4 min
Ooit waren er consumenten die dachten dat zelfs je auto biologisch kon rijden. Dat is een achterhaald idee en zelfs een grove misvatting. Biobrandstof voor in de tank, gemaakt uit voedselgewassen, is slecht voor het milieu. Bijna tweehonderd Nederlandse wetenschappers willen dat ons kabinet in de EU pleit voor een stop op soja, palm en koolzaad als teelten voor brandstof. Dat is een goede zaak, maar de volgende vraag stelt zich ook meteen: wat stoken we dan wel over een tijdje? De beantwoording van die vraag hangt af van de apparatuur en infrastructuur waarmee we de toekomst in willen gaan.
Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, waar ze de milieuportefeuille beheert) voert maandag een debat in de Nederlandse Tweede Kamer over het biobrandstoffengebruik tot 2020. Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) spreekt in december in Brussel over biobrandstoffen in het decennium tussen 2021 en 2030.
In Trouw publiceerde gisteren een bonte stoet van beta, gamma en alfa hoogleraren en wetenschappers een brief waarin zij pleiten tegen biobrandstoffen. Daar hebben ze goede redenen voor. Biobrandstoffen zijn niet efficiënt en zorgen daarom voor nog meer uitstoot dan fossiele brandstoffen. Het is dan ook een vergissing geweest dat we ze ooit hebben willen gebruiken. Een tijdje geleden rekenden prof. em. Rudy Rabbinge (agronoom), prof. Louise Vet (ecoloog) en oud-voedingsprofessor Martijn Katan (na zijn pensioen actief op milieu- en klimaatgebied) in een helder document al voor dat biobrandstoffen niet alleen een dom maar ook schadelijk idee zijn. Biobrandstoffen leveren onvoldoende rendement en zullen daarom nodeloos grote oppervlakten vergen; daarom is het dwaas om hout, houtresten en andere plantaardige materialen in te zetten als energie. Er zijn hoogwaardiger toepassingen denkbaar, onder meer als gebruiksvoorwerpen en diervoeders.
Brandstofgewasplantages, met teelt van één type plant of boom, verdringen natuurlijke bossen en biodiversiteit. Penvoerder Michiel Köhne, verbonden aan de Wageningen Universiteit (WUR), noemt een beleid dat biobrandstoffen als wezenlijk onderdeel van de energievoorziening opneemt ook om die reden ‘desastreus'.
Toch komen we er niet zomaar vanaf, zegt Bas Eickhout van GroenLinks in Trouw. Boeren zijn biobrandstoffen gaan telen en zouden aan bijvoorbeeld extra graanteelt geen droog brood kunnen verdienen omdat daar geen markt voor is.
Een beleidsfoutje uit het verleden - de gedachte dat 'groene' energie van het land duurzaam zou zijn - zorgt er nu voor dat bijstook van akkers waar beter voedsel voor mensen zou kunnen groeien nog wel een tijdje dooremmert. Hoe dan ook, het is een slecht idee. Dat wordt nu duidelijk en zal ook het einde van biobrandstoffen betekenen.
Zon, water en wind dus?
Dat leidt meteen tot een andere vraag. We moeten zowel van de fossiele brandstof, als van de biobrandstoffen af. Gaan we dan aan de de duurzame energie uit zon, water en wind?
Nederlandse boeren - die slecht aan hun akkers kunnen verdienen als straks de EU-subsidies nog hooguit een fooi opleveren - worden al benaderd om er zonnepanelen op te leggen. We checkten wat die voor een land als Nederland kunnen opleveren bij energierekenmeester Vaclav Smil. Om de Nederlandse energiebehoefte te dekken, moet zo'n beetje het hele land met panelen bedekt worden. Op zonnige dagen kun je dan net de energiebehoefte dekken, was zijn oordeel. Omdat de zon nogal eens niet schijnt en zelfs de beste accu's niet in staat zijn om zonder grote verliezen energie op te slaan, hou je van de totale vangstcapaciteit hoogstens een derde over denkt Smil. In de donkere tijd van het jaar heb je hooguit 6 van de 24 uur om de zonne-energie op te vangen. In het late voorjaar, de zomer en het najaar heb je wellicht het dubbele aantal zonne-uren. Maar je hebt ook gemakkelijk op iedere dag een dag zonder zon. Die dag heb je de opgeslagen energie van de vorige nodig. Het hele jaar door heb je ook 's nachts energie nodig. Als het een paar dagen achter elkaar nogal grijs is, zit je af en toe zelfs een paar dagen helemaal zonder energie.
Met de energie van waterkracht en wind is het al niet veel beter omdat die niet altijd en overal in voldoende ruime mate beschikbaar kan worden gemaakt.
Dat wordt dus nog wat. Smil zette al jaren geleden een staatje samen waarin hij de energiedichtheid vergelijkt van de verschillende bronnen die we kunnen verstoken om alle apparaten in onze wereld te laten draaien. De conclusie daaruit is, dat we maar beter zo zuinig mogelijk met energie om kunnen gaan. Als dat klopt, gaan we in de komende tien jaar ontdekken dat die nu nog veel geroemde en gesubsidieerde elektrische infrastructuur die we samen met het Klimaatakkoord van Parijs creëren, kan vastlopen omdat ... we uiteindelijk zoveel energie permanent beschikbaar moeten hebben dat we niet zonder flinke slokken fossiel kunnen. Wie dan met een energieslurpend setje elektra staat omdat hij dacht dat schone energie eindeloos beschikbaar zou komen, heeft het niet makkelijk.
Illusie
Om de conclusie die daaruit volgt, uit te spellen: het betekent dat het scheppen van een samenleving die zijn infrastructuur helemaal voorbereidt op elektrische energie zonder na te denken over uiterst zuinige technologie mogelijk een illusie zal blijken. Wie doorgaat met de ontwikkeling van bijvoorbeeld nodeloos grote en loeizware Tesla's, het energieverspillend minen van bitcoins en meer van dat soort technologie staat straks als politicus opnieuw voor de opgave om uit te leggen dat er onvoldoende over beleid was nagedacht.
Tesla's en andere apparaten die vanuit de gedachte 'stroom zat' worden ontwikkeld, zouden weleens stil kunnen komen te staan. Voor een auto maakt dat niet veel uit, maar als wezenlijke functies waar de samenleving op draait stil komen te liggen dan is dat ernstig.
Superzuinig
Elektrisch op basis van water, wind en zon kan zeker bijdragen, maar zal mogelijk onze fossiele energiebehoefte niet voldoende vervangen.
Jazeker, laat de discussie hieronder maar losbarsten nu die over biobrandstoffen eindelijk open is gebroken. Over 5-10 jaar zullen de kranten vol van staan van te verwachten energietekorten als we niet tegelijk nadenken over superzuinige technologie, het type infrastructuur dat we daar voor moeten ontwikkelen en het gebruik van natuurlijke processen om de inzet van toegevoegde energie te kunnen vermijden. Als we dat vergeten, dan vrees ik dat ook het woord 'atoomenergie' op diezelfde korte termijn alweer hip wordt.
Opvallend: Katan, Rabbinge en Vet is kennelijk niet gevraagd om de brief in Trouw te ondertekenen. Onbegrijpelijk.
Dit artikel afdrukken
In Trouw publiceerde gisteren een bonte stoet van beta, gamma en alfa hoogleraren en wetenschappers een brief waarin zij pleiten tegen biobrandstoffen. Daar hebben ze goede redenen voor. Biobrandstoffen zijn niet efficiënt en zorgen daarom voor nog meer uitstoot dan fossiele brandstoffen. Het is dan ook een vergissing geweest dat we ze ooit hebben willen gebruiken. Een tijdje geleden rekenden prof. em. Rudy Rabbinge (agronoom), prof. Louise Vet (ecoloog) en oud-voedingsprofessor Martijn Katan (na zijn pensioen actief op milieu- en klimaatgebied) in een helder document al voor dat biobrandstoffen niet alleen een dom maar ook schadelijk idee zijn. Biobrandstoffen leveren onvoldoende rendement en zullen daarom nodeloos grote oppervlakten vergen; daarom is het dwaas om hout, houtresten en andere plantaardige materialen in te zetten als energie. Er zijn hoogwaardiger toepassingen denkbaar, onder meer als gebruiksvoorwerpen en diervoeders.
‘Duurzaamheid’ van biomassa is een fictie, bevochten door lobbyisten. Biodiesel is niet beter voor klimaat dan aardolie. Hout stoken stoot meer CO2 uit dan aardgas, ook als groei nieuwe bomen wordt meegerekend. #biomassadebat pic.twitter.com/0lhp1thyS4
— Martijn Katan (@martijnkatan) November 23, 2017
Brandstofgewasplantages, met teelt van één type plant of boom, verdringen natuurlijke bossen en biodiversiteit. Penvoerder Michiel Köhne, verbonden aan de Wageningen Universiteit (WUR), noemt een beleid dat biobrandstoffen als wezenlijk onderdeel van de energievoorziening opneemt ook om die reden ‘desastreus'.
Toch komen we er niet zomaar vanaf, zegt Bas Eickhout van GroenLinks in Trouw. Boeren zijn biobrandstoffen gaan telen en zouden aan bijvoorbeeld extra graanteelt geen droog brood kunnen verdienen omdat daar geen markt voor is.
Een beleidsfoutje uit het verleden - de gedachte dat 'groene' energie van het land duurzaam zou zijn - zorgt er nu voor dat bijstook van akkers waar beter voedsel voor mensen zou kunnen groeien nog wel een tijdje dooremmert. Hoe dan ook, het is een slecht idee. Dat wordt nu duidelijk en zal ook het einde van biobrandstoffen betekenen.
Zon, water en wind dus?
Dat leidt meteen tot een andere vraag. We moeten zowel van de fossiele brandstof, als van de biobrandstoffen af. Gaan we dan aan de de duurzame energie uit zon, water en wind?
Nederlandse boeren - die slecht aan hun akkers kunnen verdienen als straks de EU-subsidies nog hooguit een fooi opleveren - worden al benaderd om er zonnepanelen op te leggen. We checkten wat die voor een land als Nederland kunnen opleveren bij energierekenmeester Vaclav Smil. Om de Nederlandse energiebehoefte te dekken, moet zo'n beetje het hele land met panelen bedekt worden. Op zonnige dagen kun je dan net de energiebehoefte dekken, was zijn oordeel. Omdat de zon nogal eens niet schijnt en zelfs de beste accu's niet in staat zijn om zonder grote verliezen energie op te slaan, hou je van de totale vangstcapaciteit hoogstens een derde over denkt Smil. In de donkere tijd van het jaar heb je hooguit 6 van de 24 uur om de zonne-energie op te vangen. In het late voorjaar, de zomer en het najaar heb je wellicht het dubbele aantal zonne-uren. Maar je hebt ook gemakkelijk op iedere dag een dag zonder zon. Die dag heb je de opgeslagen energie van de vorige nodig. Het hele jaar door heb je ook 's nachts energie nodig. Als het een paar dagen achter elkaar nogal grijs is, zit je af en toe zelfs een paar dagen helemaal zonder energie.
Met de energie van waterkracht en wind is het al niet veel beter omdat die niet altijd en overal in voldoende ruime mate beschikbaar kan worden gemaakt.
Dat wordt dus nog wat. Smil zette al jaren geleden een staatje samen waarin hij de energiedichtheid vergelijkt van de verschillende bronnen die we kunnen verstoken om alle apparaten in onze wereld te laten draaien. De conclusie daaruit is, dat we maar beter zo zuinig mogelijk met energie om kunnen gaan. Als dat klopt, gaan we in de komende tien jaar ontdekken dat die nu nog veel geroemde en gesubsidieerde elektrische infrastructuur die we samen met het Klimaatakkoord van Parijs creëren, kan vastlopen omdat ... we uiteindelijk zoveel energie permanent beschikbaar moeten hebben dat we niet zonder flinke slokken fossiel kunnen. Wie dan met een energieslurpend setje elektra staat omdat hij dacht dat schone energie eindeloos beschikbaar zou komen, heeft het niet makkelijk.
Illusie
Om de conclusie die daaruit volgt, uit te spellen: het betekent dat het scheppen van een samenleving die zijn infrastructuur helemaal voorbereidt op elektrische energie zonder na te denken over uiterst zuinige technologie mogelijk een illusie zal blijken. Wie doorgaat met de ontwikkeling van bijvoorbeeld nodeloos grote en loeizware Tesla's, het energieverspillend minen van bitcoins en meer van dat soort technologie staat straks als politicus opnieuw voor de opgave om uit te leggen dat er onvoldoende over beleid was nagedacht.
Tesla's en andere apparaten die vanuit de gedachte 'stroom zat' worden ontwikkeld, zouden weleens stil kunnen komen te staan. Voor een auto maakt dat niet veel uit, maar als wezenlijke functies waar de samenleving op draait stil komen te liggen dan is dat ernstig.
Superzuinig
Elektrisch op basis van water, wind en zon kan zeker bijdragen, maar zal mogelijk onze fossiele energiebehoefte niet voldoende vervangen.
Jazeker, laat de discussie hieronder maar losbarsten nu die over biobrandstoffen eindelijk open is gebroken. Over 5-10 jaar zullen de kranten vol van staan van te verwachten energietekorten als we niet tegelijk nadenken over superzuinige technologie, het type infrastructuur dat we daar voor moeten ontwikkelen en het gebruik van natuurlijke processen om de inzet van toegevoegde energie te kunnen vermijden. Als we dat vergeten, dan vrees ik dat ook het woord 'atoomenergie' op diezelfde korte termijn alweer hip wordt.
Opvallend: Katan, Rabbinge en Vet is kennelijk niet gevraagd om de brief in Trouw te ondertekenen. Onbegrijpelijk.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Biobrandstof is nog altijd te prefereren boven stookolie vermengd met chemisch afval.
Inderdaad Dick. Bijvoorbeeld de waterbesparende douchekop. Die werkt alleen bij een grote wateraanvoer. Moet je eerst een warmwatertoestel met grotere capaciteit aanschaffen. Het eufemisme van die verspilling is 'comfort'.
#2, eens Enno. 'Foutje' is een stijlfiguur. En ik denk dat we er opnieuw eentje aan het maken zijn. Duurzaam is minder en superzuinig in energieverbruik en niet 'niets meer op fossiel'. 'Duurzaam' is een verdienmodel geworden om mensen nieuwe en andere spullen te laten kopen.
Jopie zo zie je maar hoe onze maatschappij gedreven wordt. Een hoog hype gehalte zonder voldoende kennis der materie.
Dick schrijft in zijn een na laatste zin een waarheid als een koe.
Wetenschappers met inhoudelijke kennis van zaken hebben in de tachtiger jaren van de vorige eeuw dit hele verhaal, wat Dick hier opschreef, ons al voorgehouden. Maar toe was Diederik Samson met zijn kornuiten in staat een groep idealisten zonder kennis van zaken achter zich te krijgen en hebben maatschappijen (niet nader te noemen) beschadigt. Door leugen en bedrog hebben zij de maatschappij bedrogen en hebben we zo veel jaren verloren in het zoeken naar een verantwoorde oplossing te komen.
Laten mensen met visie en kennis van zaken opstaan en ons bij de hand nemen in het oplossen van ook dit probleem. Systeem verandering en baanbrekende transities gaan ons voorlopig op dit terrein redden. Alleen kunnen partijen tegen de heersende stroom in varen? Ik zou wel weten welke partijen daar het voortouw in zouden kunnen nemen wie durft?
"Een beleidsfoutje uit het verleden - de gedachte dat 'groene' energie van het land duurzaam zou zijn ".
Dat mag toch wel het understatement van het jaar genoemd worden. Gebruik van biobrandstof is een enorme stommiteit en iedereen met gezond verstand (behalve blijkbaar deze 200 hooggeleerden) wist dit al toen het "beleidsfoutje" werd ingevoerd.
Een ander voorbeeld van onzinnige symboolpolitiek: een paar jaar geleden heeft Sinterstaat en zijn zwarte Pieten 6 miljard uitgedeeld om het elektrisch rijden te bevorderen. Effect op de CO2 uitstoot: nul-komma-nul. Omzigt was het enige kamerlid dat vraagtekens hierbij zette, de rest ging in polonaise door de Ridderzaal. En straks in hetzelfde Theater van de Lach de onthulling (surprise, surprise) dat verbranden van houtpellets voor energie opwekking niet duurzaam is en de CO2 uitstoot niet vermindert. Het kost een paar centen, maar het geeft wel een warm gevoel. Van binnen wel te verstaan.