Wat is duurzaam watergebruik? Waarde schoon toilet voor iedereen: €86 miljard euro per jaar

Watermanagement in Nederland staat internationaal hoog aangeschreven. De kwaliteit en betrouwbaarheid van het Nederlandse drinkwater en de afvalwaterverwerking zijn uitstekend. Investeringen in innovatie, opleiding van medewerkers en een goede samenwerking tussen overheden, waterschappen, drinkwaterbedrijven, het bedrijfsleven en onderzoeksinstellingen dragen bij aan de internationale koploperspositie. De kennis en kunde zijn niet alleen noodzakelijk om de wateruitdagingen in Nederland het hoofd te bieden, maar ook hard nodig om de mondiale waterproblematiek aan te pakken. Problemen met verdroging (te weinig), overstromingen (te veel) en verontreinigingen (te vies) worden steeds groter, vaak gerelateerd aan de impact van klimaatverandering. Duurzaamheid in watergebruik is daarom ook een internationale uitdaging, waaraan Nederland een belangrijke bijdrage levert.

Sanitaire voorzieningen
Toegang tot veilig drinkwater en een toilet is in veel landen helaas geen vanzelfsprekendheid. Circa 1 miljard mensen hebben geen toegang tot veilig drinkwater, en meer dan 2,5 miljard mensen hebben geen toilet. Het is bekend dat schoon drinkwater, toiletten en hygiënische omstandigheden de basis vormen voor de publieke gezondheid en een bloeiende economie. Door grootschalige investeringen in water en sanitatie heeft Nederland zich sinds het einde van de 19^e eeuw stormachtig ontwikkeld.

Slecht aangelegde latrines in combinatie met het ontbreken van riolering of ophaaldiensten zorgen voor enorme vervuiling van grondwater en rivieren, omdat de ontlasting vaak letterlijk het milieu in stroomt

In grote delen van de wereld zien we dagelijks de negatieve effecten van het ontbreken van water- en sanitatievoorzieningen op gezondheid, inkomenspositie, toegang tot onderwijs, gelijkheid tussen vrouwen en mannen en de kwaliteit van de leefomgeving. Iedere dag sterven 1.000 kinderen onder de 5 jaar aan ziektes zoals diarree, tyfus of cholera, die worden veroorzaakt door een gebrek aan schoon water of een toilet. Het wordt geschat dat er jaarlijks 6 miljard werkdagen verloren gaan doordat mensen met watergerelateerde gezondheidsklachten thuis moeten blijven. Deze dagen hadden anders aan werk kunnen worden besteed. Hetzelfde geldt voor kinderen die school missen, en specifiek voor meisjes die door het ontbreken van toiletten tijdens hun menstruatie niet naar school gaan.

Publieke gezondheid
Vrouwen leggen vaak lange afstanden af om water voor hun familie te halen, vaak uit onbetrouwbare waterbronnen. Uit angst voor besmetting koken mensen het water uit deze bronnen, wat leidt tot ontbossing doordat veel bomen worden gekapt. Dit veroorzaakt erosie en uitputting van landbouwbodems. Slecht aangelegde latrines, in combinatie met het ontbreken van riolering of ophaaldiensten, zorgen voor enorme vervuiling van grondwater en rivieren, omdat de ontlasting vaak letterlijk het milieu in stroomt.

Positief geformuleerd: toegang tot drinkwater en sanitatie bevordert de publieke gezondheid, economische groei, schoolparticipatie, milieukwaliteit en gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Water en sanitatie dragen bij aan stabiliteit. De economische waarde van universele toegang tot veilig water wordt geschat op circa 37 miljard euro per jaar, en die van universele toegang tot een schoon toilet op zelfs 86 miljard euro per jaar. Deze positieve impact geldt vooral voor de meest kwetsbaren in de wereld.

Hulp en handel
Duurzaam watergebruik levert vanuit een sociaal perspectief grote voordelen op, maar ook vanuit economisch en milieuperspectief. Daarom is Nederland al jaren actief om de meest kwetsbare mensen toegang te geven tot water en sanitatie. Tot 2030 zullen 30 miljoen mensen toegang krijgen tot water en 50 miljoen mensen tot een toilet. Deze aanpak creëert ook economische bedrijvigheid in Nederland. De exportindex voor water laat al jaren een stevige groei zien: hulp en handel gaan hand in hand.

Nadat de projecten zijn afgerond en de infrastructuur is aangelegd, moeten de voorzieningen functioneel blijven

Tenslotte moet het creëren van toegang tot water- en sanitatievoorzieningen ook op de lange termijn duurzaam zijn. Nadat de projecten zijn afgerond en de infrastructuur is aangelegd, moeten de voorzieningen jarenlang functioneel blijven. Daarom werken Nederlandse drinkwaterbedrijven langdurig samen met collega’s in het buitenland, zodat zij de capaciteit, organisatie, kennis en competenties ontwikkelen om de voorzieningen duurzaam, technisch en financieel te beheren. Een goed voorbeeld hiervan is de stichting Water for Life. Water for Life realiseert water- en sanitatie-infrastructuur voor de meest kwetsbaren, tegen lage kosten, in nauwe samenwerking met lokale waterbedrijven. De stichting gebruikt Nederlandse waterkennis om de kwaliteit en duurzaamheid van de projecten te waarborgen.