De cijfers
De nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nVWA) controleert groente en fruit op de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen, met name of ze onder het maximale toegestane niveau (MRL) blijven. Zij doen dat deels door steekproeven in supermarkten en enkele distributie centra, en hoewel dat niet expliciet staat vermeld op de site van de VWA, neem ik aan dat deze steekproeven a-select zijn.
De volgend grafiek laat zien hoe veel problemen er met Thaise invoer zijn (geweest), en waarom die extra controles dus gerechtvaardigd zijn.

Ter illustratie de scores van Albert Heijn:

In totaal gaat het om ongeveer 3000 metingen, verspreid over meer dan 20 landen van oorsprong, 100 bedrijven en 100 categorieën groente en fruit. Het moge duidelijk zijn dat dit onvoldoende gegevens zijn om statistisch significante uitspraken te kunnen doen over minder vaak geteste producten. Zo zijn blauwe bessen in 2009 maar één keer getest.
Stelling 1: de database bevat geen a-selecte steekproef. Om algemeen geldende uitspraken te kunnen doen, moet het import-deel niet worden meegerekend.
Stelling 2: de database is veel te klein om significante uitspraken over detailsituaties te kunnen doen.
De WWJE-vervuilingsindex
WWJE hanteert een maat van vervuiling door bestrijdingsmiddelen van een test of groep testen, de vervuilingsindex genaamd. Ik zou verwachten dat bij gelijke risico's de index ook dezelfde zou zijn, maar dat is niet zo:
(1) de index is niet afhankelijk van het residu-niveau, alleen van het aantal verschillende aangetroffen resten. Het residu-niveau is wel bekend want staat in de database;
(2) het percentage bestrijdingsmiddel-vrij in een partij levert een forse “bonus” in de index. Daardoor wordt de vervuilingsindex van een partij met één residu twee maal zo vervuild genoemd als een partij met voor de helft 2 residuen en voor de helft residu-vrij;
(3) de vervuilingsindex bevat een factor voor stapeling: dus vier verschillende residuen van 10%
Stelling 3: de vervuilingsindex is onbetrouwbaarder dan nodig was geweest.
Het tweede punt is echter een (on- of opzettelijke?) ontwerpfout, die heel erg in het voordeel werkt van de doelstellingen van de makers van WWJE: zij willen groente en fruit zonder bestrijdingsmiddelen. Het derde punt werkt mee in dezelfde richting.
Stelling 4: De vervuilingsindex is verkeerd ontworpen, en meet niet wat hij zegt te meten. Het is daarmee eerder een propaganda-instrument in een pseudo-wetenschappelijk jasje dan een serieus te nemen statistische maat voor risico.
Voorbeelden van onjuiste beweringen van WWJE en Radar
We lopen nu een aantal beweringen langs die onlangs gedaan zijn in de media en kijken wat er van klopt.
(a) Onjuist en misleidend: “De wettelijke norm wordt steeds vaker overtreden”.
Dit was een zin uit de inleiding in Radar. Het is direct ontleend aan de inleiding van het rapport de Weet Wat Je Eet Gifmeter 2010, al staat daar iets subtieler: "het aantal [geconstateerde] wetsovertredingen is toegenomen van 5% naar 7%." Ook dat is een wat misleidende formulering, omdat niet wordt vermeld dat 2008 een uitzonderlijk jaar was. Zie de volgende grafiek.

Maar de bewering waarmee Radar het item opende was pertinent onjuist, omdat de VWA steeds vaker controleert op plaatsen waar overtredingen worden vermoed. Dit optreden is kennelijk succesvol als op die plaatsen meer overtredingen worden geconstateerd dan in het vorige jaar. De gegevens in de database weerspiegelen dit feit, representeren daarom geen a-selecte steekproef en mogen niet worden gebruikt voor een dergelijke conclusie.
De supermarkten blijven over de jaren overigens vrijwel constant, op het niveau van 1,7% overtredingen, zoals ook in het rapport Wat Je Eet Gifmeter 2010 staat. Dat had ook maar beter vermeld kunnen worden, en het is nogal misleidend om dat niet te zeggen in Radar.
(b) Grotendeels onjuist en zeer misleidend: “Over het
Dit staat in de Inleiding van hetzelfde rapport, pagina 4. Bijna dezelfde uitspraak kon worden opgetekend uit de mond van Klaas Breunissen, fractielid GroenLinks in NH en bestuurslid Milieudefensie: ”aardbeien en peren [uit Nederland] zijn relatief zwaar vervuild”, in de Radar-uitzending op 6:12 vanaf het begin. Tenslotte heeft deze zin uit het rapport ook nog geleid tot een 2e-kamervraag van GL-kamerlid Bruno Braakhuis.
Wat betekent “regelmatig juist meer vervuild” eigenlijk? Dat is een opvallend vage formulering voor een rapport dat zich met statistieken bezig houdt. Waarom staat er niet gewoon: het is zoveel % in NL en zoveel in de rest van de wereld? Wel, omdat je dan meteen ziet dat het niet echt klopt.

Kropsla (NL: N=31, i=65,3; alle landen: N=37, i=66,3)
Ijsbergsla (NL: N=23, i=1,3; alle landen: N=74, i=18,3).
Andere soorten sla: N te klein.
Dan appelen. NL: (N=57, geen overschrijdingen MRL, i=70,2). Alle landen (N=127, 3 overschrijdingen MRL, i=72,9). Ook hier dus is de bewering volledig onwaar volgens de eigen cijfers. Daarnaast is er iets bijzonders te zien, nl. dat overschrijdingen van de MRL nauwelijks meetellen in de index. Overschrijdingen worden heel snel gecompenseerd door een iets groter percentage gifvrij in de test.
Dat effect zien zien wij zeker ook bij aardbeien: NL: (N=43, geen overschrijdingen MRL, i=89,8). Alle landen (N=83, 3 overschrijdingen MRL, i=87,2).
Deze situatie zou ik niet "regelmatig meer vervuild" noemen, de enige afwijking vormt de index, en dat is weer een direct gevolg van de gekozen berekeningswijze voor de vervuilingsindex. Zo heeft Egypte hier met 25% gifvrije testen maar ook met twee overtredingen een score van 72,3, dus dat vindt men kennelijk veel beter dan NL zonder overschrijdingen (maar met meer “stapelen” van geringe resten bestrijdingsmiddel). Dat is natuurlijk geheel niet in overeenstemming met de (bedoeling achter de) wettelijke kaders.
De enige echte negatieve uitschieter is de peer, maar dat betrof dan wel één incident in een verder mooie serie testen.
WWJE publiceert hier een gemanipuleerde conclusie die nota bene ook nog grotendeels in strijd is met het eigen cijfermateriaal.
De opmerking van Breunissen behoeft ook nog enig commentaar. Toen ik de uitzending zag, interpreteerde ik het als “relatief ten opzicht van andere Nederlands fruit”.
(c) Misleidend: WWJE pleit voor direct optreden bij overschrijding van de MRL – dus vanaf 101%, en niet zoals nu bij 200%.
* Onbekend is wat de onzekerheid in de metingen is.
* Niet vermeld wordt dat 80% van alle afkeuringen in het importkanaal gebeuren en dat daar heel vaak partijen wel worden afgekeurd (omdat de overschrijdingen soms duizenden procenten bedragen). Er wordt dus onterecht de indruk gewekt dat door de mazen nauwer te maken er nog veel meer in het net zal blijven hangen.
* De eigen vervuilingsindex telt overschrijdingen ook vrij licht mee, zoals we eerder hebben gezien, dus waarom moet de nVWA zo streng zijn?
Tenslotte: de Nederlandse kwekers hadden een pluim moeten krijgen
Wanneer we testen zouden nemen die in de supermarkten worden uitgevoerd, is de “ruis” van het importkanaal weg. Dat is niet gebeurd. Ik heb getracht het te reconstrueren.
Helaas lukt mij dat niet helemaal, maar wel bij benadering door uit het gepubliceerde top 18 overzicht de importlanden Thailand, India, Egypte, Dominicaanse Republiek en Suriname te schrappen. Er blijft dan een redelijk representatieve steekproef over van 13 landen (N=2231, waarvan voor NL 1022). Nederlandse kwekers scoren dan op alle WWJE-indicatoren beter dan het gemiddelde:
- “gifvrij”: 48% versus 38%;
- overtredingen: 1,2% versus 1,9%
- gemiddeld aantal residuen: 1,1 versus 1,5.
- gezondheidsrisico's: 0,10% versus 0,18%
Nederlandse telers doen het dus juist prima. Ik normeer de cijfers even in een grafiek. Dat is handig voor de behandeling van de Kamervragen van GroenLinks

Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Je kunt zeggen wat je wilt Dick, die Joepie poept het er toch maar aardig uit. Geeft niet dat hier al meer aan de orde is geweest. Zoiets kun je verwachten met zoveel informatie hier. Wat betreft de slechte voedingswaarde van vele huidige produkten ben ik het met hem eens, maar dat is zoals bekend mijn stokpaardje. Betreffende zijn verhaal over de verschillende gifstoffen die we binnen krijgen van ons eten, dat is volgens mij a load of crap (Joepiepoep). Lang niet alle gifstoffen zijn even giftig, het meeste verlaat ons lichaam binnen een dag of drie zonder residu of gevolgen. Immuniteits problemen zijn meer te wijten aan de manier waarop we met de produkten omgaan (paseurisatie) en aan de planten zelf. We hebben het al eens gehad over die micro toxines (lectins) al die manieren waarop planten geleerd hebben zich zelf te beschermen. Wij gebruiken bijna geen pesticides omdat gezonde planten die zelden nodig hebben. En er zijn gezonde pesticiden zoals waterstof peroxide. Maar met drie keer N in een seizoen daar kun je niet tegen spuiten. Grotere opbrengst ja. Maar wat voor produkt? Yep, I'm rambling off-topic again. Damn.
Dick, Levensverwachting en levenskwaliteit heeft wel degelijk met gifgroenten te maken. Wij produceren zelf geen vitamine C en moeten dit, tezamen met andere vitaminen, polyfenolen, mineralen en sporenelementen, vooral uit groenten en fruit halen. Daar zit 'm JUIST het probleem.
Vergeleken met 60 jaar geleden zit er al lang niet meer zo veel benodigde bouwstoffen in een plant, dit komt door:
- langdurig transport en opslag (soms jaren - gekoeld en vacuüm verpakt)
- vroegrijpe oogst (en narijpen onder ethyleengas)
- gebruik van kunstmesten (Dat vooral uit N,P,K bestaat, terwijl een plant
ongeveer 50 mineralen nodig heeft om goed te kunnen groeien)
- uitputting van de bodem (wettelijk geoorloofd sinds 1936)
- bestraling van voedsel met cobalt-60 (om het veiliger te maken)
Dat het nederlandse voedingscentrum nog steeds een dagelijkse norm hanteert van 2 stuks fruit en 2 ons groente is me een raadsel, net als de wettelijk gehanteerde ADH van verschillende vitaminen (Voor vitamine C is de ADH 50 MILLIgram. Dit is net genoeg om scheurbuik te voorkomen, maar levert wel degelijk problemen op op de lange termijn)
En daar BOVENOP komen ook nog eens allerlei gifstoffen. Niet alleen die die op groente en fruit worden gebruikt (sinds 2008 heeft de EU 132 nieuwe (generaties) pesticiden toegelaten), maar gifstoffen zitten tegenwoordig in bijna elk product dat in de schappen ligt. Vind je het dan gek dat er zoveel mensen te kampen hebben met immuniteitsproblemen, helemaal onze kinderen?
Er zijn organisaties die stellen dat er dagelijks 7-13 stuks groente en fruit moet worden genuttigd en ook nog van een verschillende kleur om alle benodigde bouwstoffen binnen te krijgen. Volgens sommige Nederlandse wetenschappers zit er zoveel gif op de in Nederland verkochte vruchten en groenten dat, wanneer een kind van 3 meer dan 5 stuks fruit per dag eet, de wettelijk gestelde MRL weliswaar niet wordt overschreden, maar de hoeveel binnengekregen gif zodanig hoog is dat er bij kinderen beschadigingen (cq. ziekten) ZULLEN optreden.....
Joep, met statistiek kun je jokken. Dat laat de aanleiding voor dit bericht zien. Het laat ook zien hoe je wél met statistiek kunt omgaan. Ik hoor jou vooral over over zaken praten die niets met gifgroenten te maken hebben.
Een mooi voorbeeld is dat we, statistisch gezien, nooit een zo hoge levensverwachting hebben gehad als tegenwoordig. Dit is koren op de molen van de medische en chemische industrie.
Wat niet wordt gezegd is:
1: HOE we oud worden; er zijn nog nooit zoveel chronisch zieken geweest als tegenwoordig. De komende generatie heeft een MINDERE levensverwachting, met name in de kwaliteit van leven.
2: Dat de afgelopen 30 jaar de levensverwachting maar liefst 2,3 jaar is verbeterd
3: Er andere oorzaken zijn die vooral verantwoordelijk zijn voor de verbetering van de levensverwachting in de afgelopen 100 jaar, zoals minder zuigelingensterfte (in 1910 1 op de 6 pasgeborenen), betere riolering (Niet meer in de tuin naar het toilet), minder infectieziekten (vooral door betere hygiëne, NIET door vaccinatieprogramma's), minder roken(ondanks alle reclamecampagnes van tabaksfabrikanten), etc.
dus statistisch gezien hebben we nog nooit zo'n levensverwachting gehad als tegenwoordig, maar de kwaliteit er van en de manier waarop cijfers tot stand komen doet, statistisch gezien, niet ter zake als je een bepaalde uitkomst wilt creëren.
Wat ook niet in statistieken voor de levensverwachting wordt vermeld is dat, als men 300 jaar geleden een leeftijd van 20 levensjaren had bereikt (en niet mee moest vechten in één of andere oorlog), de kans om net zo oud te worden als tegenwoordig even groot was. Alleen de kwaliteit ervan vele malen beter...
Godfried Bomans zei eens over statistiek: Een statisticus waadde eens door een rivier die statistisch gezien 1 meter diep was. Hij verdronk.
Door manipulatie van cijfers en het weglaten of benadrukken van parameters kun je statistisch gezien elk gewenst resultaat krijgen. Er wordt in de statistiek nooit en te nimmer naar individuele gevallen gekeken. Dit is statistisch gezien niet verantwoordt.