Emma Uprichard van de Universiteit van Warwick heeft onderzoek gedaan waaruit de 'sociale afkeer' naar voren komt. Haar onderzoek, beschreven in ScienceDirect, besloeg data vanaf de jaren 30 van de vorige eeuw. Zij constateerde dat Britten een opvallende - collectieve - afkeer hebben van griesmeel- en rijstpuddingen. De achterliggende reden: die hoorden steevast bij de schoolmaaltijden in de jaren '50 en '60. De (slechte) herinnering daaraan werkt door in een afkeer die sociaal is bepaald. Zo kunnen ook hele families, culturen, generaties of volkeren gruwen van bepaalde soorten voedsel.
Er zijn ook afkeren die biologisch verklaard kunnen worden. Een slechte mossel gegeten en daar doodziek van geworden? Dan is de kans groot dat je helemaal geen mosselen meer lust. Je lichaam heeft geleerd dat zulk eten niet goed voor je is en waarschuwt je vóór je zo dom je er weer aan te wagen. Het lichaam is slim en beheerst onze reacties buiten ons bewustzijn om, lijkt het. Als het enzymen mist waardoor voedingsmiddelen letterlijk onverteerbaar worden - zoals bijvoorbeeld lactose-intolerantie - dan kan het ons waarschuwen in de vorm van een afkeer zonder dat we ons bewust zijn van de reden daarvoor.
Ook genen spelen een rol. Wetenschappelijk is bewezen dat er drie soorten 'proevers' te onderscheiden zijn: superproevers, nonproevers en normale proevers. De superproevers blijken door hun genetische opmaak vooral gevoelig voor bittere smaken. Voor hen smaken broccoli of spruitjes vies bitter. Geurgenen bepalen onafhankelijk van cultuur of omgeving of mensen de geur van bijvoorbeeld schimmelkaas lekker of juist vies vinden.
Bij kinderen is nog een opvallend aspect van voedselafkeren en de ontwikkelling daarin zichtbaar. Kinderen lusten in eerste instantie eigenlijk niets. Ook Uprichard stelt in haar onderzoek vast dat de meeste voedselafkeren samenhangen met jeugdherinneringen. Kinderen zijn kieskeurig, is dan ook de heersende opinie. Daar groei je overheen. Of je went er later in je leven aan: niemand vond zijn eerste olijf of haar eerste slokje wijn lekker.
Dus wat is de beste aanpak als je iets niet lust? Door de zure appel heenbijten. De meest bewezen aanpak om van een voedselafkeer af te komen is 'repeated exposure'. Zoals je ook van sommige allergieën af kunt komen door herhaaldelijke blootstelling (desensibilisatie), kun je een voedselafkeer overwinnen door iedere keer een beetje te proeven: experimenteren, uitproberen, proeven en wie weet, uiteindelijk, waarderen. Voor sociale voedselafkeren is dit de oplossing.
Met biologisch bepaalde afkeren is het de vraag of je wel moeten proberen je te 'desensibiliseren'. Je lichaam beschermt je niet voor niets.
Bron: BBC News Health
Fotocredits: 'If EEEIIIU were a word, this is what it'd look like', uitsnede, Sandor Weisz
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Wat ik mis, is de component 'mondgevoel' - dus niet zozeer de smaak of geur, maar de substantie. Dat zal wellicht ook wel bepaald worden door ervaringen uit het verleden, dat weet ik niet. Ik weet wel, dat ik een paar opvallende voorbeelden ken.
Ik heb vanaf mijn jeugd een afkeer van kaas (melk- en boterproducten liggen vanaf het begin sowieso niet in mijn systeem; eieren wel). Jong heb ik het toch geprobeerd, vond het even lekker en direct daarna werd het niets.
Decennia-lang elk jaar geprobeerd en het op een gegeven moment opgegeven.
Wat bleek uiteindelijk, toen ik mijzelf echt serieus nam? Bij sommige producten kreeg ik een langdurig gevoel van verslijming in mijn keel.
Ik kreeg laatst bij een Albert-internet-bestelling gratis Optimel (zonder suiker etc.). Best lekker, maar ik kreeg weer die verslijming urenlang, dus ik hoef dat echt niet.