2 min
De Consumentenbond suggereert dat het ministerie van VWS dreigt te bezwijken voor een lobby van de levensmiddelenfabrikanten en supermarkten. We checkten hoe het zit.
De Consumentenbond vindt het 'onbespreekbaar' dat de uitfaseringstermijn van het Vinkje als voedselkeuzelogo verlengd zou worden.
Vorig jaar besloot het Ministerie van VWS het Vinkje af te schaffen. Dat gebeurde onder meer onder druk van de Consumentenbond. De betekenis van Vinkjes op verpakkingen bleek onduidelijk. Consumenten bleken te denken dat minder ongezonde producten juist gezond waren. Minister Schippers bepaalde een overgangsperiode van 12 maanden waarin bedrijven verpakkingen met een Vinkje konden uitfaseren. Producten met een Vinkje moeten per 1 oktober 2017 uit de schappen zijn verdwenen. Tegen dat besluit is volgens de Consumentenbond door niemand bezwaar aangetekend.
In een persbericht vandaag zegt Bart Combée, directeur Consumentenbond: "Nu wordt ons in 2017 opeens gevraagd om ons bezwaar tegen het verlengen van de overgangsperiode van 12 naar 24 maanden te onderbouwen. Dat is echt onzinnig. Het ministerie lijkt te zwichten voor de lobby van het bedrijfsleven."
Dat klinkt plausibel.
Haken en ogen
In het verslag van het zogeheten 'Deskundigenoverleg Etikettering Levensmiddelen' van eind november valt te lezen dat de koepels van levensmiddelenproducenten en supermarkten 12 maanden overgang onhaalbaar vinden. Zij pleiten voor verlenging tot 24 maanden na het besluit van de minister. Het ministerie ondersteunt het pleidooi en vraagt de Consumentenbond daarom haar bezwaren tegen verlenging te onderbouwen. Volgens de Bond zijn de bezwaren evident. Gedogen van het Vinkje leidt tot oneerlijke concurrentie (er zijn even 'minder ongezonde' producten zonder Vinkje te koop) en misleidt consumenten. Verlengen van die periode is wat de Bond betreft daarom "volstrekt onacceptabel".
Ook dat klinkt plausibel.
We vroegen bij het CBL - de koepel van levensmiddelenverkopers in Nederland - waarom fabrikanten en supermarkten een langere termijn bepleiten en waarom ze niet eerder aan de bel hebben getrokken bij de minister. Woordvoerder Miranda Boer vertelt ons dat het CBL en de FNLI - de koepel van levensmiddelenfabrikanten - dat direct na het besluit van de minister hebben gedaan. Daarmee verdwijnt één argument van de Consumentenbond van tafel.
Boer vertelde ons bovendien dat er nog grote voorraden onverkochte producten en verpakkingen in centrale magazijnen staan. Het Vinkje staat op zo'n 6.000 producten. Die producten zijn voor het merendeel langer houdbaar dan de twaalf maanden die het Vinkje heeft gekregen. Denk bijvoorbeeld aan thee, rijst, koffie en conserven. Kortom, de supers willen geen voedselverspilling vanwege alle gedoe over het Vinkje. Omdat ook de Consumentenbond niet voor weggooien en verspilling is, heeft de Bond voorgesteld in zulke gevallen een stickertje over het Vinkje te plakken. Is dat een optie? "Nee", zegt De Boer, "aanpassing van etiketten gebeurt in de industrie volgens vaste schema's omdat het gehele etiket moet worden aangepast. Dat zijn kostbare en langdurige operaties omdat het niet alleen het verwijderen van een Vinkje betreft, maar het aanpassen van het hele aanzien van de verpakking". Maar dat was de vraag niet. Er kan toch best met de hand een stickertje over dat gewraakte Vinkje worden geplakt? Boer is stellig: "Supermarkten en levensmiddelenfabrikanten hechten aan een professionele uitstraling. Het plakken van een stickertje is niet alleen eveneens arbeidsintensief en kostbaar, maar het ziet er lelijk uit en is niet wat klanten van ons verwachten. Daarom is het geen optie." We belden met Sandra de Jong van de Consumentenbond. Zij houdt voet bij stuk: "Besluit is besluit en er is geen bezwaar tegen aangetekend." Volgens Boer is dat niet correct en ze beloofde ons daar de bewijzen voor te sturen.
Miranda Boer zei in gewone mensentaal: wie koopt er nou een morsig uitziend blik of pak met een scheve sticker alsof het product afgeprijsd is? Omdat fröbelwerk geen optie is, moet Nederland nog even naar Vinkje kijken. Wie eenmaal aan een esthetisch in de verpakkingen geïntegreerd logo begint, is daar niet zomaar vanaf. U moet maar bepalen hoe terecht de verontwaardiging van de Consumentenbond is.
Dit artikel afdrukken
Vorig jaar besloot het Ministerie van VWS het Vinkje af te schaffen. Dat gebeurde onder meer onder druk van de Consumentenbond. De betekenis van Vinkjes op verpakkingen bleek onduidelijk. Consumenten bleken te denken dat minder ongezonde producten juist gezond waren. Minister Schippers bepaalde een overgangsperiode van 12 maanden waarin bedrijven verpakkingen met een Vinkje konden uitfaseren. Producten met een Vinkje moeten per 1 oktober 2017 uit de schappen zijn verdwenen. Tegen dat besluit is volgens de Consumentenbond door niemand bezwaar aangetekend.
In een persbericht vandaag zegt Bart Combée, directeur Consumentenbond: "Nu wordt ons in 2017 opeens gevraagd om ons bezwaar tegen het verlengen van de overgangsperiode van 12 naar 24 maanden te onderbouwen. Dat is echt onzinnig. Het ministerie lijkt te zwichten voor de lobby van het bedrijfsleven."
Dat klinkt plausibel.
Haken en ogen
In het verslag van het zogeheten 'Deskundigenoverleg Etikettering Levensmiddelen' van eind november valt te lezen dat de koepels van levensmiddelenproducenten en supermarkten 12 maanden overgang onhaalbaar vinden. Zij pleiten voor verlenging tot 24 maanden na het besluit van de minister. Het ministerie ondersteunt het pleidooi en vraagt de Consumentenbond daarom haar bezwaren tegen verlenging te onderbouwen. Volgens de Bond zijn de bezwaren evident. Gedogen van het Vinkje leidt tot oneerlijke concurrentie (er zijn even 'minder ongezonde' producten zonder Vinkje te koop) en misleidt consumenten. Verlengen van die periode is wat de Bond betreft daarom "volstrekt onacceptabel".
Ook dat klinkt plausibel.
Omdat fröbelwerk geen optie is, moet Nederland nog even naar Vinkje kijken. Wie eenmaal aan een esthetisch in de verpakkingen geïntegreerd logo begint, is daar niet zomaar vanafVoedselverspilling voorkomen
We vroegen bij het CBL - de koepel van levensmiddelenverkopers in Nederland - waarom fabrikanten en supermarkten een langere termijn bepleiten en waarom ze niet eerder aan de bel hebben getrokken bij de minister. Woordvoerder Miranda Boer vertelt ons dat het CBL en de FNLI - de koepel van levensmiddelenfabrikanten - dat direct na het besluit van de minister hebben gedaan. Daarmee verdwijnt één argument van de Consumentenbond van tafel.
Boer vertelde ons bovendien dat er nog grote voorraden onverkochte producten en verpakkingen in centrale magazijnen staan. Het Vinkje staat op zo'n 6.000 producten. Die producten zijn voor het merendeel langer houdbaar dan de twaalf maanden die het Vinkje heeft gekregen. Denk bijvoorbeeld aan thee, rijst, koffie en conserven. Kortom, de supers willen geen voedselverspilling vanwege alle gedoe over het Vinkje. Omdat ook de Consumentenbond niet voor weggooien en verspilling is, heeft de Bond voorgesteld in zulke gevallen een stickertje over het Vinkje te plakken. Is dat een optie? "Nee", zegt De Boer, "aanpassing van etiketten gebeurt in de industrie volgens vaste schema's omdat het gehele etiket moet worden aangepast. Dat zijn kostbare en langdurige operaties omdat het niet alleen het verwijderen van een Vinkje betreft, maar het aanpassen van het hele aanzien van de verpakking". Maar dat was de vraag niet. Er kan toch best met de hand een stickertje over dat gewraakte Vinkje worden geplakt? Boer is stellig: "Supermarkten en levensmiddelenfabrikanten hechten aan een professionele uitstraling. Het plakken van een stickertje is niet alleen eveneens arbeidsintensief en kostbaar, maar het ziet er lelijk uit en is niet wat klanten van ons verwachten. Daarom is het geen optie." We belden met Sandra de Jong van de Consumentenbond. Zij houdt voet bij stuk: "Besluit is besluit en er is geen bezwaar tegen aangetekend." Volgens Boer is dat niet correct en ze beloofde ons daar de bewijzen voor te sturen.
Miranda Boer zei in gewone mensentaal: wie koopt er nou een morsig uitziend blik of pak met een scheve sticker alsof het product afgeprijsd is? Omdat fröbelwerk geen optie is, moet Nederland nog even naar Vinkje kijken. Wie eenmaal aan een esthetisch in de verpakkingen geïntegreerd logo begint, is daar niet zomaar vanaf. U moet maar bepalen hoe terecht de verontwaardiging van de Consumentenbond is.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_(weic2304a)_480_289_84_s_c1.jpeg)
Dick, op een rij zetten van alle feiten en perspectieven in dit dossier is geen kleine klus. Ik verwacht echter dat het weinig zal brengen, aangezien het waarschijnlijk niemand's standpunt zal veranderen. Alle betrokkenen, van kritische consument tot minister, van georganiseerde tegenstanders tot Voedingscentrum, van diëtisten tot de industrie, zitten met hun hakken flink ingegraven op hun eigen standpunt.
Je bent bovendien niet de enige die dit onderwerp beu is. Ik besteed daarom de beperkte tijd die ik naast mijn normale baan aan de wereld van voeding kan besteden, liever aan andere onderwerpen.
Dennis, omdat het met feitjes en scripties heen en weer gooien blijft en ik dit onderwerp na mijn bemoeienissen met Vinkje verder beu ben* (ik ben geen geschikte partij meer om er nog iets over te zeggen): wil je het uitzoeken of niet?
* de geschiedenis van de insiders zal je dit gaan leren: omdat private logo's onvoldoende deden én ze iets 'goeds' (wat dat is en of het genoeg is, daar kun je verder over strijden) wilden doen, wilden de partijen meer. De overheid vond dat het van bedrijven moest komen en insisteerde op een privaat initiatief. Dat werd Vinkje en het werd - dat heb ook jij kunnen constateren - opgenomen in de de wet. De rest moet je zelf maar gaan uitzoeken. Dat is de beste manier. Het gesprek over dit onderwerp is verder volstrekt zinloos vanwege het ontstane wantrouwen waarin geen enkel feit meer op zijn waarde kan worden geschat. Er zijn nieuwe uitzoekers nodig. Als je mijn hulp wilt, bied ik je die met plezier, maar dan heb je alweer de schijn tegen. Het is een rare wereld met al die alternatieve feiten van alle kanten. Wel bied ik je met plezier alle ingangen. Dát kan ik wel voor je doen.
Dick, je suggereert dat fabrikanten en retailers het slachtoffer zijn van een onbetrouwbare wetgever. Dat is één gezichtspunt. Het valt ook anders te zien, namelijk dat deze partijen er belang bij hebben gehad om het gebruik van een keuzelogo zo lang mogelijk te rekken. Zij begonnen daar immers in eerste instantie zelf mee (zonder bemoeienis van de Minister), want het was simpelweg winstgevend. Een en ander is terug te lezen in deze inzichtelijk scriptie van Manon Laan.
Albert Heijn had het Gezonde Keuze Klavertje. Producten met dat logo hadden in 2006 een omzetgroei van 23%, waar overige producten een groei hadden van 9%.
Unilever, Friesland Foods en Campina introduceerden in 2006 het Ik Kies Bewust logo, gesteund door het Voedingscentrum en het Ministerie van VWS. Ook daar verkochten in 2007 producten met logo beter, aldus Unilever.
Producten met logo bleken, ondanks ontkenning van Albert Heijn, ook fors hoger geprijsd dan vergelijkbare producten, zoals uit onderzoek van Manon Laan blijkt (zie opnieuw haar scriptie). Ze laat ook zien dat deze logo's als marketingtool werden gebruikt. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd.
Kortom, de vraag die m.i. gesteld moet worden, is of de Vinkjes-plakkers slachtoffer zijn van door VWS uitgezet en weer ingetrokken beleid, of gewoon een decennium mazzel hadden dat het ministerie hun lucratieve handel ondersteunde, en nu een stukje van de behaalde winst moeten opgeven om hun producten aan dezelfde regels te laten voldoen als alle andere in Europa verkochte producten.
Wouter #12, de redactie ontving gisteren van het CBL inmiddels een dossier waaruit zwart op wit blijkt dat op 15 november 2016 het CBL bij de minister Schippers (VWS) het CBL heeft gevraagd om toepassing van de in de EU gebruikelijke overgangsperiode voor aanpassing van de etiketteringsregels van 36 maanden.
Dat laat zien dat de Consumentenbond nogal chargeert als ze zich op een afspraak beroept. Die is er niet. Er is een decreet van een minister, die - zo weet ik ook - een beetje impulsief heeft besloten niet alleen het Vinkje maar ook de algemene verbindendheid die de Vinkjes de minister hebben voorgesteld (ze wilden graag dat de minister de - nader te bespreken - productverbeteringsnormen van de Vinkjes tot wet voor alle bedrijven die in Nederland producten verkopen zou maken én dat de wetgever zou zorgen voor betere communicatie).
Uit dat dossier blijkt ook dat de design-aanpassingskosten voor een etiketje ca. €1.000 kosten (ik paste mijn eerdere schatting hieronder aan), maar dat doorlooptijden voor het aanpassen én laten uitfaseren van de vele producten gemakkelijker langer dan 36 maanden vergen. De EU-norm van 36 maanden is er niet voor niets, zegt het CBL.
Waarom het zo lang duurt?
De nodige verpakkingen worden in het Verre Oosten gemaakt (oeps, ja niet duurzaam, maar de prijs wil ook wat en die boten varen toch wel - dat valt misschien best mee). De bedrijven daar plannen zich lekker vol, en zitten in cadansen. Natuurlijk: alles kan, maar tegen een prijs die dan opeens toch wel gaat tikken.
En denk ook aan bijvoorbeeld die arme Plus-winkelier die een pakje thee heeft staan met zo'n raar logo (ik weet ook niet waarom dat ooit bedacht is, maar het moest van de Gezondheidsraad, zei ik al; overigens tegen het advies van mensen die inmiddels al wijzer waren binnen Vinkje in - weet ik per ongeluk ook) dat nu eenmaal geen hoge omloop snelheid heeft; al helemaal niet nu het Vinkje dood op zijn rug ligt. Dennis wil de Vinkjes voor de rechter, maar hij vergeet de praktijk van zo'n kleine zelfstandige omdat hij die niet kent.
Omdat het ministerie zich die werkelijkheid ook realiseert, wil ze van de Bond weten waarom ze zo'n bezwaar heeft. Op 3 februari heeft het ministerie daarom de leden van het Regulier Overleg Warenwet Etikettering van Levensmiddelen gevraagd of ze kunnen instemmen met een termijn van 24 maanden te rekenen vanaf 19 oktober 2016.
Het CBL heeft op dat verzoek gereageerd op 14 februari. Uit die reactie citeer ik:
Zoals u weet, heeft de sector de afgelopen tien jaar flink geïnvesteerd in het ontwikkelen van huismerkproducten met een Vinkje. Dit betekent dat er circa 5755 producten met een Vinkje onder het beheer van de diverse supermarktorganisaties zijn. Het betreft 4360 groene en 1395 blauwe Vinkjes.
Het verwijderen van de Vinkjes van het etiket is een niet te onderschatten opgave. Mutatie van etiketten vindt plaats volgens een zorgvuldig opgesteld meerjarenplan voor het gehele assortiment. Dat kost normaliter enkele jaren tijd. Er wordt per product bekeken wanneer er een herziening van de lay out van het etiket nodig is, de receptuur moet worden gewijzigd of iets op het etiket gecommuniceerd moet worden over duurzaamheid, etc.. U kunt zich voorstellen dat het vanwege ontwikkelings- en productiekosten en de inzet van mankracht de voorkeur heeft om zoveel mogelijk wijzigingen in een keer te doen en een etiket niet twee keer binnen korte tijd te
wijzigen. Het zou heel goed mogelijk kunnen zijn dat er ook producten met een Vinkje pas aan het einde van deze cyclus aan de beurt zijn. Het is onmogelijk de planning van duizenden producten te wijzigen door voorrang te geven aan producten met een Vinkje.
Het voorgaande betekent dat het verwijderen van het Vinkje van etiketten meegenomen wordt in bestaande planningen, waardoor een uitverkooptermijn van 36 maanden nodig is.
Verder is het belangrijk om te melden dat wij er vanuit gaan dat de uitverkooptermijn betekent dat er na die tijd geen producten met een Vinkje meer worden geproduceerd. Wij gaan er vanuit dat producten die nu met een Vinkje op de verpakking worden geproduceerd, nog de gehele houdbaarheidstermijn verkocht kunnen worden. Producten met een lange houdbaarheidstermijn weggooien of het verkorten van de houdbaarheidsdatum druist in tegen de doelstellingen van de Green Deal Over de datum? en de acties van onze branche om voedselverspilling tegen te gaan.
Zoals te constateren valt: Vinkje is echt dood en begraven. De supers hebben alleen geen zin om voor de kosten op te draven, nadat ze gepoogd hadden juist tot algemeen verbindende wetgeving te komen.
Dennis Zeilstra wil weten waarom het zo makkelijk is om een chipsje te introduceren binnen een jaar. Het antwoord luidt: omdat een introductie zo gepiept is, maar een heel systeem en een aanvankelijke goede verstandhouding met een ministerie dat niet weet of het wetten of willekeur wil maken niet zomaar weg te krijgen is.
Als het antwoord hem nog niet duidelijk genoeg is, schakel ik hem graag in bij een nader feitenonderzoek dat ik hem dan graag zou willen laten uitvoeren. Het CBL (zeker) en de FNLI (vermoed ik) zijn daar vast toe bereid. Of het ministerie dat ook is, gaat hij dan ontdekken. Aan de medewerking van de Consumentenbond heb ik geen enkele twijfel.
Dennis Zeilstra vraagt. En krijgt geen antwoord. Dick Veerman toont begrip voor de benarde situatie waarin de levensmiddelenindustrie verzeilde nu het vinkje van verpakkingen af moet. Het kost veel geld. O ja?
Kan bureau Schuttelaar hier nog eens van zich laten horen? Hoe zit dat met hoeveelheden verpakkingen en het geld en zulks?
Waarom ik het bureau hier noem. Omdat het alsmaar in de luwte blijft. Het is het Vinkjesbureau.