Lees ook
Vakblad Boerderij schreef gisteravond te vrezen dat de vraag hoe boeren geld kunnen maken van de nieuwe visie niet door de minister zou worden beantwoord.

In lijn met die vrees reageert Kamerlid Tjeerd de Groot van D66. Hij laat weten zich volledig in deze visie te herkennen, maar tekent aan dat "die nu wel consequent uitgevoerd moet worden om echt een omslag in onze voedselproductie te krijgen. De wetten die het boeren nu nog verhinderen om tot Kringlooplandbouw te komen moeten op de schop. Het gebruik van kunstmest en landbouwgif moeten aan banden worden gelegd en alle Europese landbouwsubsidies moeten worden ingezet om de overgang naar Kringlooplandbouw te realiseren. Zonder deze stappen blijft de visie van Schouten een lege huls."

De visie leest vooral als een introductie tot kringlooplandbouw. De minister legt haar kijk op dat begrip voor zoveel mogelijk sectoren uit. Nederland moet er wereldwijd leidend in worden.

Op de vraag hoe boeren er meer geld mee kunnen verdienen of waarom buitenlandse afnemers (Nederland exporteert grosso modo minimaal 70% van zijn eigen agrarische productie) warm zouden moeten worden voor een vermoedelijk duurder product, geeft de minister twee antwoorden.

Van oudsher zou er veel waardering zijn voor het Nederlandse product en het ondernemerschap van Nederlandse boeren. Voor zover die nu voldoende geld opbrengen, legt ze daarnaast een belangrijk deel van de oplossing bij de consument. Die moet meer willen betalen, boodschappen willen doen in korte ketens en dat moet uit kunnen als hij minder verspilt.

De visie noteert dat tweede antwoord als volgt: De individuele producent heeft nogal eens een zwakke positie ten opzichte van zijn grote afnemers. Hij loopt vele risico’s, van wisselvallig weer en dier- en plantenziekten tot een volatiele markt. Boeren, tuinders en vissers zijn hardwerkende ondernemers en zij verdienen een solide positie in de keten. Er moet een goed inkomen voor hen zijn en een vooruitzicht dat zij hun bedrijf aan een volgende generatie kunnen overdragen. Consumenten die weten waar hun voedsel vandaan komt en daardoor respect hebben voor producent en product, kunnen hieraan bijdragen. [...] Korte ketens brengen boeren en burgers dichter bij elkaar.

De slotwoorden van de minister stellen hun hoop op gemeenschapszin. Dat is de sleutel om haar visie te realiseren. De minister gebruikt de woorden vertrouwen, rekenschap en respect om die gemeenschapszin nader te ontleden. Schouten: Het is zeker niet alleen de overheid die gaat bepalen wat gaat gebeuren. De verbindingen komen tot stand als we, vanuit vertrouwen in en respect voor elkaar, rekenschap geven van ons handelen. Wij moeten ruimte scheppen voor de ambities en krachten van boeren en tuinders en hun organisaties, voor andere partijen in de markt, voor studenten, docenten en onderzoekers. Zo kan de toekomst worden gemaakt en gedragen door de samenleving als geheel.

Het woord export komt in de nota 1 keer voor; het woord exporteur 2 keer. Die woorden slaan niet op de export van in Nederland geproduceerde sla, varkens, eieren, yoghurt of tomaten, maar op kennis van kringloopsystemen. Wel benadrukt de nota dat kringlopen net als markten internationaal kunnen zijn. Het document bevat geen cijfermatige analyse van de Nederlandse landbouw en zijn kansen. Het sluit af op een groot en ambitieus doel: "Het kabinet heeft het doel vanuit de kracht van Nederland, in één generatie de honger in de wereld uit te bannen en een gezonde basis te leggen om in 2050 negen miljard mensen op duurzame wijze te voeden."

Later dit weekend zal Joost de Jong op Foodlog zijn impressie geven van de presentatie in Delfgaauw.

De visie is hier te downloaden. Op de website van het ministerie licht een filmpje de visie van de minister toe.


UPDATE, 9 september 11.30 uur: Joost de Jong schreef naar aanleiding van de publicatie van de visie het opiniestuk 'Schoutens enthousiasme geeft haar het voordeel van de twijfel' voor Foodlog. Lees hier verder.

Update, 9 september 2018, 15.00 uur:
- Boerenblad Nieuwe Oogst verzamelde de reactie van Hans Huijbers (voorzitter Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie), Marc Jansen (supermarktkoepel Centraal Bureau Levensmiddelen) en André Arfman (Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt) en die van LTO Nederland-voorzitter Marc Calon op de visie.
- Op Pluimveeweb zijn de reacties te lezen van ABN Amro Bankier Pierre Berntsen, WUR-kringloopwetenschapper Martin Scholten (verantwoordelijk voor een belangrijk inspiratiedeel van de kringloopvisie van de minister), voorzitter Teun de Jong van de Nederlandse Akkerbouwers Vakbond en Wil Meulenbroeks van de vakgroep Melkveehouderij van LTO Nederland.
- Op Boerderij zijn aanvullende reacties te lezen, onder meer van natuurorganisaties en voormalig varkenshouderijvoorzitter Ingrid Jansen; ABN Amro ('je kunt het er niet mee oneens zijn') en Rabobank ('groen moet en goed dat er aandacht is voor het inkomen van de boer') zeggen op Boerderij dat ze de visie onderschrijven. Boerderij beschrijft ook de ontvangst in de Tweede Kamer: steun van de coalitie (zij het om uiteenlopende redenen; de VVD en het CDA waarderen vooral 'de waardering voor de boer'; D66 en CU de keuze voor meer kringloopdenken), linkse oppositie mist krimp veestapel.
- Het Algemeen Dagblad deed een rondje Tweede Kamer en ontdekte dat de GroenLinks en SP de visie weinig concreet vinden, terwijl het Wereld Natuurfonds graag met Calon meedoet.
- De Volkskrant brengt de mening van Nastasja Oerlemans van het WWF die de onderschrijft wat WUR-kringlooptheoreticus Martin Scholten zegt: zonder strakke en gezaghebbende regie bij de uitvoering van de visie én financiële incentives blijft deze visie een verzameling woorden.
- de Dierenbescherming vindt dat dierenwelzijn onderbelicht blijft in de visie van Schouten.
Dit artikel afdrukken