Vet en stress samen maakt dikker

In het nu ontdekte mechanisme speelt de neurotransmitter Neuropeptide Y (NPY), die wordt aangemaakt in de hersenen (in de amygdala), een centrale rol. NPY is een belangrijke schakel in het neurale circuit dat de energiehuishouding (en daarmee het lichaamsgewicht) reguleert door aan te zetten tot meer eten. De combinatie van stress en voeding met veel vet (uit een hoogcalorisch westers dieet) verstoort de werking van NPY, hetgeen resulteert in extra gewichtstoename.

Een team Australische onderzoekers van het Garvan Institute of Medical Research in Sydney onderzocht hoe het kan dat muizen in een stressvolle situatie op een calorierijk dieet dikker worden dan muizen in een stressvrije situatie, die hetzelfde eten.

Voedselinname wordt in de hersenen gecontroleerd door de hypothalamus. Een hoog gehalte aan NPY zet in de hypothalamus aan tot overeten. NPY wordt aangemaakt in de amygdala, die op emoties zoals angst (stress) reageert met de aanmaak van méér NPY. Dat geldt zowel in muizen als bij mensen.

'Onder stress calorierijk voedsel eten is een 'double whammy' die obesitas aanwakkert'

Toen de onderzoekers de cellen bestudeerden die in de amygdala NPY aanmaken, vonden ze een receptor voor insuline. Onder normale omstandigheden signaleert insuline het brein om te stoppen met eten. Maar de combinatie van het vette eten en de stress zorgde voor een dusdanig hoog insulineniveau in de hersenen, dat de cellen ongevoelig werden voor insuline. Dat leidde ertoe dat het NPY-niveau omhoog werd gejaagd, met overeten tot gevolg.

Muizen bij wie de aanmaak van NPY genetisch was uitgeschakeld, bleven op het vette dieet en onder stress even dun als gewone muizen zonder stress. Dat toont de rol van NPY aan, aldus de onderzoekers. Volgens hen is sprake van een 'vicieuze cirkel' die ontstaat als chronische, hoge insulineniveaus als gevolg van stress in combinatie met een calorierijk dieet tot steeds meer overeten aanzetten.

"Het wordt steeds duidelijker dat insuline niet alleen in de rest van het lichaam werkzaam is, maar ook functies in de hersenen reguleert. Het verbaasde ons dat insuline zo’n grote impact heeft op de amygdala,” zegt onderzoeksleider Herbert Herzog in Eurekalert. "Onder stress calorierijk voedsel eten is een 'double whammy' die obesitas aanwakkert."