Lees ook
Melkveehouders rommelen niet alleen met tweelingkalveren binnen het I&R-systeem, schrijft De Kalverhouder. "Ook met het vastleggen van de geboortedag en sexe, worden de mogelijkheden in het huidige I&R door melkveehouders maximaal benut."

Overheid en organisaties uit de melkvee-, zuivel- en kalverhouderij spraken begin deze maand met elkaar over het I&R-systeem naar aanleiding van fraude met tweelingregistraties van kalveren van separate moederdieren. Doel was het aandragen van verbeterpunten. Dat die er zijn mag ook duidelijk worden uit een analyse van de aanmelding van stieren door melkveehouders.

Het heeft er alle schijn van dat de cijfers aantonen dat een deel van de melkveehouders bij de geboortemelding rekening houdt met het voor hen meest gunstige moment om hun stierkalveren kwijt te kunnen aan de handel, meestal in het begin van de week
Analyses van geboortes die gemeld zijn in het I&R-systeem over 2017 laten zien dat dinsdag en woensdag de favoriete dagen zijn die melkveehouders aanvinken als geboortedag voor hun stierkalveren. Dat is opvallend, want aangenomen mag worden dat koeien in de praktijk verspreid over de hele week baren. Niettemin scoort dinsdag 30 procent boven het gemiddelde en woensdag 33 procent. Vrijdag (-16%), zaterdag (-38%) en zondag (-27%) blijken duidelijk minder populaire dagen om als geboortedag vast te leggen.

Misbruik van vrijheidsmarge
Het heeft er alle schijn van dat de cijfers aantonen dat een deel van de melkveehouders bij de geboortemelding rekening houdt met het voor hen meest gunstige moment om hun stierkalveren kwijt te kunnen aan de handel, die meestal in het begin van de week langskomt om dieren op te halen. Kalveren moeten minimaal veertien dagen oud zijn voordat ze het erf mogen verlaten. Die periode is voor het jonge dier van belang om het een minimum aan eigen weerstand op te laten bouwen, alvorens het wordt samengevoegd met andere jonge dieren. Dan komt het in aanraking met nieuwe bacteriën en moet het zich daar zoveel mogelijk zelfstandig tegen kunnen verzetten. Zo worden ziekte en het gebuik van antibiotica zoveel mogelijk vermeden.

Melkveehouders hebben echter een vrijheidsmarge bij het aanmelden van geboorten. I&R verplicht hen een geboorte binnen drie werkdagen te melden. De geboortedag telt als dag 0. Daarna zijn er nog drie dagen om te melden, waarbij zaterdag en zondag niet meetellen. Boeren kunnen de geboorte van hun dieren op papier dus uitstellen door hun meldingen.

Een deel van de melkveehouders lijkt de ruimte die het systeem biedt in precies de omgekeerde richting te gebruiken. Ze laten het kalf op papier al geboren zijn voor het er was. Een stierkalf dat bijvoorbeeld op maandag geboren wordt, kan gemeld worden naar de woensdag voor zijn geboorte. Zo kan het dier wat sneller van het erf vertrekken, hoewel het eigenlijk te jong is om op transport te gaan naar een kalvermester. Het is in werkelijkheid negen dagen in plaats van veertien dagen oud wanneer het vertrekt van het melkveebedrijf. Een kalf dat van vrijdag naar dinsdag wordt teruggemeld is elf dagen oud als de handelaar het dier meeneemt. Ook, schrijft de Kalverhouder, komt het voor dat kalveren al worden aangemeld voor ze geboren zijn, zodat ze zo snel mogelijk kunnen worden afgevoerd.

Kalveren zijn een kostenpost zonder noemenswaardige financiële dekking voor een melkveehouder. Teleurgesteld stelt het blad vast dat de analyse over de cijfers van 2017 overeenstemt met een analyse van twee jaar geleden. "In twee jaar tijd is er dus niets veranderd." Onbekend waren de 'foutjes' - die meer weg hebben van een structurele ontduiking van diergezondheidsregels - dus niet. Het geval lijkt in dat opzicht op de mestfraude die bij een hoge ambtenaar in de la was bleven liggen maar natuurlijk een publiek geheim was in de kringen die zich het geval mogen aantrekken.

Duidelijk mag zijn dat het al langer rommelde met het I&R-systeem en dat er maatregelen worden genomen. De melkboeren piepen, maar ze moeten domweg niet kloten. Ze zijn verantwoordelijk voor extra ziekterisico's bij kalverhouders
Sexe gokken
Ook bij de vrouwelijke kalveren blijkt onderscheid in het vastleggen van de geboortedag. In 2017 scoorden dinsdag en woensdag respectievelijk 12 en 15 procent meer vaarzengeboorten. Die afwijking in 2017 blijkt flink groter dan in 2015. Toen werden op dinsdag en woensdag slechts 7 en 9 procent meer geboorten van vaarsjes vastgelegd. De grotere afwijking van afgelopen jaar lijkt verband te houden met de fosfaatrechten die maken dat er minder jongvee gehouden wordt. Meer vaarskalveren moeten daarom van het melkbedrijf weg, zodat ook deze dieren ten prooi kunnen vallen aan de verleiding van sjoemelarij.

Kalverhouders klagen over het grote aantal herstelmeldingen dat ze moeten doen omdat de sexe van het kalf niet klopt op het moment dat een dier van de melkveehouder via de handel op hun bedrijf arriveert. Het aantal 'foutjes' loopt soms op tot 10 procent. Een mogelijke oorzaak kan zijn dat melkveehouders een kalf aanmelden in I&R voordat het geboren is. De melkveehouder gokt het geslacht van het kalf en zit dan natuurlijk in circa 50 procent van de gevallen fout. Uiteraard is deze mogelijke malversatie niet hard te maken met analyses binnen het I&R-systeem.

Einde van dit gerommel
Het nieuwe kalfvolgsysteem dat vanaf 1 januari 2018 van kracht is, voorkomt deze fraudemogelijkheid. Vanaf dit jaar moet een handelaar een kalf laten staan als de kleur of de sexe van het dier niet klopt. De melkveehouder moet dan een herstelwijziging uitvoeren en zijn kalf pas een week later het bedrijf verlaten. Ook werken kalverhouders en overheid aan een systeem om de laatste wijzigingsdatum te gebruiken als referentiedatum voor de geboortedatum. Een kalf mag dan pas twee weken nadat een wijziging heeft plaatsgevonden vervoerd worden. Het direct na de werkelijke geboorte wijzingen van de sexe of kleur heeft dan geen zin meer.

Duidelijk mag zijn dat het al langer rommelde met het I&R-systeem en dat er maatregelen worden genomen. De boeren piepen, maar ze moeten domweg niet kloten. Een significant aantal onder hen bekommert zich niet om extra ziekterisico's bij kalverhouders; dat wijst de statistiek uit. Kalverhouders hadden dat allang door en maakten het daarom nog eens duidelijk. Nog even en stiertjes worden weer door de hele week heen geboren. Dat is nu wel bereikt.
Dit artikel afdrukken