In Der Spiegel zet Reichholf vraagtekens bij de inmiddels gangbare theorie dat vogelgriep door wilde trekvogels uit Siberië en Mongolië overgebracht wordt op pluimvee in West-Europa. Van het hoogpathogene griepvirus H5N8 zijn inmiddels uitbraken vastgesteld in Duitsland, Oostenrijk, Polen, Hongarije, Kroatië, Frankrijk, Groot-Brittannië en Nederland.

Vogeltrek
Reichholf, hoogleraar aan de Technische universiteit van München, is er stellig over. De theorie klopt niet. De vogeltrek loopt niet van Centraal-Azië naar Europa, maar vooral van noord naar zuid. "De vogels komen dus uit gebieden waar van vogelgriep geen sprake is. De vogeltrek in de herfst en de vroege winter verloopt op het noordelijke halfrond bijna uitsluitend naar het zuiden, niet van het oosten naar het westen.” Bovendien is de trek zodanig inspannend, dat besmette en zieke vogels de reis niet zullen overleven. De eenden, ganzen en zwanen die in onze streken besmet bleken te zijn, aldus Reichholf, híer besmet geraakt.

Het inzicht dat mest in plaats van wilde vogels de oorzaak is, leidt tot de gedachte dat behandeling van mest nodig is
Binnenmilieu
De ornitholoog denkt dat de oorsprong van de vogelgriepvirussen in de stallen bij het pluimvee ligt. Wilde vogels zouden dus hier ziek worden van de ziektekiemen die onder commercieel gehouden pluimvee leven. "In de late herfst wordt in grote omvang mest en drijfmest op de akkers uitgebracht. Veel spreekt ervoor dat de virussen langs die weg naar buiten zijn gekomen. Kraaien bijvoorbeeld, die op de velden naar voer zoeken, zouden de kiemen dan naar oppervlaktewater in de buurt hebben overgebracht, waardoor uiteindelijk wilde eenden en zwanen besmet zijn geraakt”, zegt hij in Der Spiegel.

Klopt die gedachte? Als Reichholf gelijk heeft, zouden immers de eerste vogelgriepslachtoffers in pluimveestallen gesignaleerd moeten worden. Reichholf zegt daarover: "Dat is waarschijnlijk wel te verwachten. Alleen is het de vraag of pluimveehouders ieder sterfgeval in hun bedrijf melden, of dat ze terughoudend zijn vanuit het risico dat hun kippen geruimd worden." Met de ophokplicht spannen de autoriteiten het paard achter te wagen, zegt Reichholf. "De houders van vrije uitloop-kippen, die bijna nooit door vogelgriep getroffen worden (sic!), moeten nu hun dieren binnen houden, wat ze alleen maar vatbaarder voor infecties maakt."

Volgens Reichholf ligt de oorsprong van het vogelgriepvirus bij pluimvee vermoedelijk in het veevoer met zijn mondiale verspreiding. Hij pleit voor een intensieve controle van veevoer op ziekteverwekkers. Dat gebeurt tot op heden niet.

De uitspraken van Reichholf kunnen grote implicaties hebben voor de aanpak van vogelgriep. Op dit moment geldt ook in Nederland de gedachte dat het afsluiten van het binnenmilieu van houderijen tegen het wilde milieu het beste wapen is tegen de verspreiding van vogelgriep. Het inzicht dat mest in plaats van wilde vogels de oorzaak is, leidt tot de gedachte dat behandeling van mest nodig is.
Dit artikel afdrukken