Wat The Guardian over biologisch schrijft is interessante kost. Het publiek blijkt anders te zijn gaan denken over biologisch. Terwijl zowel de verkopen als het aantal producenten in biologisch terugliepen, groeide Fair Trade fors. Dat komt onder meer omdat biologische ingevlogen boontjes geen stand houden. Ze vliegen immers niet biologisch.

Engeland importeert veel van zijn eten. Dat kan dus een verklaring zijn voor de bekoelde liefde van de Engelsen voor biologisch. In Nederland maken we veel zelf en exporteren we veel. Maar ook hier geldt een bijzonder feit. Nederland exporteert veel biologisch naar het buitenland - waar het meer opbrengt - en importeert elders geproduceerd biologisch voor Nederlandse consumenten. Wat dat betreft staan we er nog minder kloppend op met biologisch dan Engeland.

Ook voorvechters van biologisch geven toe dat biologisch niet meer is wat het geweest is. The Guardian citeert Helen Browning van de hard core biologische Soil Association:

"Het gaat niet aan om voortdurend te discussieren of biologisch of niet-biologisch met een stempel de toekomst is." Maar ze zegt wel dat het "van wezenlijk belang" is dat de biologische beweging "zowel vooruitgang boekt als invloed heeft op de totale landbouw. De principes van de biologische landbouw moeten het hart van iedere boerderij worden."

Maar wat zijn die principes dan? The Soil Association noemt er vier: gezondheid, ecologie, eerlijkheid en zorg. Het probleem is dat veel boeren en consumenten vinden dat dit prima principes zijn, maar dat je niet biologisch hoeft te boeren om er aan te voldoen.


Browning reageert. "Het punt is dat er een groep mensen is die meer met minder probeert te doen en dat is waar het bij biologisch allemaal om draait." De krant zegt vervolgens: De biologisch beweging heeft zonder meer veel bereikt. Ten aanzien van de belangrijkste onderwerpen, heeft het de strijd gewonnen. Een meerderheid van het publiek vindt dat een duurzame voedselproductie niet samengaat met sproeien en spuiten en dat er heel wat te winnen valt bij een integrale benadering van landbouw die gebruikt maakt van natuurlijke hulpmiddelen in plaats van spullen uit chemische fabrieken. Maar nu gangbare landbouw zich in die richting ontwikkelt, wordt de toekomst van biologisch onduidelijk. Als we voedsel willen dat goed is voor mensen, dieren en het milieu, dan moeten we biologisch niet de hemel in prijzen of het willen begraven, maar moeten we juist verder proberen te kijken.
Dat zijn wijze woorden, want ze gaan over de polarisatie van vóór of tégen biologisch heen.

Nederland is zover nog niet. Vrijdagavond stelde NRC Handelsblad de vraag of we nog wel biologisch moeten kopen aan zijn Groene Panel dat bestaat uit Anniek Mauser (Unilever) en Vera Dalm (directeur van Milieu Centraal).
Beiden zeggen dat we biologisch moeten kopen, maar het klinkt onhandig. Dalm: "Jazeker, het maakt verschil of u biologische producten koopt. Het ligt er alleen aan wat u belangrijk vindt." Het is dus een kwestie van smaak.
Mauser blijkt niet zonder meer voor biologisch. Zij adviseert de NRC-lezer balans te zoeken. Ze geeft een voorbeeld aan de hand van haar eigen koopgedrag: "Ik zelf let bij mijn aankopen op duurzaam geproduceerde producten, bijvoorbeeld herkenbaar via de logo's van Rainforest Alliance, Fair Trade, Beter Leven of Utz. Maar ik koop ook veel biologische producten. Gewoon omdat ik (denk dat ik) het lekkerder vind en ik het een prettig idee vind dat er minder bestrijdingsmiddelen aan te pas zijn gekomen. En ik eet maar twee keer week vlees." Lekkerder proef je niet, je denkt het. Daarnaast droom je je bijdrage aan een betere wereld, maar kon je net als met het hip geworden en inmiddels uitrakende biologisch wel eens bedrogen uitkomen.

Zo komen we niet verder. Beter is geen kwestie van smaak of gevoelens. We leven in een wereld waarin we het moeten hebben van uitvinders die steeds nieuwe kennis en technieken uitvinden en toepassen. Morgen doen ze dat beter dan vandaag. Overmorgen is morgen gelukkig alweer ouderwets. Duurzaam, groen of biologisch? Er is alleen maar innovatie. We moeten door, voortdurend door. Dat kan alleen heel kennisintensief.

Wantrouw 'groenen' die zeggen dat we terug moeten naar de natuur. Wantrouw 'gangbaren' die zeggen dat we ons aan de principes van de natuur kunnen onttrekken. Wantrouw profeten die zeggen dat feiten minder belangrijk zijn dan gevoelens.

Fotocredits: Manifestation pour le climat, Michel van Reysen
Dit artikel afdrukken