Er is op foodlog.nl inmiddels veel en vaak kritisch geschreven over het Voedingcentrum. Omdat de kritiek niet gering is, vind ik het tijd voor een aparte draad. Het VC zegt zich te baseren op adviezen van de Gezondheidsraad, maar geeft geen directe verwijzingen. In de USA bestaat een vergelijkbare instantie, het voedingsbureau van de USDA.
Denise Minger, een slimme jongedame met een goed werkend verstand, heeft fundamentele kritiek op de adviezen van de USDA gepubliceerd, naar aanleiding van de publicatie van de nieuwste voedingsrichtlijnen, die vergelijkbaar zijn met die van het VC in Nederland.

Minger’s verhaal is hier te vinden. Een samenvatting:

Verzadigd vet wordt afgewezen op basis van ondeugdelijke wetenschappelijke gronden.
De door het USDA gebruikte wetenschappelijke studies bewijzen niets, hooguit dat de vervanging door onverzadigde vetten mogelijk het LDL cholesterol wat verminderen, en dat ook het goede HDL cholesterol aangetast raakt – wat insulineresistentie veroorzaakt. Uit veel aangehaalde studies blijkt juist het positieve effect van verzadigd vet op het HDL-2 cholesterol
• Vervanging van onverzadigd vet door brood en andere koolhydraten leidt tot meer schadelijke triglycerides. Vervanging van verzadigd vet door onverzadigd heeft geen invloed op het triglycerideniveau
• Vervanging van geraffineerde voedingsmiddelen door volkerenproducten laat (logischerwijs) wel een positief effect zien. Maar studies naar ‘paleo-dieten’ , die duidelijk maken dat de mens het beter zonder brood kan, worden genegeerd door de USDA. Op de pagina’s van Minger is meer kritiek op brood te vinden
• Volgens de gehanteerde ‘biomarkers’ scoren transvetten (geharde margarine) beter dan onverzadigde vetten. Dat laat zien dat er iets grondig mis is met de gebruikte biomarkers, want transvetten zijn onbetwistbaar zeer schadelijk voor de bloedvaten
• Het wel gemeten goede effect op het voorkomen van hart- en vaatziekten door onverzadigde vetten heeft een forse bias, omdat de enorme campagne voor onverzadigd vet met name bewust etende/levende mensen aanspreekt, die een veel gezonder algemeen leef- en voedingspatroon kennen
• Gemeten ‘ongezonde’ effecten van verzadigde vetten zijn grotendeels gebaseerd op producten die met (geraffineerde) granen gemaakt zijn. 45% van de verzadigde vet inname komt uit dat soort producten. Dat zegt dan meer iets over junkfood dan over verzadigd vet
• Het promoten van magere melkproducten is nergens op gebaseerd. Vette melkproducten zijn juist positief geassocieerd met het voorkomen van hart- en vaatziekten, aderverkalking, bepaalde kankers en andere doodsoorzakenMinger's kritiek kan direct vertaald worden naar de Nederlandse situatie. De Gezondheidsraad onderbouwt haar adviezen wel degelijk. Ze zijn te vinden op de site van de Raad. Inzichten zoals hierboven vermeld, zijn daar niet of nauwelijks in te vinden. Hoe kan dat toch?

Dick Veerman schreef hier onlangs een genuanceerde kritiek op de wetenschapsopvatting van Martijn Katan, een van Nederlands' internationaal bekende 'harde' voedingswetenschappers en toonde aan dat we niet veel met zekerheid kunnen weten, behalve dan over mechansimen waarvoor we heel eenduidige experimenten - in vaktermen 'reductionistische experimenten' - kunnen opzetten. Uit reacties op het stuk bleek dat er onder wetenschappers, ook hooggeleerde, wel degelijk andere ideeen leven over hoe wetenschap kan worden bedreven. Daar komen andere resultaten en hypothesen uit, onder meer de door Minger aangehaalde. En toch halen ze het niet, noch tot de adviezen van de USDA, noch tot die van ons Voedingscentrum.

Het Voedingscentrum is gehouden aan de adviezen van zijn wetenschappelijke raad. Het mag niet verder gaan dan de consensus onder de 'scientific community' die haar adviseert en garant staat voor de kundigheid van zijn adviezen. Niettemin moet geconstateerd worden dat in die adviezen niet doorklinkt dat er op de achtergrond bepaald diepgaande verschillen van inzicht spelen. Die blijven voor het publiek verborgen. Zou het Voedingscentrum dat eerlijk zegt te zijn over eten, daar ook niet eerlijk over moeten zijn?

De werkelijke vraag lijkt te zijn wat wetenschap en wat wijsheid is.


NB: Wie was Denise Minger ook alweer? Ze is dat meisje dat veel stof deed opwaaien omdat ze de beroemde China Study op tal van punten van gevoelige kritiek wist te voorzien.
Dit artikel afdrukken