Lees ook
Eurocommissaris voor Handel Valdis Dombrovskis toonde zich bij aanvang van de ontmoeting in Osaka nog hoopvol door te zeggen dat een akkoord "binnen bereik" was. En zelfs Eurocommissaris voor Landbouw Janusz Wojciechowski was speciaal voor de gesprekken afgezakt naar Japan. Toch blijken de onderhandelingen opnieuw mislukt te zijn. "De Europese Commissie betreurt het gebrek aan vordering tijdens de gesprekken in Osaka", reageerde de Europese Commissie. "Australië legde opnieuw landbouweisen op tafel die de recente onderhandelingen niet weerspiegelden.”

Australië legde opnieuw landbouweisen op tafel die de recente onderhandelingen niet weerspiegelden
Het vrijhandelsverdrag zou de Europese markt openstellen voor Australische landbouwproducten, terwijl Australië op zijn beurt toegang zou krijgen tot de Europese markt voor industrie- en dienstensectoren. Bijna een derde van de totale Australische uitvoer gaat naar China. Nu dit land steeds meer economische druk uitoefent om zijn politieke belangen te verdedigen, wil Australië zijn export diversifiëren. Al ruim vijf jaar werkten de Europese Commissie en Australië aan dit vrijhandelsakkoord. Over de meeste zaken raakten Brussel en Canberra het al eens. Alleen bleven telkens een aantal landbouwkwesties voor een impasse zorgen.

Negatieve handelsbalans met EU
Australië is een landbouwland. Maar momenteel is de handelsbalans met de EU in agrovoeding voor Australië zwaar negatief. De Australiërs willen dan ook meer rund-, lams- en schapenvlees naar Europa kunnen uitvoeren en ook een grotere markttoegang voor suiker, granen en rijst. Ook de export van de Australische wijnen is voor hen een must.

Producenten zouden hun producten moeten rebranden, herlabelen en onder een andere naam terug op de markt brengen
De Europese Unie wil op zijn beurt dan weer niet dat Australische boeren geografische aanduidingen van bekende Europese producten gebruiken. Het gaat dan bijvoorbeeld om 'prosecco', 'feta' en 'mozzarella'. Australië trok in de jaren ’40 veel Italiaanse landbouwers naar ‘The Land Down Under’. En ook recent werd Australië een toevluchtsoord voor Italianen, die de economische crisis in hun land ontvluchtten. Om diezelfde reden kent Australië tegenwoordig ook de grootste Griekse expatgemeenschap ter wereld.

Veel Europese migranten hebben een dubbele nationaliteit. Zij kweken en maken in Australië agrovoedingsproducten zoals ze het thuis geleerd hebben, of laten zich inspireren door hun Europese roots. Ze maken en verkopen hun producten in Australië als “mozzarella”, “parmigiano”, “feta” en “prosecco”. Maar Europa beschermt dergelijke producten als geografische aanduiding en wil een hele lijst geografische indicaties in het vrijhandelsakkoord vastgelegd hebben.

Geen prosecco meer
Dat betekent dat in Australië geproduceerde wijn niet langer "prosecco" mag worden genoemd. Producenten zouden hun producten moeten rebranden, herlabelen en onder een andere naam terug op de markt brengen. De Australische zuivelfederatie berekende dat dit hun sector 95 miljoen Australische dollar (AUD) zou kosten, dat is €57,1 miljoen. Daartegenover staat dat het economisch voordeel van het akkoord op 94 miljard AUD (€56,5 miljard) geschat wordt. Verder zijn ook de Europese duurzaamheidsvereisten een doorn in het oog van de Australiërs. Ze willen geen Europese standaarden opgelegd krijgen, die volgens hen niet op hun land van toepassing zijn.

Ook belangrijk voor energie en grondstoffen
Het handelsakkoord gaat niet enkel over voeding, het heeft ook heel wat belangrijke implicaties op vlak van energie en grondstoffen. Zo zouden de ruime Australische voorraden lithium, nikkel en kobalt zeer welkom zijn voor de Europese Unie die de grondstoffen dringend nodig heeft om haar ambitieuze klimaatdoelstellingen te halen. Bovendien heeft Australië enorme gebieden voor de oogst van wind- en zonne-energie waarmee de groene waterstof die de Europese industrie nodig heeft, kan worden geproduceerd.

Het zal naar verwachting nog jaren duren voor de onderhandelingen weer op gang komen
Laatste kans
"We hebben geen vooruitgang kunnen boeken", zei de Australische handelsminister Don Farrell zondag na een ontmoeting met Europese vertegenwoordigers. "De onderhandelingen zullen voortgezet worden en ik ben hoopvol dat we ooit een deal kunnen sluiten die zowel Australië als onze Europese vrienden ten goede komt." Met ooit zal de handelsminister waarschijnlijk niet in de nabije toekomst bedoelen. Want het overleg in Osaka werd gezien als dat van de laatste kans voor een akkoord in de nabije toekomst. Het zal naar verwachting nog jaren duren voor de onderhandelingen weer op gang komen. De Australische minister van Landbouw Murray Watt liet weten dat "in deze legislatuur waarschijnlijk geen nieuwe pogingen wordt ondernomen.” Dat zou betekenen dat de Australische regering pas na de parlementsverkiezingen van 2025 weer om de tafel wil gaan zitten.

Dit artikel maakt onderdeel uit van de contentsamenwerking tussen Foodlog en VILT.

Voedselexport in geopolitiek perspectief

Het mislukken van het akkoord is mogelijk mede een teken van de veranderende tijden in de geopolitieke verhoudingen. Australië verwacht minder voedsel te zullen exporteren naar China dat geopolitiek minder afhankelijk wil worden van importen; het land kapt weer bomen om zoveel mogelijk voedsel van eigen bodem te kunnen halen. Australië moet nieuwe markten zoeken voor zijn landbouwproductie, maar hanteert normen die het niet gemakkelijk maken om op de Europese markt terecht te kunnen.

Gisteren werd bekend dat het Amerikaanse leger Japanse vis koopt die China niet meer wil kopen. Officieel weigert China de vis omdat die nucleair vervuild zou zijn door lozingen van het (gezuiverde en ongevaarlijke) afvalwater van Fukushima. In werkelijkheid is het een geopolitieke handelsoorlog. China straft Japan voor zijn steun aan de VS en keuze tegen de erkenning van Taiwan als Chinees gebied. Japan exporteerde ongeveer de helft van zijn visvangst naar China. Die handel ter waarde van circa $1,1 miljard valt nu weg en wordt door de VS opgevangen als wederdienst.
Dit artikel afdrukken