De onderzoekers verrasten de wereld afgelopen woensdag met een publicatie in Nature. Ze denken dat het gas CFK-11 ergens in Azië wordt gebruikt. Degene(n) die dat doet of doen, overtreden het mondiaal van kracht zijnde Protocol van Montreal uit 1987. Dat verbood via een uitfaseringsregeling van het gebruik van ozonaantastende stoffen. Afbraak van de ozonlaag verandert de inwerking van de zon op het leven op aarde en heeft een reeks van consequenties voor mensen, dieren en gewassen.

CFC-11 heet in het Nederlands trichloorfluormethaan. Technisch wordt het ook R-11 of freon-11 genoemd. Het gas maakt deel uit van de chloorfluorkoolstofverbindingen - CFC's in het Engels, CFK's in het Nederlands - die kort voor de Tweede Wereldoorlog werden ontwikkeld als koudemiddel in koelsystemen (met name koelkasten en diepvriezers). Tevens werden ze toegepast in oplosmiddelen; ze werden vooral bekend door hun toepassing als drijfgas in spuitbussen.

De emissies van CFK-11 blijken sinds 2012 weer met 25% gestegen. De natuur is in staat om jaarlijks zo'n 2 procent van de in omloop zijnde CFC-11 af te breken. De concentraties dalen nog steeds, maar minder snel dan mogelijk is. Dat is het gevolg van nieuwe uitstoot die de concentratie in de atmosfeer laat steken op een niveau van 20 jaar geleden.

Nu blijkt dat er naast de pot van de internationaal gevierde moraal wordt gepiest
Gezamenlijk belang doorbroken
"Ik doe deze metingen al meer dan 30 jaar en dit is het meest verrassende wat ik heb gezien," zei Stephen Montzka. Montzka is onderzoeker bij de National Oceanic and Atmospheric Administration en eerste auteur van het artikel in Nature. Zijn onderzoeksgroep kan geen andere oorzaken bedenken voor de nieuwe emissies, dan doelbewuste productie van gassen voor verboden toepassingen. Ze sluiten uitstoot als gevolg van nog bestaande reserves, de ontmanteling van oude infrastructuren (gebouwen, machines) of bijproductie van CFC-11 door de chemische industrie uit als mogelijke verklaring voor de nieuwe emissiebron.

De ontdekking is een klap in het gezicht van de wereldorde. De ban op het gebruik van CFK's wordt algemeen gezien als voorbeeld van een wereldwijd succesverhaal van gezamenlijke mondiale actie om de wereld leefbaar te houden. Gealarmeerd door een groeiend "gat in de ozonlaag" zagen landen hun gezamenlijke belang om collectief actie te nemen om chloorfluorkoolstoffen (CFK's) uit te bannen. Nu blijkt dat er naast de pot van de internationaal gevierde moraal wordt gepiest.

Het werk van Montzka en zijn collega's zal vermoedelijk leiden tot een internationaal onderzoek naar de bron.
Dit artikel afdrukken