium bijvoorbeeld is voor 81% geconcentreerd in twee landen en fosfaat zelfs voor 74% in één land: Marokko, inclusief de geannexeerde Westelijke Sahara.
De geopolitieke risico’s zijn divers. Er kan bijvoorbeeld een gewapend conflict ontstaan waardoor de export stagneert. Dat is nu het geval met de fosfaatexport uit Syrië en is niet uitgesloten in landen met grotere reserves. Grondstof-exporterende landen die tevens grote gebruikers zijn, kunnen voorrang geven aan hun binnenlandse landbouw en industrie of kunnen hun export gebruiken als drukmiddel naar importerende landen. China bijvoorbeeld heeft de laatste jaren beide gedaan.
Gezien deze risico’s is het opmerkelijk dat het recent hervormde Europese landbouwbeleid geen enkele aandacht besteedt aan toekomstige schaarste van grondstoffen. Het Platform noemt dat kortzichtig. Omgekeerd besteedt het Europese grondstoffenbeleid nauwelijks aandacht aan grondstoffen voor landbouw en voedsel, uitgezonderd fosfaat.
Voor Nederland en de EU is het van strategisch belang niet alleen te vertrouwen op de wereldmarkt, maar actief te streven naar minder afhankelijkheid van import. Speerpunten daarbij zijn: efficiënter gebruik van grondstoffen, recycling en substitutie door minder kritische grondstoffen. Dat laatste kan alleen in de industrie, want in de landbouw zijn deze grondstoffen onvervangbaar.
Het Platform pleit met kracht voor een Europese aanpak van grondstoffen voor de landbouw. Die is nodig bij onderhandelingen en partnerships met exporterende landen en intern bij de circulaire economie. Grondstoffennationalisme is daarvoor een bedreiging. Dat bleek in 2012 bij de recycling van fosfaat. Het Zeeuwse bedrijf Thermphos liep daarin voorop, maar werd slachtoffer van met name Duitsland, dat zijn eigen industriebelangen voorop stelde. Het Europese beleid zou lidstaten juist moeten stimuleren om voorop te lopen met recycling. Nederland doet dat al met fosfaat en zou dat volgens het Platform ook moeten doen met andere agrarische grondstoffen.
We vroegen auteur Wouter van der Weijden naar de manier waarop de overheid gisteren reageerde op de aanbieding van het rapport van het Platform.
Dit rapport is gericht aan de overheid. Waarom?
WvdW: "Ons Platform heeft als primaire taak adviezen uit te brengen aan de staatssecretaris van Economische Zaken. Daarnaast is ons advies gericht aan het bedrijfsleven, de onderzoekswereld, de Europese Commissie en het Europees Parlement. Voor hen gaan we binnenkort een Engelse vertaling publiceren."
Hoe reageerde die en waarom was staatssecretaris Dijksma niet zelf aanwezig om op het rapport te reageren?
WvdW: "Helaas was Sharon Dijksma ziek. Zij liet zich vervangen door directeur-generaal Hans Hoogeveen. Hij sprak grote waardering voor ons rapport uit en beaamde dat een Europese aanpak nodig is. Hij zegde toe het in te brengen in diverse Brusselse gremia. In Nederland wil hij het inbrengen bij andere departementen en in de Topstructuren, waar overheid en bedrijfsleven beslissen over onderzoeksprogramma's. Die Topstructuren zijn al wel met grondstoffen bezig, maar volgens Hoogeveen moeten ze daarbij meer op geopolitieke risico's gaan letten. Met die toezeggingen was ik niet ontevreden."
De volgende documenten kunnen worden gedownload:
- Geopolitiek rond grondstoffen voor landbouw en voedsel
- Voedsel, grondstoffen en geopolitiek - Rapportage aan het Platform Landbouw, Innovatie & Samenleving.
Fotocredits: No wonder the ME is in deep shit, uitsnede, the memecenter
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
@Piet je slaat de spijker op de kop, maar probeer dat het Europees Parlement eens bij te brengen. Die hebben de oren naar die milieu organisaties hangen.
Europa maakt zichzelf kwetsbaar door het gekozen landbouwsysteem dat we hebben. Door de huidige loop van nutriënten in Europa, van landbouwgrond via ons eten naar de rioolzuiveringsinstallaties, worden (alle) nutriëntenkringlopen allerminst gesloten. Suppletie van nutriënten uit mijnbouw is dan een noodzakelijk kwaad. Een land/natie die de kringlopen van nutriënten zoveel mogelijk sluitend weet te houden zal weinig kwetsbaarheid ondervinden.
Protectionisme is niet in de mode geopolitiek, inderdaad Jos, maar er gaan wel allerlei stemmen voor op, zie Jeroen. (Overigens niet direct in het LISplatform rapport.)
Ik denk: we zitten samen in het schuitje Aarde, en onze problemen (klimaat en armoede) zijn alleen samen op te lossen. Daarvoor is niet minder, maar méér solidariteit nodig…
Strategisch kijken naar grondstoffen is natuurlijk goed: efficiënter gebruik van grondstoffen, recycling en substitutie door minder kritische grondstoffen. Maar afhankelijkheid is niet per defenitie alleen maar slecht, wederkerige afhankelijkheid maakt dat we elkaar te vriend houden.
En Jeroen, stel dat we netto geen/ weinig grondstoffenverlies hebben en toch ons huishoudboekje sluitend maken. Wat is dan het bezwaar?
@#1 Josien,
Daarom nog eens goed nadenken waarom de EU zo graag exporteert...
Producten die we exporteren komen dus niet van ons "eigen land" of als delfstof.
Waar zijn we eigenlijk mee bezig dan..... ? #kijktindespiegelnu en wil graag naar lokale productie voor 100% en afzet voor eerlijke prijs (gewoon loon per uur). #Transitie
Verder zijn we niet wat betreft landbouwgrondstoffen afhankelijk van het buitenland , maar ook wat betreft brandstoffen. Nu de overheid de gasproductie in Groningen wil gaan verminderen, willen ze gas importeren vanuit Rusland terwijl miljoenen kuub's methaan (waar aardgas grotendeels uit bestaat) vanuit de veehouderij en waterzuivering installaties niet benut worden.