3 min
Dierenwelzijn is één van de meest controversiële ethische onderwerpen ten aanzien van voedsel en inmiddels ook gezelschapsdieren.
Mag je een dier houden om er melk of eieren van te oogsten en het doden om het eten? En als je vindt dat het mag, hoe ver mag je dan ingrijpen en de eigen wil van het dier beperken door het in een systeem te dwingen waar het van nature niet voor zou kiezen?
Wat is de natuur van bijvoorbeeld de kip die in minder dan 6 weken slachtrijp is of de koe die 10.000 liter melk per jaar geeft?
Hoort een kalf nog bij zo'n koe die van nature slechts een fractie van die plas zou geven voor haar kleintje?
Is een kat wel wel in dat flatje van 40 vierkante meter waar ze niet naar vogels en andere natuur kan kijken, niet naar muizen kan speuren en nooit naar buiten kan? Toch verschaft ze veel genoegen aan die oudere mevrouw die van het dier houdt en het goed verzorgt.
Ethiek is geen zaak van experts alleen
Het zijn moeilijke vragen. Overheden laten ze graag aan experts over. Maar dat is te makkelijk omdat het ethische vragen zijn. We zullen er zelf een antwoord op moeten geven. Of we moeten de wetenschappelijke onderzoeker vragen waarom hij bevindingen over diergedrag omzet in een advies over hoe het welzijn van een diersoort het beste geborgd is. Ook in het oordeel van de onderzoeker speelt iets dat geen wetenschap maar persoonlijke ethiek is. Vandaar dat verschillende onderzoekers met dezelfde feitelijke kennis over dieren en hun gedrag verschillende antwoorden kunnen geven.
In deze nieuwe serie in onze Wat is ..?-reeks gaan we op zoek naar de antwoorden van mensen die voor dierenwelzijn strijden en die van mensen die hun trots vinden in de houderij en slacht van dieren die voor consumptie worden gehouden.
'Redelijk doel'
Terwijl we deze serie brengen, wordt in Nederland gewerkt aan het Convenant Dierwaardige Veehouderij. Dat moet er komen omdat de Wet Dieren door een amendement van Tweede Kamerlid Leonie Vestering (PvdD) verstrekkende, maar onduidelijke gevolgen kreeg. Het amendement legde een bom onder de veehouderij, maar is in beginsel even kritisch over het houden van gezelschapsdieren. Wie dieren houdt, mag ze geen dorst, honger of pijn laten lijden of hen verwonden, vermijdbaar ziek laten worden of angst of chronische stress veroorzaken. Ook is het verboden dieren te beperken in hun natuurlijke gedrag tenzij 'een redelijk doel' die beperkingen overtroeft.
Maar wat is nou een 'redelijk doel'? Is de productie van vlees en zuivel een redelijk doel? Mag het grootschalig omdat het een redelijk doel zou kunnen zijn om melk, vlees en eieren voor iedereen betaalbaar te houden?
In de toelichting van het amendement-Vestering staat "dat het na 2022 niet langer is toegestaan om een dier pijn te doen of bij een dier letsel te veroorzaken, dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen met als doel om het dier op een bepaalde manier te kunnen huisvesten."
Dieren in houderijen - ook biologische - worden systematisch beperkt in hun natuurlijke gedrag. Dat is dus einde oefening voor die dierhouderij. Toch gaat die nog altijd door en eten we graag vlees, zuivel en eieren. De verwachting is dat de vraag zal dalen met zo'n 20% over tien jaar. Als de productie hier verdwijnt, zal die van elders worden ingevoerd. "Uit landen met minder dierenwelzijn", roepen veehouders doorgaans in koor.
'Diergericht'
Hoe gaan we daarmee om? In het Convenant luidt het sleutelwoord 'diergericht ontwerpen'. Blijft de vraag wat we een redelijk doel vinden waarvoor we een dier in een systeem stoppen waar het van nature niet voor zou kiezen.
Moeten we ons afvragen wat het dier wil of zitten we met de plicht om voor het dier te beslissen wat een goed leven en een redelijk doel zijn?
Dit artikel afdrukken
Wat is de natuur van bijvoorbeeld de kip die in minder dan 6 weken slachtrijp is of de koe die 10.000 liter melk per jaar geeft?
Hoort een kalf nog bij zo'n koe die van nature slechts een fractie van die plas zou geven voor haar kleintje?
Is een kat wel wel in dat flatje van 40 vierkante meter waar ze niet naar vogels en andere natuur kan kijken, niet naar muizen kan speuren en nooit naar buiten kan? Toch verschaft ze veel genoegen aan die oudere mevrouw die van het dier houdt en het goed verzorgt.
Ethiek is geen zaak van experts alleen
Het zijn moeilijke vragen. Overheden laten ze graag aan experts over. Maar dat is te makkelijk omdat het ethische vragen zijn. We zullen er zelf een antwoord op moeten geven. Of we moeten de wetenschappelijke onderzoeker vragen waarom hij bevindingen over diergedrag omzet in een advies over hoe het welzijn van een diersoort het beste geborgd is. Ook in het oordeel van de onderzoeker speelt iets dat geen wetenschap maar persoonlijke ethiek is. Vandaar dat verschillende onderzoekers met dezelfde feitelijke kennis over dieren en hun gedrag verschillende antwoorden kunnen geven.
In deze nieuwe serie in onze Wat is ..?-reeks gaan we op zoek naar de antwoorden van mensen die voor dierenwelzijn strijden en die van mensen die hun trots vinden in de houderij en slacht van dieren die voor consumptie worden gehouden.
'Redelijk doel'
Terwijl we deze serie brengen, wordt in Nederland gewerkt aan het Convenant Dierwaardige Veehouderij. Dat moet er komen omdat de Wet Dieren door een amendement van Tweede Kamerlid Leonie Vestering (PvdD) verstrekkende, maar onduidelijke gevolgen kreeg. Het amendement legde een bom onder de veehouderij, maar is in beginsel even kritisch over het houden van gezelschapsdieren. Wie dieren houdt, mag ze geen dorst, honger of pijn laten lijden of hen verwonden, vermijdbaar ziek laten worden of angst of chronische stress veroorzaken. Ook is het verboden dieren te beperken in hun natuurlijke gedrag tenzij 'een redelijk doel' die beperkingen overtroeft.
Maar wat is nou een 'redelijk doel'? Is de productie van vlees en zuivel een redelijk doel? Mag het grootschalig omdat het een redelijk doel zou kunnen zijn om melk, vlees en eieren voor iedereen betaalbaar te houden?
In de toelichting van het amendement-Vestering staat "dat het na 2022 niet langer is toegestaan om een dier pijn te doen of bij een dier letsel te veroorzaken, dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen met als doel om het dier op een bepaalde manier te kunnen huisvesten."
Dieren in houderijen - ook biologische - worden systematisch beperkt in hun natuurlijke gedrag. Dat is dus einde oefening voor die dierhouderij. Toch gaat die nog altijd door en eten we graag vlees, zuivel en eieren. De verwachting is dat de vraag zal dalen met zo'n 20% over tien jaar. Als de productie hier verdwijnt, zal die van elders worden ingevoerd. "Uit landen met minder dierenwelzijn", roepen veehouders doorgaans in koor.
'Diergericht'
Hoe gaan we daarmee om? In het Convenant luidt het sleutelwoord 'diergericht ontwerpen'. Blijft de vraag wat we een redelijk doel vinden waarvoor we een dier in een systeem stoppen waar het van nature niet voor zou kiezen.
Moeten we ons afvragen wat het dier wil of zitten we met de plicht om voor het dier te beslissen wat een goed leven en een redelijk doel zijn?
De kippen op de foto worden tegen hun natuur in gehouden. Het zijn bosvogels die zich onveilig voelen op open terrein vanwege het gevaar van roofvogels waar ze bang voor zijn; zoals de hekken laten zien kunnen de kippen de bomen wel zien maar kunnen ze er in geval van luchtalarm niet heen vluchten. Dat kan flinke stress opleveren. Niettemin interpreteren de nodige mensen het plaatje als diervriendelijk met-nog-een-afdakje-voor-regen-en-zon-ook.
Rutger Bregman en Jesse Frederik spreken met Leonie Vestering. Zij is Kamerlid voor de Partij voor de Dieren en inmiddels bekend (of berucht...) om het amendement-Vestering, een radicale aanpassing van de Wet dieren. https://t.co/iZFyHfSBn2
— De Correspondent (@decorrespondent) February 17, 2023
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dit doen lees je in De ontdekking van de ander.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Sinds mijn eerste ontmoeting met een bonobo in de apenheul en na het lezen van studies hierover heb ik me er over verbaasd hoeveel menselijk gedrag lijkt op chimpansee gedrag terwijl we zelf zoveel meer lijken op bonobo’s.
Ja precies, Jopie. We gaan er nog wel achter komen dat dieren (en planten) van hetzelfde 'grote bewustzijn' gemaakt zijn, uit de intelligentie daarvan ook tappen, alleen een andere vorm hebben. En dus anders communiceren (Frans de Waal), maar niet minder, voorons voorlopig nog veelal onbegrijpelijk.
Misschien zijn ze wat minder hiërarchisch ingesteld (minder ego) alhoewel dat met de apenrots en de Lion King ook weer te betwijfelen valt. Het zijn net mensen :-)
Jan Peter van Doorn , #57, dieren passen zich ook razendsnel aan veranderende omstandigheden. Tijdens de MKZ uitbraak van 2001 was onze weg afgezet en werden bezoekers geweerd. Binnen weken veranderde het gedrag van reeën: ze lieten zich veel vaker overdag zien en de weg werd een looproute.
Ze pasten zich even snel weer aan toen de wandelaars/fietsers terugkeerden.
Tedje en Jan Peter: die zin is niet van mij maar heb ik ooit ergens gelezen en opgeschreven en dwaalt daardoor nog steeds in mijn hoofd. Ik ben tijdens mijn theepauze op zoek gegaan in mijn notitieboekjes en hij komt van Ton Lemaire. (Ik vermoed uit het boek De val van Prometheus, dat ik die periode las, over de illusie dat techniek / moderniteit overal een oplossing voor biedt)
Jan Peter : bedankt voor de link in #57
Dat is zeker een prachtige zin. Het lijkt of dieren wel een verleden meedragen (het vermogen om door de tijd te reizen), bijvoorbeeld schuw geworden door contact met mensen, maar minder met de toekomst bezig, waar het lijden van mensen zich vaak ophoudt. Er is nog weinig over bekend.