1 min
Econoom en oud-Robeco-topman Jaap van Duijn toonde zich tijdens het Nationaal Economisch Landbouwcongres gistermiddag in Amersfoort een tegenstander van het vrije-marktmodel voor boerenproductie. Zijn oplossing? Stoppen met allemaal dezelfde grondstof maken, een klassieke vrije-marktgedachte.
De vrije markt zet aan tot de productie van teveel grondstoffen waardoor inkopers van verwerkers en winkelorganisaties tegen lage prijzen kunnen inkopen. Verwerkers en detaillisten hebben door goed ondernemerschap grip op hun marges; de boer niet om hij in de grondstoffenmarkt voor overschotten zorgt. Toch denken boeren nog altijd dat ze met schaalvergroting kunnen overleven. Een denkfout volgens de vrije-markteconoom en beleggingsspecialist: “de nadelen van een grote hoeveelheid homogeen product zijn te merken aan de prijs.”
Van Duijn wees erop dat de prijzen van agrarisch product al decennialang veel minder hard stijgen dan het algemeen prijspeil. Daarom verdienen boeren nog altijd relatief lage inkomens en verdienen ze te weinig om hun bedrijven rendabel te kunnen ontwikkelen. Van Duijn zoals Boerderij hem citeert: “De economische orde deugt niet. Steeds meer geld in de voedselketen blijft ergens anders dan bij de boer hangen. Degenen die het belangrijkst zijn, worden niet beloond. Ik ben een vrije-markteconoom, maar niet voor de land- en tuinbouw. Daar is regulering nodig." Vervolgens noemde hij een klassieke vrije-marktoplossing om uit het inkomensprobleem voor boeren te komen: “productdifferentiatie is de manier om aan de greep van volledige mededinging te ontsnappen.”
Volledige mededinging is een marktsituatie waarin talloze bedrijven precies hetzelfde product maken; ze kunnen slechts met elkaar op prijs concurreren en hollen daardoor elkaars bedrijven steeds verder uit. Gedifferentieerd product creëert zijn eigen markt zodat niet iedereen van iedereen wil winnen met hetzelfde product. In zo'n markt bestaat alleen moordende prijsconcurrentie en opschaling. In een gedifferentieerde markt verleiden slimme ondernemers die specifieke behoeftes onder het publiek weten te ontdekken en ontwikkelen met soms grote, maar ook vaak kleine verschillen heel uiteenlopende groepen kopers. In zo'n markt beperkt het aanbod zich automatisch omdat de ondernemers die daarin actief zijn, snel genoeg merken dat hun producten niet meer lopen.
Dit artikel afdrukken
Van Duijn wees erop dat de prijzen van agrarisch product al decennialang veel minder hard stijgen dan het algemeen prijspeil. Daarom verdienen boeren nog altijd relatief lage inkomens en verdienen ze te weinig om hun bedrijven rendabel te kunnen ontwikkelen. Van Duijn zoals Boerderij hem citeert: “De economische orde deugt niet. Steeds meer geld in de voedselketen blijft ergens anders dan bij de boer hangen. Degenen die het belangrijkst zijn, worden niet beloond. Ik ben een vrije-markteconoom, maar niet voor de land- en tuinbouw. Daar is regulering nodig." Vervolgens noemde hij een klassieke vrije-marktoplossing om uit het inkomensprobleem voor boeren te komen: “productdifferentiatie is de manier om aan de greep van volledige mededinging te ontsnappen.”
Volledige mededinging is een marktsituatie waarin talloze bedrijven precies hetzelfde product maken; ze kunnen slechts met elkaar op prijs concurreren en hollen daardoor elkaars bedrijven steeds verder uit. Gedifferentieerd product creëert zijn eigen markt zodat niet iedereen van iedereen wil winnen met hetzelfde product. In zo'n markt bestaat alleen moordende prijsconcurrentie en opschaling. In een gedifferentieerde markt verleiden slimme ondernemers die specifieke behoeftes onder het publiek weten te ontdekken en ontwikkelen met soms grote, maar ook vaak kleine verschillen heel uiteenlopende groepen kopers. In zo'n markt beperkt het aanbod zich automatisch omdat de ondernemers die daarin actief zijn, snel genoeg merken dat hun producten niet meer lopen.
Jaap van Duin is de laatste spreker op het #BBlandbouwcongres. Hij trapt gelijk goed af: De prijs voor de boer daalt al 200 jaar. Ik kan niet anders concluderen dat er teveel voedsel is. pic.twitter.com/4lWOmCOqSK
— Niels van der Boom (@NielsBenB) December 18, 2018
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
'Verwerkers en detaillisten hebben door goed ondernemerschap grip op hun marges'? Uh, heeft hij ook nog iets verteld over een geperverteerde vrijemarkt economie? Waarbij de belangrijkste regels van een goed funcionerende vrijemarkt economie (volgens Adam Smith) uit het oog zijn verloren, te weten: gelijke marktpartijen zodat geen van de partijen almacht heeft over de marktprijs en transparantie (en winst investeren in nieuwe productiemiddelen). Wanneer één van de partijen te groot wordt, zal de andere weinig te zeggen hebben over de prijs. Naar mijn weten bestaat het goede ondernemerschap van de verwerkingsbedrijven en detaillisten voornamelijk uit hun enorme omvang en daardoor volledige macht over de prijs tov de kleine boerenfamiliebedrijven, die op de een of andere wijze altijd al zo gekoesterd worden. Naast differentiatie is wellicht schaalvergroting van boerenbedrijven een oplossing of schaalverkleining van de verwerkers en detaillisten die naar mijn mening toch wel voor de markt ongezonde proporties hebben aangenomen.
Martinus, ik zou het liefst mijn reactie verwijderen. Troost is wellicht dat ik commercieel-economen en economen niets van boeren laat begrijpen.
Het is me een te lange discussie, die hier in het verleden al zo vaak is gevoerd dat ik me er niet nog een keer in durf te begeven. Mijn excuses dus, dat ik er in een onbewaakt moment toch iets over zei! Ik had het niet moeten doen.
En Dick de presentatie ging over macro economie, met zeer populistische conclusies. Als afsluiter kwam hij op wat commerciele economische open deuren, hoofdzakeijk gericht op marketing van producten. Als ik hem morgen vraag om durfkapitaal zal die zeggen “nee ik houd even kas”
#14 Dick, te gemakkelijk je zet een hele groep mensen weg als commerciele economische nitwits. Tussen commerciele economie begrijpen en toepassen zit een groot verschil. Maar tussen durfkapitaal en familiekapitaal ook. Het boerenfamiliekapitaal is een lust en een last waar weinigen wat van begrijpen.
In mijn vriendengroep leverd dat leuke discussies de een advocaat, een beleidsadvieur bankwezen, een private investeerder, een stucadoor, sauna exploitant, huisarts en een bollenteler/ exporteur.
Maar wederom tussen begrijpen en toepassen zit een verschil. Door niet toe te passen wil niet zeggen dat men het niet begrijpt.
Martinus, dat is het probleem: dat gaat niet. Het is zo'n kloof die niet te overbruggen valt