Warenwet moet actueel blijven om consumenten te beschermen tegen risico’s van deze tijd

Wat vindt u het succes van de Warenwet? En wat zou er gebeurd zijn als die wet er niet was gekomen?
De Warenwet is een niet meer weg te denken wet in Nederland. Het is belangrijk voor de bescherming van de volksgezondheid en voor de handel. De regels om de voedselproductie veiliger te maken waren van meet af aan van enorme betekenis, net als de waterzuivering, waardoor mensen de beschikking kregen over schoon drinkwater. Het waren cruciale veranderingen, waardoor vroegtijdige sterfte kon worden voorkomen. We zijn geneigd om het te vergeten, maar 100 jaar geleden was gebrekkige (voedsel)hygiëne één van de belangrijkste oorzaken van ziekte en sterfte. Massale vergiftigingen door ondeugdelijk voedsel kwamen in die tijd veel voor. Zo werden bijvoorbeeld giftige stoffen als formaline gebruikt om bederf van ‘ijsjes’ te voorkomen.

De Warenwet moest een einde maken aan dit soort praktijken. Intussen hebben we een stevig stelsel van wetgeving en toezicht hierop. 100% garantie over de voedselveiligheid is niet te garanderen, maar grootschalige incidenten waarbij grote groepen mensen in Nederland ziek worden van voedsel, zijn gelukkig verleden tijd. En ook allerlei dagelijkse producten, die zijn opgenomen in de Warenwet, zijn veiliger geworden. Denk aan speelgoed en cosmetica. Dergelijke producten bevatten in die tijd onveilige bestanddelen als lood en giftige cyaniden. Dankzij de Warenwet is dat niet meer toegestaan en kunnen we daarop ook handhaven.

In de ene stad betekende een overtreding strafvervolging, elders kon je vrijuit gaan

Wie zijn destijds betrokken geweest bij de formulering van de wet?
Indertijd werd de controle op de verkoop van eet- en drinkwaren door gemeenten opgepakt. In Amsterdam werd in 1857 begonnen met gemeentelijke controles. Dertig jaar later volgde Rotterdam. In deze tijd zijn de gemeentelijke Keuringsdiensten in het leven geroepen. Andere gemeenten volgden het voorbeeld (Leiden, Nijmegen en Rotterdam).

In de loop van de jaren werd duidelijk dat de lokale keuringsdiensten onvoldoende houvast boden. In de ene stad betekende een overtreding strafvervolging, elders kon je vrijuit gaan. Daarom werd op 19 september 1919 de Warenwet van kracht. In deze wet werd zoveel mogelijk het werk van gemeentes in stand gehouden, maar werd met de landelijke wet gewerkt aan een meer afgestemde aanpak in Nederland. De Warenwet was een feit!

Anno 2019 leven we in een Europese interne markt, hoe past de Warenwet hierin?
Ik denk dat de ontwikkeling van gemeenten naar de landelijke Warenwet vergelijkbaar is met de ontwikkeling van landelijke naar Europese wetgeving op het vlak van voedselveiligheid en etikettering van levensmiddelen. De vaststelling van de Europese Algemene Levensmiddelenwetgeving (General Food Law) in 2002 en Algemene Productveiligheidswetgeving in 2001 was in Europa een mijlpaal voor Europese wetgeving over voedsel- en productveiligheid.

De Warenwet is hiermee niet overbodig geworden. Zo zijn er specifieke nationale verboden voor bepaalde voedingssupplementen, stellen wij extra microbiologische eisen aan voedsel en is de wetgeving voor attractie- en speeltoestellen niet Europees bepaald maar vastgelegd in het Warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen.

Een bejaarde zou ik de Warenwet niet willen noemen. Eerder een vitale oudere. Maar die moet wel fit blijven

De Warenwet gaat al 100 jaar mee, eigenlijk een bejaarde in een heel dynamische wereld. Past de Warenwet nog wel in deze tijd?
De Warenwet is en blijft nodig om garanties te kunnen geven over veilig voedsel en veilige producten. De wetgeving biedt, naast de Europese regels, duidelijkheid voor bedrijven. Op grond van de geldende wetgeving uit de Warenwet en Europese verordeningen moeten bedrijven hun eigen kwaliteitscontroles inrichten. De wetgeving is essentieel en richtinggevend.

Een bejaarde zou ik de Warenwet niet willen noemen. Eerder een vitale oudere. Maar die moet wel fit blijven. Ofwel: we moeten de wetgeving actueel houden om consumenten de bescherming te blijven bieden voor de risico’s van deze tijd. Warenwetbesluiten worden regelmatig aangepast, bijvoorbeeld om regels te stellen voor nieuwe speeltoestellen of om veiligheidseisen te stellen voor allerlei nieuwe voedingssupplementen. Ook worden nieuwe besluiten opgesteld, bijvoorbeeld het Warenwetbesluit tatoeëren en piercen waarin hygiëne-eisen zijn opgenomen die moeten worden nageleefd door tatoeëerders en piercers.

Hoe ziet u de toekomst van de Warenwet?
Ik zie de toekomst van de Warenwet rooskleurig in. Het is en blijft een belangrijke wet voor Nederland. Duidelijke regels voor voedsel- en productveiligheid blijven nodig. Een bejaarde die flexibel is en zich aanpast aan de ontwikkelingen in deze tijd! Die kan nog heel lang mee.