De consument lijkt in verwarring door de vele waarschuwingen en adviezen die over hem worden uitgestort. Om de trend te keren moeten wetenschap, politiek en media de thema’s voeding en beweging positief benaderen, met een nadruk op welzijn. Dat is de boodschap die dr. Lenneke Vaandrager van Wageningen Universiteit zal uitdragen tijdens het openingssymposium van het festival Food4you in Wageningen.

'Gewoonlijk wordt naar de obesogene samenleving gekeken vanuit het idee van ziekte. Maar wij kijken naar de andere kant: wat maakt dat sommige mensen gezond eetgedrag vertonen en voldoende bewegen? Het zal geen verbazing wekken dat het mensen zijn die goed in hun vel zitten. En dat is ons vertrekpunt’, stelt Vaandrager. Door gezondheid te definiëren als welbevinden wordt eetgedrag vanuit een breed perspectief bekeken, meent de hoofddocent Gezondheid en maatschappij. Sociale relaties en een duurzame groene omgeving spelen dan een belangrijke rol.

Relatie tussen groen en overgewicht
Een voorbeeld zijn de groene, natuurlijke speelplaatsen voor kinderen waar schommel en wip zijn vervangen door natuurlijke materialen, groen en water. De kinderen die er spelen bewegen meer en hebben meer lol dan kinderen die spelen in een speeltuin of sporthal, zo blijkt uit onderzoek van Agnes van den Berg van Alterra. En in een nog niet gepubliceerd onderzoek van Alterra vond Sjerp de Vries een zwak verband tussen buitenspelen in een groene omgeving en overgewicht bij jongens. In dit onderzoek rapporteerden ouders in een groene omgeving tevens een betere gezondheid van al hun kinderen, zowel jongens als meisjes. Buitenspelen lijkt meer te zijn dan alleen energieverbruik. En al vertaalde het toegenomen welbevinden zich niet altijd in vermindering van overgewicht, toch is er volgens Vaandrager winst te halen.

Smaaklessen
Om resultaat te boeken moeten alle omgevingsfactoren meewerken. Het Britse kookfenomeen Jamie Oliver liet bijvoorbeeld zien dat het aanbod gezonde voeding op scholen afhankelijk is van het personeel en dat het tijd en geld kost om dit te verbeteren. Vaandrager: "Er zit een hele keten achter en dat maakt het voor het individu moeilijk om te veranderen. Toch denk ik dat bijvoorbeeld smaaklessen op school heel zinvol zijn."

Te negatieve insteek
De nadruk moet volgens Vaandrager liggen op de positieve kanten van eten, bewegen en duurzaamheid. Maar in de obesogene samenleving kiezen de media volgens Vaandrager vaak voor de negatieve insteek. Er wordt ingezoomd op allerlei gezonde stofjes, en tegelijk wordt met een gij-zult-nietvingertje gezwaaid. In de media wordt van overgewicht zo'n groot en ingewikkeld probleem gemaakt dat mensen afhaken. Terwijl de achterliggende boodschap heel eenvoudig is: minder eten en meer bewegen.

Onduidelijke boodschap van de wetenschap als excuus
Ook de voedingswetenschap helpt niet mee door de ene dag dit, en de andere dag het tegenovergestelde te beweren. Volgens Vaandrager bestaat het gevaar dat mensen de onduidelijkheid als excuus gaan gebruiken. ‘Het zal wel, is dan de gedachte bij het volgende advies, en zo wijzen ze de verantwoordelijkheid voor hun eigen gezondheid af.’ De verantwoordelijkheden moeten weer in balans worden gebracht, meent Vaandrager. Alleen dan kan het individu de obesogene samenleving aan.


bron: Wageningen UR, met dank aanfoodholland
Dit artikel afdrukken