2 min
De Europese Landbouwsubsidies houden een feodaal stelsel in stand waarbij grootgrondbezitters rijkelijk betaald worden. Tegelijkertijd kunnen de Europese regeringsleiders het niet eens worden over een nieuwe begroting en bezuinigingsmaatregelen. George Monbiot heeft een oplossing: schaf de landbouwsubsidies af en creëer met de vrijvallende gelden genoeg ruimte om de EU vooruit te helpen.
George Monbiot is een Engelse milieu-activist. Hij schrijft sinds de jaren '90 een wekelijkse column in The Guardian, waarin hij geen blad voor de mond neemt.
Na het mislukken van de EU top van afgelopen week, schreef hij een vlammend betoog tegen het huidige systeem van landbouwsubsidies. Zijn argumenten (lees de rest van de column in The Guardian, of hier in de vertaling van Jan Messchendorp op Presseurope):
De EU begroting lag 50 miljard euro hoger dan de Britse regering wilde. Het bedrag is gelijk aan de subsidie subsidie die jaarlijks naar de Europese boeren gaat onder naam Gemeenschappelijk Landbouw Beleid. Monbiot noemt de boerensubsidies het '21e eeuwse equivalent van feodale hulp: de belastingen die middeleeuwse vazallen hun leenheren moesten betalen voor het privilege uitgebuit te mogen worden'. Hoe meer land je bezit, des te meer subsidie je krijgt
Monbiot gaat nog een stap verder. Hij stelt, weinig verrassend, dat de grootste landbezitters in Europa ook tot de rijkste toplaag behoren. Het GLB zorgt ervoor dat ook de allerarmsten van Europa er via onze belastingen aan bijdragen dat zij in het zadel worden gehouden. In Groot-Brittannië dreigde het vorig jaar nog erger te worden. Het Lagerhuis wilde naast het grondbezitscriterium opnieuw een zgn. 'headage' invoeren, een vergoeding voor het aantal stuks vee dat een boer houdt. Deze headage was sinds 2003 juist uitgefaseerd, omdat boeren zonder aandacht voor het landschap of het milieu steeds meer dieren (schapen) de heuvels instuurden, waarmee ze hun eigen bestaan ondergroeven.
Monbiot stelt een volgens hem 'idioot' Europese principe aan de kaak: hoe ongeschikter een regio is voor landbouw, des te meer geld er wordt uitgegeven om landbouw daar in stand te houden. De EU gaat er van uit dat landbouw, met name in hoger gelegen gebieden, noodzakelijk is teneinde het milieu te beschermen: verlies aan biodiversiteit tegen te gaan en uitstoot van broeikasgassen terug te brengen. 'Joost mag weten hoe de natuur er in geslaagd is de 3 miljard jaar te overleven voordat de mens op het toneel verscheen om haar te beschermen', zegt Monbiot.
Het systeem van landbouwsubsidies heeft er aan bijgedragen dat hele gebieden ontbost en ontstruikt zijn - met bijvoorbeeld overstromingen tot gevolg. Bijzondere faunahabitats zijn verwoest en met name de diversiteit aan vogels is dramatisch afgenomen. Boeren worden niet aangemoedigd het gemaaide land te bebouwen of er vee te weiden, als ze het maar schoon - en subsidiabel - houden.
De Europese Commissie verdedigt de subsidies onder het mom dat het noodzakelijk is om de boeren te helpen 'bij te dragen aan de groeiende wereldvoedselbehoefte, die in 2050 naar verwachting met 70 procent is toegenomen'. Monbiot vraagt zich af: 'als de wereldvoedselbehoefte met 70 procent gaat toenemen, waarom hebben we dan subsidies nodig? Nog niet zolang geleden was de rechtvaardiging voor de boerenbetalingen dat de wereldvoedselvraag laag was. [...] Het beleid komt eerst, de uitleg later.'
Monbiot: 'Europa zit in een crisis. Het zit in een crisis omdat het geld op is. Er wordt (vaak onterecht en onnodig) gesneden in cruciale overheidsdiensten, terwijl landeigenaren jaarlijks 50 miljard euro toegeschoven krijgen. Dit is zo'n grove, onverdedigbare uitgave dat het onbegrijpelijk is dat activisten uit het hele politieke spectrum zich daar niet druk over maken. Zelden in de geschiedenis van menselijke conflicten hebben zoveel mensen zoveel geld gegeven aan zo weinig mensen.'
Fotocredits: floato
Dit artikel afdrukken
Na het mislukken van de EU top van afgelopen week, schreef hij een vlammend betoog tegen het huidige systeem van landbouwsubsidies. Zijn argumenten (lees de rest van de column in The Guardian, of hier in de vertaling van Jan Messchendorp op Presseurope):
De EU begroting lag 50 miljard euro hoger dan de Britse regering wilde. Het bedrag is gelijk aan de subsidie subsidie die jaarlijks naar de Europese boeren gaat onder naam Gemeenschappelijk Landbouw Beleid. Monbiot noemt de boerensubsidies het '21e eeuwse equivalent van feodale hulp: de belastingen die middeleeuwse vazallen hun leenheren moesten betalen voor het privilege uitgebuit te mogen worden'. Hoe meer land je bezit, des te meer subsidie je krijgt
Monbiot gaat nog een stap verder. Hij stelt, weinig verrassend, dat de grootste landbezitters in Europa ook tot de rijkste toplaag behoren. Het GLB zorgt ervoor dat ook de allerarmsten van Europa er via onze belastingen aan bijdragen dat zij in het zadel worden gehouden. In Groot-Brittannië dreigde het vorig jaar nog erger te worden. Het Lagerhuis wilde naast het grondbezitscriterium opnieuw een zgn. 'headage' invoeren, een vergoeding voor het aantal stuks vee dat een boer houdt. Deze headage was sinds 2003 juist uitgefaseerd, omdat boeren zonder aandacht voor het landschap of het milieu steeds meer dieren (schapen) de heuvels instuurden, waarmee ze hun eigen bestaan ondergroeven.
Monbiot stelt een volgens hem 'idioot' Europese principe aan de kaak: hoe ongeschikter een regio is voor landbouw, des te meer geld er wordt uitgegeven om landbouw daar in stand te houden. De EU gaat er van uit dat landbouw, met name in hoger gelegen gebieden, noodzakelijk is teneinde het milieu te beschermen: verlies aan biodiversiteit tegen te gaan en uitstoot van broeikasgassen terug te brengen. 'Joost mag weten hoe de natuur er in geslaagd is de 3 miljard jaar te overleven voordat de mens op het toneel verscheen om haar te beschermen', zegt Monbiot.
Het systeem van landbouwsubsidies heeft er aan bijgedragen dat hele gebieden ontbost en ontstruikt zijn - met bijvoorbeeld overstromingen tot gevolg. Bijzondere faunahabitats zijn verwoest en met name de diversiteit aan vogels is dramatisch afgenomen. Boeren worden niet aangemoedigd het gemaaide land te bebouwen of er vee te weiden, als ze het maar schoon - en subsidiabel - houden.
De Europese Commissie verdedigt de subsidies onder het mom dat het noodzakelijk is om de boeren te helpen 'bij te dragen aan de groeiende wereldvoedselbehoefte, die in 2050 naar verwachting met 70 procent is toegenomen'. Monbiot vraagt zich af: 'als de wereldvoedselbehoefte met 70 procent gaat toenemen, waarom hebben we dan subsidies nodig? Nog niet zolang geleden was de rechtvaardiging voor de boerenbetalingen dat de wereldvoedselvraag laag was. [...] Het beleid komt eerst, de uitleg later.'
Monbiot: 'Europa zit in een crisis. Het zit in een crisis omdat het geld op is. Er wordt (vaak onterecht en onnodig) gesneden in cruciale overheidsdiensten, terwijl landeigenaren jaarlijks 50 miljard euro toegeschoven krijgen. Dit is zo'n grove, onverdedigbare uitgave dat het onbegrijpelijk is dat activisten uit het hele politieke spectrum zich daar niet druk over maken. Zelden in de geschiedenis van menselijke conflicten hebben zoveel mensen zoveel geld gegeven aan zo weinig mensen.'
Fotocredits: floato
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Interesant. Dat zie ik ongeveer ook zo. Wie is Harrie Bosman?
Sterk eenzijdige discussies over landbouw subsidies.
Al sinds mensenheugenis heeft praktisch elke overheid overal ter wereld een sterke vinger in de pap als het gaat om bemoeienis met de landbouwactiviteit. Deze bemoeienis heeft een belangrijk publiekelijk belang, bevordering van de export en een ruim voldoende en goedkoop voedselpakket. Enkele praktische voorbeelden van Nederlandse overheidsbemoeienis, zijn bv de diverse inpolderingen, de oprichting van de Rijks Landbouw Voorlichtingsdienst en bv de instelling van de WIR in de zeventiger jaren welke onbedoeld een explosie van agrarische activiteit tot gevolg had.
Nog enkele voorbeelden: In de zeventiger jaren teisterde er een zware crisis de hele landbouw in de VS, toch startte de overheid daar tegelijkertijd een omvangrijk programma om woeste grond te ontginnen en de VS tot wereldvoedselexporteur nr. één te maken. Ca. tien jaar geleden lanceerde de destijds Zweedse minister van industrie en handelseconomie, Leif Pagrotsky, zijn doelstellingen om de agrarische export ( van 20% van de totale export) te verdrievoudigen. Al deze ingrepen hebben tot doel de output van de sector te vergroten zodat van een marktwerking eigenlijk geen sprake kan zijn. Nu kun je natuurlijk discussiëren over de vraag of de of hier de multinationals achter de schermen aan de touwtjes trekken, punt is dat de vrijemarkt wordt gemanipuleerd.
De handel in landbouwproducten is niet meer een vraaggestuurde maar aanbodgestuurde, en is van een werkelijke vrije markt en marktgericht produceren natuurlijk allang geen sprake meer. Toch wordt van boeren verwacht dat zij marktgericht produceren en een marktconforme prijs beuren. Maar als door bepaalde marktontwikkelingen ( droogte, misoogsten) de voedselprijzen uit de pan dreigen te rijzen is daar de Wereldbank die als de weerlicht alarm slaat en pleit voor maatregelen om in te grijpen omdat de wereld dure voedselprijzen zich niet veroorloven kan. Hoe is het een en ander te rijmen met de niet aflatende overheid bemoeienis, nu ook steeds meer landen (overheden) in de export van landbouwproducten en voedsel een aardige deviezen bron ontdekt hebben..
Het huidige EU-landbouw budget is 43 miljard aan directe inkomens steun, dat is precies één derde van het totaal van het EU budget van 129 miljard, Maar het totale EU-budget is slechts ruim 1 % van de som van het totaal van alle Bruto Inkomens van de afzonderlijke EU lidstaten. Het werkelijke EU Landbouw budget is dus slechts 0,3 % van het totale EU BBP oftewel slechts 85 Euro per EU inwoner, en daarmee steekt dit bedrag ineens wel heel magertjes af tegenover het totale EU BBP en de rest van het EU budget, aan welk belangrijk primair doel dat dan ook wel besteed mag worden.
Dat neemt niet weg dat er mogelijkheden zijn te bezuinigen door bv een limiet te stellen aan de te ontvangen bedragen per bedrijf en het weren van ontvangende instellingen zoals de Rijksdienst voor IJsselmeer polders ( tien miljoen EU-subsidie). Afschaffing van de subsidies zal ongetwijfeld een groot aantal bedrijven doen afhaken , waarna er een nieuw ”evenwicht” in de voedselprijzen zal ontstaan, echter op een ander (hoger) niveau. Afgaande op de economische wetenschap dat ieder overheidsingrijpen marktverstorend is, lijkt het me zeer vreemd dat er voortdurend hevige discussies worden gevoerd over de marktverstorend effect van landbouwsubsidies, maar er geen woord gerept wordt over de marktverstorende effect en het economisch voordeel dat de burgerconsument al eeuwen heeft als gevolg van de niet aflatende overheidsinterventie die de voedselaanbodcurve naar rechts heeft doen verschuiven.
Ben het ook wel met Monbiot eens dat de CAP fors achter de feiten aan begint te lopen. Maar dat afschaffen ervan de Euro crisis of de natuur gaat helpen, lijkt me wishful thinking.
Ook Charlemagne deze week in de Economist valt het EU landbouwbeleid om dezelfde redenen aan. Ben het er wel mee eens; er zijn teveel 'boeren' - in west en oost - die grond hebben omwille van de subsidies. Dat is uit de tijd, niet ethisch ook. Maar helaas, de taaie structuur van de CAP blijkt bijzonder crisis bestendig.
Nooit gedacht dat ik het eens kon zijn met een linkse vernieuwer als Mombiot.
Ben het ook oneens met Polman, Dick. Op wereldschaal moet je al helemaal geen gemeenschappelijk beleid willen voeren. Daar moet het eerste systeem dat het beter d0et dan de markt nog uitgevonden worden.
Scherpe analyse Hendrik!