In Nederland ontstond afgelopen week reuring over het door Oxfam-Novib als 'triest' getypeerde plan voor een klimaatslimme landbouw dat Nederland voor de wereld bedacht. De VS blijken het op de officiële site van de USDA te hebben gelanceerd als hun initiatief voor een alliantie van landen.

Volgens het officiële communiqué werd het geïntroduceerd door de Amerikaanse ministers John Kerry en Tom Vilsack. De VS spreken met geen woord over enige rol van Nederland in het plan:

Secretary of State John Kerry and Secretary of Agriculture Tom Vilsack launched the Global Alliance for Climate-Smart Agriculture on Wednesday to promote greater international engagement on ways agriculture can help reduce the impact of climate change.
Secretary Vilsack spoke at the inaugural meeting of the Alliance in New York, and Secretary Kerry delivered remarks at a separate event celebrating the Alliance launch, both on the margins of the 69th UN General Assembly.


Uit de woorden en de rol van minister van Buitenlandse Zaken John Kerry spreekt het wereldleiderschap dat de VS op het gebied van landbouw claimen.

Hoogproductieve landbouw & welvaart
Het plan is een strik om het klassieke landbouwmodel van de zgn. Nederlandse Gouden Driehoek, waarin bedrijven, wetenschap & onderwijs en overheid samenwerken aan het opstuwen van de productiviteit per eenheid grond bij een zo laag mogelijke arbeidsinzet. Dat laatste wordt binnen dat klassieke denken essentieel geacht. Als immers de prijzen van voedsel door mechanisering steeds verder kunnen worden verlaagd, hoeven mensen minder van hun inkomen aan voedsel uit te geven. Daardoor kan zich welvaart ontwikkelen.

De Nederlandse journalist Mac van Dinther vroeg zich gisteren op twitter af wat het plan precies inhoudt. Het antwoord luidt: het doorzetten van die lijn. Daarin staat de opvoering van de productiviteit per hectare en mechanisering in nu nog arme gebieden op aarde centraal. Het nieuwe is gelegen in de veredeling en gentech om ondanks klimaatverandering minder geschikt rakende arealen toch productief te houden. Daarbij komen:
- watermanagement om de effecten van droogte, cq. het natter worden van bestaande arealen tegen te gaan
- veredeling en gentech om voedsel voedzamer en gewassen eiwitrijker te maken
- veredeling en gentech gericht op resistentere gewassen die beter geschikt zijn voor monoculturen
- precisering van de bestrijding van ziekten en de toepassing van meststoffen en bewatering

Dat is het klassieke model waar ons wereldwijd om zijn landbouwtechniek bekende Wageningen sinds de wederopbouw van Nederland op gebouwd is. Ondanks de niet aflatende verdediging van dit model door de voormalige bestuursvoorzitter van de WUR kwam het in Nederland zwaar onder vuur te liggen.

'De VS vinden dit écht belangrijk'
In zijn eigen land ervaart de Amerikaanse minister van landbouw Tom Vilsack kritiek van alternatieve landbouwdenkers die vinden dat dit model ouderwets is. Vilsack is net als de huidige leiding van de WUR een groot voorstander van technische oplossingen voor het bestaande hoogproductieve op monoculturen en mechanisering gebaseerde landbouwmodel. In de Volkskrant zegt staatssecretaris Dijksma dat de VS het Nederlandse plan 'écht belangrijk' vinden. Dat is niet zo verwonderlijk. Het ontstond afgelopen jaar tijdens een conferentie in Zuid-Afrika waar ook Nederland bij aanwezig was, maar waarbij Bill Clinton en VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon de uitkomsten omarmden. Via de WUR heeft Nederland van oudsher wereldwijd een grote reputatie in de gangbare manier van met landbouw en welvaartsontwikkeling omgaan. Het is daarom niet zo verwonderlijk dat ons land denkt dat het een plan heeft ontwikkeld. Op het wereldpolitieke toneel ligt het allemaal net een beetje anders, zo lijkt het. Onze staatssecretaris mocht ook wat zeggen in New York, maar Kerry lanceerde het plan politiek. Ons aloude model is werelderfgoed geworden en daarmee eigendom van de bestuurlijke leiders.

Kunstgrepen
Overigens, ook op het doorgaans goed geïnformeerde 'links'-Amerikaanse Grist is geen woord te horen over Nederland, terwijl het blad zich wel afvraagt hoe je landbouw duurzaam kunt krijgen. Landbouw is immers per definitie het uit de grond halen van iets dat je er nooit meer in die vorm in krijgt. Al helemaal niet als je dat via het gangbare model doet. Dan lukt het alleen met kunstgrepen en energetische verliezen die slechts met een vlucht naar voren - en steeds verder oplopende verliezen - kunnen worden opgelost.

Fotocredits: Sharon Dijksma en John Kerry, Department of State
Dit artikel afdrukken