1 min
De Azteken gingen ten onder aan een geheimzinnige ziekte die zij ‘cocolitzli’ noemden. Wetenschappers speculeren al heel lang over de oorsprong van deze ziekte. Na vijf eeuwen lijkt er een plausibel en robuust antwoord te zijn.
Was het malaria of waren het mazelen? Zeker is dat tussen 1545 en 1550 zo’n 15 miljoen mensen eraan overleden, 80% van de Azteekse bevolking. Tijdgenoten geven als symptomen “hoge koortsen, hoofdpijn en bloedende ogen, mond en neus,” aldus The Guardian. De Azteken gaven er de naam ‘cocolitzli’ aan, wat ‘pest’ betekent.
Cocolitzli was de tweede van drie epidemieën die in de toenmalige Spaanse kolonie huishield, maar het was veruit de dodelijkste. De impact op de bevolking benadert die van de Zwarte Dood in het Europa van de 13de eeuw. Maar de oorzaak van de plaag was nooit vast komen te staan. Ook medici uit die tijd merkten al op dat de ziekte niet leek op mazelen of malaria.
Het raadsel lijkt nu opgelost. Een internationaal team wetenschappers uit Duitsland, Mexico en de VS wijzen de Salmonella enterica aan als mogelijke ziekteverwekker. Zij namen DNA van 29 skeletten uit een ‘cocolitzli-graf’, en onderzochten die op sporen van alle nu bekende ziektekiemen, zowel van bacteriën als van virussen. Salmonella enterica was de enige die de wetenschappers konden vinden. Stammen van deze bacteriefamilie veroorzaken buiktyfus en paratyfus. De microbe kan zijn overgebracht door vee dat de Spanjaarden importeerden.
Het is natuurlijk mogelijk dat er onbekende ziekteverwekkers tussen zaten, of dat niet alle aanwezige sporen zijn gevonden. Maar Salmonella enterica “is wel een heel goede kandidaat,” aldus een van de onderzoekers.
Het onderzoek is te vinden op de site van Nature.
Dit artikel afdrukken
Cocolitzli was de tweede van drie epidemieën die in de toenmalige Spaanse kolonie huishield, maar het was veruit de dodelijkste. De impact op de bevolking benadert die van de Zwarte Dood in het Europa van de 13de eeuw. Maar de oorzaak van de plaag was nooit vast komen te staan. Ook medici uit die tijd merkten al op dat de ziekte niet leek op mazelen of malaria.
Het raadsel lijkt nu opgelost. Een internationaal team wetenschappers uit Duitsland, Mexico en de VS wijzen de Salmonella enterica aan als mogelijke ziekteverwekker. Zij namen DNA van 29 skeletten uit een ‘cocolitzli-graf’, en onderzochten die op sporen van alle nu bekende ziektekiemen, zowel van bacteriën als van virussen. Salmonella enterica was de enige die de wetenschappers konden vinden. Stammen van deze bacteriefamilie veroorzaken buiktyfus en paratyfus. De microbe kan zijn overgebracht door vee dat de Spanjaarden importeerden.
Het is natuurlijk mogelijk dat er onbekende ziekteverwekkers tussen zaten, of dat niet alle aanwezige sporen zijn gevonden. Maar Salmonella enterica “is wel een heel goede kandidaat,” aldus een van de onderzoekers.
Het onderzoek is te vinden op de site van Nature.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Simone, één dingetje over wat de onderzoekers zeiden: Many salmonella strains spread via infected food or water, and may have travelled to Mexico with domesticated animals brought by the Spanish, the research team said.
Uiteraard: ze gissen, want ze weten het niet. In het artikel zeggen ze het inderdaad niet. Wel tegen de krant.
Het hoeft niet absoluut door geïmporteerd vee te komen. 1 op de 6 mensen die een salmonellosis hebben doorgemaakt kunnen asymptomatisch drager zijn van Salmonella. Dus ze hebben dan Salmonella in hun darmen, maar merken er niks van.
De Spanjaarden kunnen die Salmonella hebben overgedragen via kruisbesmetting (ongewassen handen) op de lokale Mexicaanse bevolking.
Het artikel zegt ook niet dat de Salmonella-epidemie door vee komt, alleen dat Salmonella naar alle waarschijnlijkheid de oorzaak was.
In Noorwegen is Salmonella met hetzelfde DNA-profiel als dat in Mexico geïsoleerd uit de resten van een vrouw. Die vrouw stierf rond het jaar 1200. Dit bewijst dat het, in ontwikkelde landen nu zeldzame Salmonella serovar, ook in Europa gedurende de middeleeuwen rondwaarde.
Het is dus goed mogelijk dat Europeanen de bacterie naar Mexico overbrachten.
Montezuma was één van de laatste koningen der Azteken. Hij werd gedood in de 16e eeuw door de Spanjaarden, maar liet volgens overlevering ‘als wraak’ deze gevaarlijke Salmonella achter.
De uitdrukking ‘de Wraak van Montezuma’, die wordt gebezigd voor reizigersdiarree, krijgt met deze ontdekking wel een heel nieuwe lading.
Zeer interessant bericht!
Als inderdaad 80% van de Azteken aan deze ziekte is overleden, dan is dat een hoger sterftecijfer dan dat van de Zwarte Dood in Europa. De hoogste schatting daarvan is bij mijn weten 60%.
Zie: Ole Benedictow, "The Black Death 1346-1353 - The Complete History". The Boydell Press, Woodbridge, 2004.
Voor de totale sterfte van Indianen in de hele Nieuwe Wereld door alle door Europeanen meegebrachte ziekten lopen de schattingen op tot 90%.