In België daalde de inflatie van 10,35% in december naar 8,05% over januari. Dat was voornamelijk te danken aan de stukken minder snel stijgende energieprijzen. Maar de prijzen van voeding stijgen onverminderd door en dat zal voorlopig ook niet anders worden. De oorzaak? Het vertragingseffect.
Het Belgische statistiekbureau, Statbel, rapporteerde over de afgelopen maand opnieuw een daling van de inflatie. Werd in oktober een piek van 12,27% bereikt, in december was het nog 10,35% en in januari kwam het inflatiecijfer op 8,05%. Best verrassend dat het nog zo hoog uitviel, omdat de energieprijzen 'spectaculair' gedaald zijn, schrijft de Belgische krant Nieuwsblad. Zo ging de inflatie op de gasprijs van 73,1% in december naar -7% in januari, en op elektriciteit van 35,5% naar 2,8%.

Maar die dalingen van de energieprijzen worden teniet gedaan door de fors gestegen voedselprijzen.Volgens Statbel wordt voedsel op dit moment drie keer zo snel duurder als energie. Over januari bedroeg het inflatiecijfer voor voeding (inclusief alcoholische dranken) maar liefst 15,59%, tegenover 14,53% vorige maand. De energiecrisis, zo tweette professor arbeidseconomie Stijn Baert maandag, “lijkt een voedings(prijs)crisis te zijn geworden”.

Voorbeelden van sterke stijgers: eieren (+34,3%), melk (+27,6%), boter (27,3%), frituurolie (+37%) en groenten (20%). Voor de sterke prijsstijgingen van voedsel heeft Xavier Gellynck, landbouw- en voedingseconoom aan de UGent, een eenduidige verklaring. Daar zien we het vertragingseffect. Veel voedingsbedrijven en supermarkten werken met jaarcontracten. De voorbije maanden kregen we dus de ‘oude’ prijzen, en nu zitten we met fel verhoogde prijzen waarin die hogere energiekosten en onder meer ook de loonindexering doorgerekend zijn.”

Gellynck verwacht dat de inflatie in het najaar terug zal keren naar wat centrale banken een 'norm'-inflatiecijfer vinden, zo rond de 2%. Maar voor het zover is, kan het eerst nog erger worden. "Het kan vriezen, het kan dooien,” zegt hij.

De cijfers brengen de Belgische federatie van voedingsbedrijven Fevia ertoe te benadrukken dat het vertragingseffect nog wel even door zal blijven werken. "Voor Belgische voedingsbedrijven was het lange tijd moeilijk om die gestegen kosten [als gevolg van de coronacrisis, de oorlog in Oekraïne en de gestegen loonkosten zijn zowel grondstoffen, energie, verpakkingen en transport aanzienlijk duurder geworden, nvdr] door te rekenen aan vooral supermarkten. In vele gevallen gebeurde die doorrekening te weinig en te laat," aldus VILT.

Volgens Buysse moet een kwart van de voedingsbedrijven deze maand overstappen van een vast naar een duurder variabel energiecontract. Ook de loonkosten wegen door en dat verklaart waarom de winkelprijzen van voeding en dranken de voorbije maanden met vertraging stegen. "Het gaat dus om een inhaaloperatie”, benadrukt Buysse, ceo van Fevia. Hij vraagt beleidsmakers met klem de Belgische voedingsbedrijven "nu vooral niet op te zadelen met extra taksen en andere kosten.”

Buysse wijst erop dat de Belgische voedingssector de consument niet alleen lekkere en duurzaam geproduceerde levensmiddelen wil aanbieden, maar deze ook betaalbaar wil houden. "De inflatie die we vandaag meemaken, is helaas het onvermijdelijke gevolg van de gestegen kosten die de marges van onze voedingsbedrijven deden verdampen”, besluit hij.