2 min
"Onze landbouwgrond is zo dood als een pier. Weg met het gif." Dat kopt De Correspondent. Hoe ziet de landbouw na het gif eruit?
In een lang artikel veegt Jelmer Mommers alle nieuws dat onlangs de voorpagina's haalde bij elkaar tot een grote aanval op de aarde en de mensheid. De indruk die de lezer er aan overhoudt, kun je als volgt samenvatten*: neonics en glyfosaat zijn verantwoordelijk voor kanker en de dood van insecten, bacteriën en het bodemleven en dat werkt weer door in de hele flora en fauna.
De conclusie is daarom: weg met al dat gif. Wat niet in het stuk te vinden is, is hoe we ons de nieuwe landbouw die moet ontstaan, kunnen voorstellen. Die wordt wel bij naam genoemd, maar onduidelijk blijft welke werkelijkheid daar straks achter vandaan zal komen. Wat eten we straks? Zal er genoeg zijn? Wat kost het? Beantwoordt het aan de gezondheidseisen die we aan voeding stellen? Dat zijn zomaar een paar vragen die niet onbelangrijk zijn, maar eventjes ondergesneeuwd lijken te raken in het gesprek over gif, kanker en vernaggelde bodems.
Agro-ecologie is die naam. Daar zijn vele definities van. Wat het echt betekent blijkt zelfs Wikipedia in het Engels niet echt te weten. De meest gezaghebbende encyclopedie van de 21e eeuw zegt er dit over: Agroecology is the study of ecological processes applied to agricultural production systems. The prefix agro- refers to agriculture. Bringing ecological principles to bear in agroecosystems can suggest novel management approaches that would not otherwise be considered. The term is often used imprecisely and may refer to "a science, a movement, [or] a practice".[1] Agroecologists study a variety of agroecosystems, and the field of agroecology is not associated with any one particular method of farming, whether it be organic, integrated, or conventional; intensive or extensive, although it has much more in common with some of the before mentioned farming systems.
Hieronder nodig ik de verzamelde kennis van Foodlog om het eens concreter te maken: wat betekent een landbouw zonder gif? Laten we het eens proberen te benoemen voor landen in ons deel van de wereld: Nederland, België, Duitsland, Denemarken en Frankrijk.
Hoe ziet die landbouw zonder gif eruit in 2027? Of moet het sneller dan 10 jaar, nu de publieke opinie in staat van alarm is gebracht?
Update 6 november 9:35 uur:
* op verzoek van Jelmer Mommers verving ik de woorden "Kort samengevat:" door "De indruk die de lezer er aan overhoudt, kun je als volgt samenvatten:" Mochten lezers gedacht hebben dat hij en zijn co-auteur Tomas Vanheste met stelligheid schreven wat na de : volgt, dan bied ik mijn excuses aan.
Het bovenstaande stuk heeft geleid tot een heel waardevolle draad met bijdragen als parels. Mijn grote dank gaat uit naar allen die daaraan hebben bijgedragen. Leesadvies: begin bij de eerste reactie. Welke reacties concreet zijn of een diepere analyse geven van de context die bepalend is voor het gebruik van gif en de voortzetting daavan, ontdek je vanzelf door zorgvuldig te lezen en er even de tijd voor te nemen.
Dit artikel afdrukken
De conclusie is daarom: weg met al dat gif. Wat niet in het stuk te vinden is, is hoe we ons de nieuwe landbouw die moet ontstaan, kunnen voorstellen. Die wordt wel bij naam genoemd, maar onduidelijk blijft welke werkelijkheid daar straks achter vandaan zal komen. Wat eten we straks? Zal er genoeg zijn? Wat kost het? Beantwoordt het aan de gezondheidseisen die we aan voeding stellen? Dat zijn zomaar een paar vragen die niet onbelangrijk zijn, maar eventjes ondergesneeuwd lijken te raken in het gesprek over gif, kanker en vernaggelde bodems.
Wat eten we straks? Zal er genoeg zijn? Wat kost het?Beantwoordt het aan de gezondheidseisen die we aan voeding stellen? Dat zijn zomaar een paar vragen die niet onbelangrijk zijnAgro-ecologie
Agro-ecologie is die naam. Daar zijn vele definities van. Wat het echt betekent blijkt zelfs Wikipedia in het Engels niet echt te weten. De meest gezaghebbende encyclopedie van de 21e eeuw zegt er dit over: Agroecology is the study of ecological processes applied to agricultural production systems. The prefix agro- refers to agriculture. Bringing ecological principles to bear in agroecosystems can suggest novel management approaches that would not otherwise be considered. The term is often used imprecisely and may refer to "a science, a movement, [or] a practice".[1] Agroecologists study a variety of agroecosystems, and the field of agroecology is not associated with any one particular method of farming, whether it be organic, integrated, or conventional; intensive or extensive, although it has much more in common with some of the before mentioned farming systems.
Hieronder nodig ik de verzamelde kennis van Foodlog om het eens concreter te maken: wat betekent een landbouw zonder gif? Laten we het eens proberen te benoemen voor landen in ons deel van de wereld: Nederland, België, Duitsland, Denemarken en Frankrijk.
Hoe ziet die landbouw zonder gif eruit in 2027? Of moet het sneller dan 10 jaar, nu de publieke opinie in staat van alarm is gebracht?
Update 6 november 9:35 uur:
* op verzoek van Jelmer Mommers verving ik de woorden "Kort samengevat:" door "De indruk die de lezer er aan overhoudt, kun je als volgt samenvatten:" Mochten lezers gedacht hebben dat hij en zijn co-auteur Tomas Vanheste met stelligheid schreven wat na de : volgt, dan bied ik mijn excuses aan.
Het bovenstaande stuk heeft geleid tot een heel waardevolle draad met bijdragen als parels. Mijn grote dank gaat uit naar allen die daaraan hebben bijgedragen. Leesadvies: begin bij de eerste reactie. Welke reacties concreet zijn of een diepere analyse geven van de context die bepalend is voor het gebruik van gif en de voortzetting daavan, ontdek je vanzelf door zorgvuldig te lezen en er even de tijd voor te nemen.
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Wie de jeugd heeft heeft de toekomst is het al oude gezegde. Maar als je dit zo leest kan dat wel de prullenbak in.
Pieter, ik denk dat het inmiddels zomaar een half uur of meer kost om alles te lezen. Onze excuses!
Onderwijl reageerde Henk Breman met een tekst die we apart hebben neergezet: hoe voed je de wereld zonder gif en kunstmest
Ik ben door deze draad gescrold, maar gaandeweg het spoor bijster geraakt. Wat mij betreft is de probleemanalyse door collega Wijnand Sukkel min of meer gegeven: de huidige hoogproductieve landbouw is erg afhankelijk van chemische gewasbescherming. Natuurlijk kan het allemaal wel een onsje minder (zoals Gijs Kuneman zegt: de ene teler gebruikt minder chemie dan de andere). Door preventieve maatregelen of niet-chemische methoden kunnen diverse chemische middelen ook vervangen worden. Daar wordt al ruim 50 jaar aan gewerkt onder de kop 'Geïntegreerde gewasbescherming (IPM).' In deze benadering wordt chemie niet uitgesloten, maar is het onderdeel van de toolkit. Vanuit een brede duurzaamheidsgedachte is daar ook veel voor te zeggen: kies je voor een lagere opbrengst (betekent vaak ook een lagere benutting van andere inputs!), een groter probleem in het volgende jaar, etc., of voor minimale inzet van een middel waarbij je beperkte schadelijke neveneffecten hebt?
Het verschil tussen theorie en praktijk is dat chemie in de praktijk de basis is van de strategie, terwijl in de IPM theorie chemie het sluitstuk (of de noodrem) vormt. De vraag is hoe dat komt: heel praktisch, vanuit de gebruiker is het niet zo moeilijk. Het mag (niet onbelangrijk in deze discussie), de verhouding tussen kosten en effectiviteit is gunstig en het is veel eenvoudiger dan de meeste alternatieven. Kijk maar naar de biologische sector: er is veel (ervarings)kennis nodig, de kosten zijn hoger en de effectiviteit lager (en minder zeker).
Om het ‘systeemprobleem’ nog ingewikkelder te maken: het is ook geen probleem op perceels- of bedrijfsniveau, maar een keten- en regioprobleem. In een akkerbouwgebied als Flevoland heeft vrijwel ieder bedrijf tenminste 25 of 33% aardappelen, waardoor de ziektedruk regionaal enorm hoog is. Dat los je niet op door op bedrijfs- of perceelsniveau agro-ecologische principes te gebruiken, vrees ik. Daarnaast staat de agro-ecologie volgens mij nog in de kinderschoenen: het onderzoek naar strokenteelt en mengteelten, wat wij ook doen, is daar een goed voorbeeld van. Het is allemaal erg interessant, maar nog niet genoeg ontwikkeld om in de praktijk toe te passen.
Ik neig daarom zelf naar een strategie waar duurzaam gebruik van chemie onderdeel van is, zo min mogelijk, met zo min mogelijk schadelijke effecten en dus alleen als je er grotere schade mee voorkomt. Daar hoort het ontwikkelen en toepassen van nieuwe, niet-chemische methoden bij en hebben we kennis van agro-ecologische principes hard nodig. Dat vraagt nogal wat van iedereen en ik ben er niet zeker van dat we maatschappelijk en in de agrarische sector in staat zijn om zo’n genuanceerde en kennisintensieve strategie te ontwikkelen.
Harry #150 Bedankt voor alle duimen. Maar ik zou graag willen dat de consument in gaat zien dat het niet gaat. Het probleem is dat de meeste mensen een verkeerd beeld hebben van wat kan en wat niet kan. Ik heb ook wel een idee hoe dat komt. Ik denk door de vele proefprojecten die (vaak met veel subsidie) gedaan worden. Daar wordt vaak lyrisch over geschreven. Neem het project in den Haag waar groenten op het dak worden geteeld. In de veeteelt zijn er ook voorbeelden van projecten die het anders doen. Allemaal hartstikke leuk maar het kan niet. Niet voor iedereen , maar voor een enkeling. Maar omdat er veel aandacht voor is, en die is bijna altijd positief, geloven de goed gelovige burgers dat het allemaal kan. Als je dan niet aan dat denkbeeld voldoet en er alleen maar over de negatieve kanten van de gangbare land en tuinbouw bericht wordt, wil men het liefst dat dat zo snel mogelijk opdoekt. Want je doet het niet goed, want daar op dat dak en daar bij die biodynamische boer en daar op die kwekerij voor streekproducten gaat het wel. Je ziet dat ook bij andere sectoren of de energietransitie. Allemaal mooie projecten maar niet geschikt of niet op korte termijn. Maar er wordt verwacht dat iedereen daar morgen mee start want "kijk daar gaat het ook".
Gert #142 , Rhizobium-symbiose inbouwen in granen, daar wordt al aan gewerkt. Sinds begin 80er jaren... Niet zo eenvoudig als het klinkt.
Belinda #141, dat vind ik een prachtige visie van waar we naartoe zouden moeten werken. Er zitten natuurlijk wel enorm veel haken en ogen aan, dus het zal veel tijd nemen. Eén punt begrijp ik niet: je schijnt te suggereren dat transportkosten nu niet verwerkt zijn in input prijzen?
Marco #133, "Wat heb je er aan als consument dat je maar 10% van je inkomen aan voedsel uitgeeft als via andere belastingen e.d. de totale kosten of nadelen van het productieproces toch op je bordje terecht komen." Ik denk dat het gros van de consumenten dat niet ziet, of niet wil zien. Die 10% verdwijnt dagelijks uit je knip, dat heeft een heel directe aanspreekbaarheid. Die verhoging van andere kosten komt veel indirecter, en is meestal verborgen in premies, belastingen, en verschuiving van bestedingen binnen de overheid. Erg troebel en moeilijk om raak te zien. Ook in landen met minder ontwikkelde overheidssystemen zijn het toch altijd de voedselprijzen die tot opstanden leiden, en niet de dokterskosten. Eten moet goedkoop zijn, altijd, overal. Wat men zegt is soms anders, maar uiteindelijk komt het altijd weer daarop neer.
Rob #132, ik wou dat ik je vijf duimen kon geven. Ik schat, uit het losse polsje, dat nog geen 20% van het huidige WERELDWIJDE landbouwareaal geschikt is voor biologische teelt. Nederlanders hebben wat dat betreft een heel vals beeld, omdat we in een vruchtbare rivierdelta wonen. Biologisch kan NIET de wereld voeden, omdat je het gewoon niet overal kunt doen. Maar een heel belangrijke functie is wel de "ver-biologisering" van gangbaar mogelijk maken door het ontwikkelen van nieuwe ideeën en technieken. Zo zie je bv in Zuid Afrika dat een groot deel van het gangbare maisareaal nu ruim gebruik maakt van dekgewassen en groenbemesters. Wel vaak weer met glyfosaat om snelle grondvoorbereiding mogelijk te maken...