Recente onderzoeken laten zien dat dat niet altijd het geval is. Multivitaminen en hoge doses antioxidanten zijn voor de meeste mensen ongezond en kunnen zelfs de levensverwachting bekorten, zegt Chris van Tulleken in BBC News Health.
Voor hele specifieke groepen is het nemen van vitaminesupplementen zinvol (zie onderaan), maar over het algemeen is het niet nodig. Dankzij uitgekiende marketing hebben voedingsmiddelenfabrikanten en pillenproducenten ons echter zover gekregen dat we denken dat we niet zonder kunnen. Maar mensen in Europa (de Westerse wereld) krijgen in een normale omgeving met hun normale eetgewoonten feitelijk al alle vitaminen, mineralen en nutriënten binnen die het lichaam nodig heeft om te functioneren.
Pauling werd 93
Er zijn echter die gruwelverhalen uit het verleden. En in ontwikkelingslanden lijden kinderen aan vitamine A-tekorten waardoor ze blind worden, of chronische diarree krijgen, of zelfs sterven. Heel veel ontbijtgranen en zuivelproducten bevatten extra vitamines. Linus Pauling nam extra hoge doses en werd er 93 mee.
Het is niet voor niets dat we geloven in het impliciete 'als een beetje goed voor me is, is meer beter'. Dat geloof, in combinatie met de slimme markteting, heeft ertoe geleid dat de supplementenmarkt inmiddels een buitengewoon hoge vlucht heeft genomen.
Bewijs voor het tegengestelde
Recente, 'systematic review papers' (meta-analyses) laten echter een ander beeld zien. Hoge doses vitamines zijn helemaal niet zo goed. "Wij vonden geen bewijs voor primaire of secundaire preventie [voor welke ziekte dan ook] door supplementen met antioxidanten. Beta-caroteen en vitamine E lijken tot een hogere mortaliteit te leiden, mogelijk geldt dat ook voor vitamine A. Antioxidantensupplementen moeten als medicinale producten beschouwd worden en voldoende getest worden voordat ze op de markt gebracht worden", citeert Van Tulleken.
Vitamines, mineralen en antioxidanten zijn krachtige bioactieve componenten. Feitelijk weten we nog veel te weinig van wat ze nu precies doen in ons lichaam, en nog minder van hoe ze elkaar beïnvloeden. Het is zelfs niet duidelijk wat er gebeurt als je verschillende componenten in één en dezelfde pil stopt om ze tegelijk in te nemen. Zo vermindert calcium je opname van ijzer. Neem je extra ijzer, dan neem je geen zink meer op. Vitamine C beperkt je koperinname. Maar zulke bijwerkingen staan niet op het etiket, omdat het 'maar' supplementen zijn, geen medicijnen. En dus hebben fabrikanten alle vrijheid om hun producten ermee te verrijken.
Dat zegt Van Tulleken. Geloof je hem of neem je toch maar een supplement of multivitamine?
Het Britse National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) doet de volgende aanbevelingen voor supplementen voor specifieke groepen:
- Foliumzuur voor vrouwen die zwanger willen worden en zwangere vrouwen tot de 12e week van hun zwangerschap
- Vitamine D voor alle zwangere en zogende moeders, kinderen van 5 maanden tot 5 jaar, 65-plussers en mensen die niet veel zonlicht zien (omdat ze uit culturele overwegingen zich bedekt kleden, of langere tijd aan huis gebonden zijn)
- een supplement met vitamine A, C en D voor kinderen van 6 maanden tot 4 jaar (als voorzorg, omdat kinderen dan hun eetgewoonten ontwikkelen en als het lastige eters zijn mogelijk tekorten oplopen)
- door de huisarts of specialist voorgeschreven supplementen in verband met een medische aandoening.
Fotocredits: Pills Vitamins, uitsnede Steven Depolo
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
#Frank. In principe kunnen alle factoren die oxidatieve stress (ROS) uitlokken zorgen voor een hypermethylatie van de VDR (vitamine D receptoren), die dan op hun beurt (gedeeltelijk) onwerkzaam worden. Ook virussen zoals HIV-1 hebben een negatief effect op de VDR. Interessant is dat de vitamine D en de endorfine receptoren 'samenwerken'. Dat verklaart misschien waarom het (epigenetisch) herstel van endorfine, een gunstig effect heeft op vitamine D (en omgekeerd).
#Lucas - de vitamine D receptor is idd voor een groot deel verantwoordelijk voor het positieve effect. Wat vitamine D supplementatie in een context van andere stoffen plaatst, die de receptoren beïnvloeden. Het brede kader dat nodig is om naar positieve en negatieve effecten te kijken... en dat is héél breed.
Theo, ik had je post nog niet gelezen. Ik merk nu dat je hetzelfde zegt. Het enige wat ik hier (extra) heb gedaan is voor vitamine D een oorzakelijk (epigenetisch) verband schetsen. Putten vullen is nodig, maar ervoor zorgen dat er geen putten meer ontstaan is misschien een betere lange termijn aanpak ? Kan me inbeelden dat voedingssupplementen bedrijven daar liever weinig aandacht aan schenken....
Lucas, bedankt voor je verfrissende zienswijze. Dit sluit aan op het eerder door mij betoogde in #26. Maar in afwachting van de gezond gemaakte akkers onder een hemel met het CO2 niveau van 1940 en een breed publiek dat kookt als grootmoeder zelf, blijft suppleren noodzaak. Hou je veilig.
Zoals al verscheidene decennia aan de gang is, worden vitaminen en mineralen depleties bekeken vanuit een zogenaamd tekort aan nutritionele inname of synthese (vitamine D). Betrekt men bijvoorbeeld de epigenetica zien we een ander (oorzakelijk) verhaal. Daar komt men tot de vaststelling dat tekorten (ook) kunnen ontstaan door een groter 'verbruik' aan deze stoffen.
Een voorbeeld is de samenwerking tussen vitamine D en de endorfine receptoren (mu opioid receptor = MOR). Abnormale activatie van de MOR door MOR-agonisten (stoffen die de MOR direct of indirect activeren) veroorzaken oxidatieve stress, T-cel dood en afgenomen DNA herstel (dit vertaalt zich onder meer in een verminderde weerstand in de luchtwegen tegen infecties en bijvoorbeeld pollen en toename van de allergieën). Het lichaam zet vitamine D in om de bijwerkingen die ontstaan door abnormale MOR-activatie te neutraliseren. Met andere woorden, als de endorfine receptoren langdurig en heftig worden geactiveerd ontstaat vitamine D tekort.
Het is dan ook interessant om te kijken wat een abnormale MOR-activatie veroorzaakt. Dit zijn zowat alle directe en indirecte MOR-agonisten: suiker, exorfinen (gluten, zuivel en soja), opioïde geneesmiddelen en drugs (bv. morfine), psychostimulantia, smaakversterkers (E621), alcohol en zelfs langdurige belastende stress...
Je kan dan wel het vitamine D tekort suppleren. Doch het wordt tijd dat men een andere logica hanteert (oorzaken bekijken in plaats van putten vullen). Dat betekent (onder meer) verandering van de voeding.
PS. (een reactie die ik ook heb geplaatst in het Foodlog artikel "‘Europeanen krijgen niet genoeg vitaminen en mineralen binnen". )