Opinie Waarom een voedselkeuzelogo?

Een supermarkt bevat zo’n 20.000 producten. Het aanbod aan voedingsmiddelen is hoofdzakelijk ongezond. Dat geldt niet alleen voor kinderproducten maar voor álle voedingsmiddelen. Slechts rond de 20% zijn gezonde keuzes, die passen in de Schijf van Vijf.

Maar als die getallen jou weinig zeggen, je geen idee hebt wat ‘verzadigd vet’ is en je niet weet of 0.6 gram zout in 100 gram soep nu veel of weinig is, dan kom je daar niet uit

Voedingswaarden
Fabrikanten van voedingsmiddelen zijn verplicht de voedingswaarden op het etiket te vermelden. Dit doen ze per 100 gram: energie (uitgedrukt in kcal en kJ), eiwit, vet waarvan verzadigd vet, koolhydraten waarvan suiker en zout (allemaal uitgedrukt in grammen). Waarom ze juist deze voedingsstoffen vermelden? Dat zijn de belangrijkste als het gaat om gezondheid. We eten namelijk te veel zout, suiker, verzadigd vet en ook te veel energie (kilocalorieën).

Ingrediëntenlijst
Daarnaast staat er altijd een ingrediëntenlijst op de verpakking. Hier worden alle ingrediënten van het voedingsmiddel weergegeven in volgorde van hoeveelheid. Dus het meeste eerst. Suiker kan verstopt zitten onder verschillende namen (zoals glucose, sucrose, maltose, maissiroop, honing). Voedingswaarden en ingrediëntenlijst zijn volgens de Europese wetgeving verplicht. Ze hebben als doel consumenten te helpen keuzes te maken. Maar of ze dat nu echt doen…?


De realiteit
Met de voedingswaarden en ingrediëntenlijst zou je als consument dus de gezonde keuzes moeten kunnen maken. Dat is waarschijnlijk geen probleem als je geïnteresseerd bent in gezonde voeding en met enige regelmaat de etiketten bestudeert. Dan weet waar je op moet letten. Maar als die getallen jou weinig zeggen, je geen idee hebt wat ‘verzadigd vet’ is en je niet weet of 0.6 gram zout in 100 gram soep nu veel of weinig is, dan kom je daar niet uit. Tenzij je uitgebreid al die soepen met elkaar vergelijkt. Maar daar heb je niet altijd tijd en gelegenheid voor, vooral niet op zaterdag in de supermarkt, waar iedereen zijn best doet om op 1,5 meter van elkaar boodschappen te doen.

Daarom een voedselkeuzelogo!
Gezonde keuzes gemakkelijker maken, dat is wat een voedselkeuzelogo doet. Op de voorkant van de verpakking wordt met een simpel beeld aangegeven hoe (on)gezond een product is. Er wordt momenteel gekeken of het Franse Nutri-Score hierbij kan helpen. Het gebruik van een kleur en letter is natuurlijk een enorme vooruitgang ten opzichte van voedingswaarden en ingrediëntenlijst. Niet alleen de consument is geholpen met een voedselkeuzelogo. Ook de voedingsmiddelenbedrijven en supermarkten zien het als een manier waarop zij kunnen communiceren over het verbeteren van de gezondheid van hun voedingsmiddelenaanbod. Daarom wordt dit als beleidsinstrument ook aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie.


Nederland en Europa
Ook daarom is het voedselkeuzelogo opgenomen als speerpunt in het Nationale Preventieakkoord, in 2018 ondertekend door de Nederlandse overheid, het levensmiddelenbedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Waarbij een aantal voorwaarden genoemd zijn: zo’n voedselkeuzelogo moet in lijn zijn met de manier waarop we in Nederland gewend zijn over gezonde keuzes te communiceren (Schijf van Vijf) en de Europese context moet worden meegenomen. Nederland wil dit niet alleen doen. Want er worden veel voedingsmiddelen over de grens verkocht.

Ondertussen gaan er in Europa stemmen op om niet alleen de voedingswaarden en ingrediëntenlijst, maar ook een voedselkeuzelogo verplicht te laten zijn. Daarover later meer.

Voedselkeuzelogo
Al 20 jaar is een voedselkeuzelogo een van mijn favoriete onderwerpen, als het gaat om een gezondere voedselomgeving. Je kunt het vanuit veel perspectieven bekijken: overheid, consument, voedingsmiddelensector, wetenschap. Een Europese wetenschappelijke commissie is in februari 2021 begonnen met de herziening van het algoritme van Nutri-Score. De discussie over een verplicht voedselkeuzelogo in Europa is sinds de publicatie van de Farm to Fork Strategie weer opgelaaid.