Een probleem met het zogeheten westerse dieet, met veel fast food, vlees en kant-en-klaar producten, is dat het vaak relatief veel vet bevat. Traditionele eetpatronen zijn doorgaans wat minder luxe, met minder dierlijke producten, meer zetmeel en daarom vaak minder vet.

Overal in de wereld verschuift het eetpatroon van de bewerkelijke, traditionele kost naar het al dan niet sterk bewerkte gemaksvoedsel. De gevolgen zijn overal te zien in de toename van welvaartsziekten zoals obesitas, diabetes en hart- en vaatziekten.

Metabolieten
Een recent Chinees onderzoek keek naar wat er gebeurde in de darmflora van een groep gezonde volwassenen van 18 tot 35 jaar in die overgang naar een ander, vetrijker eetpatroon. In China neemt de consumptie van (varkens)vlees sterk toe.

De uitkomst was misschien niet nieuw en opzienbarend, maar alsnog wel verontrustend. Bij de proefpersonen deden zich aanzienlijke veranderingen voor in de samenstelling van het darmmicrobioom naarmate het eten meer vet bevatte.

In de woorden van de onderzoekers: “Onze bevindingen laten zien dat bij gezonde jonge volwassenen, van wie de voedingsgewoonte verandert, een dieet met meer vet een aanmerkelijk ongunstig effect heeft op de microbiologische groepen, het profiel van metabolieten in de feces en pro-inflammatoire biomarkers in het bloed, terwijl een dieet met minder vet een gunstiger beeld liet zien van deze kenmerken.”

Door de geringere inname van prebiotische koolhydraten (vezels en resistent zetmeel) in het vetrijke eten vermindert de productie van de korteketenvetzuur butyraat, dat de darmwand gezond houdt. Meer vet betekent ook minder bacteriën (waaronder van de genus Blautia) die het cholesterolpeil verlagen en meer kans op ontstekingsziektes (colitis, Crohn) en een ‘leaky gut’, dat hartziekten tot gevolg kan hebben.

Paleo
Was dit al wel bekend, wat altijd nog een vraag is, is of moderne koolhydraatarme en (dus) vetrijke diëten, met name het paleo en het ketogene dieet, ook dat ongunstige patroon van verslechtering van het darmmicrobioom laten zien.

Het paleodieet bestaat voor ongeveer 40% uit vet, dat is evenveel als het hoge vetdieet van het Chinese onderzoek. Maar in het paleodieet zit verder veel vezelrijk voedsel. Geen zetmeel van aardappelen en brood, maar wel uit fruit en groente. De vezels daaruit zorgen voor een diverser microbioom, concludeert ook Healthline.

Een voorbeeld dat vaak wordt aangehaald om te onderstrepen dat een oerdieet prima is voor de darmen, is wat jager-verzamelaars eten. Zoals de Hadza in Tanzania. Vlees van de jacht, honing, vruchten van de apenbroodboom, bessen en zetmeelknollen, dat is het dieet van dit volk. Van westerse ziekten als darmkanker en hartaanvallen hebben ze nog nooit gehoord.

Zelfs bij de meest fervente aanhangers van keto begint het te dagen dat een extreem low carb-dieet zoals het keto-dieet te weinig fermenteerbare vezels bevat
Westerling
Maar een Hadza gaat niet met een Uber-taxi naar kantoor en laat zijn paleo-ingrediënten niet door Picnic bezorgen. Wie in de natuur leeft, zal een grotere diversiteit van darmbacteriën hebben dan een stedelijke westerling. Wie modern paleo wil eten, zal net zo op de variatie in zijn eetpatroon moeten letten als ieder ander. Dat betekent dat een gezond paleodieet niet per se laag in koolhydraten en rijk aan vet is.

Het voordeel van paleo is dat suiker en snelle koolhydraten ontbreken en de glycemische lading, de belasting van de stofwisseling met veel glucose, gering is. In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, heeft paleo echter geen gunstiger effect op de glucosehuishouding. Dat blijkt althans uit het Iraanse onderzoek Paleolithic diet and glucose control, dat paleo vergeleek met een gewoon gezond standaarddieet. Wel is paleo vaak minder calorierijk, en dat is altijd goed.

Keto
Het ketodieet, dat ongeveer 70% vet bevat, was oorspronkelijk bedoeld als interventie bij bepaalde neurologische aandoeningen, in het bijzonder epilepsie. In afwezigheid van glucose maakt het lichaam ketogene deeltjes aan, die dan als brandstof dienen en het lichaam in een staat van ketose brengen. De vetverbranding die dan plaatsvindt blijkt heilzaam te zijn voor epilepsiepatiënten, maar ook voor ouderen die aan een andere neurodegeneratieve ziekte lijden.

Keto is tegenwoordig enorm populair als vermagerings- en gezondheidsdieet. Maar bij zelfs de meest fervente aanhangers van keto begint het te dagen dat een extreem low carb-dieet zoals het keto-dieet te weinig fermenteerbare vezels bevat. In de woorden van keto-voorganger Chris Kesser: “Er zijn aanwijzingen dat, tenminste in sommige gevallen, een ‘very-low-carb or ketogenic diet’ misschien niet optimaal is voor de darmflora op de lange duur.”

Nu is de kans dat iemand langdurig strikt het ketodieet volgt, permanent in ketose is, en helemaal of amper koolhydraten eet, heel klein. Bovendien: ‘vet brandt in de vlam van koolhydraten’, zegt een ketowijsheid. Een tijdje keto kan geen kwaad, geeft een lekker gevoel, helpt enorm bij het afvallen, maar is voor de meesten lastig vol te houden.
Dit artikel afdrukken