In 2013 stapte Wakker Dier naar de rechtbank. Volgens de dierenwelzijnsorganisatie is het onthouden van water en voer aan net uit het ei gekomen kuikens dierenmishandeling. De overheid zou de richtlijn, volgens welke vleeskuikens binnen 60 uur water en voer moeten krijgen, moeten aanscherpen en er op moeten handhaven. Wakker Dier krijgt gelijk: er ligt een nieuwe richtlijn, waarin de norm opgetrokken wordt naar 36 uur. Binnen vijf jaar te realiseren. "De grootste overwinning op de bio-industrie sinds het succesvol aanvechten van de ‘plofkip’," juicht Wakker Dier in het Algemeen Dagblad. Alleen die 5 jaar, dat gaat de organisatie ook nog aanvechten.

Wakker Dier voerde voor het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb), de bestuursrechter, aan dat kuikens water en voer onthouden gelijk staat aan dierenmishandeling. De overheid stelde daar tegenover dat er niets mis is met de manier waarop de Nederlandse broederijen - die jaarlijks zo'n 500 miljoen eieren uitbroeden voor de vleeskippenhouders - de kuikens uitbroeden. Om een onderbouwd besluit te kunnen nemen, vroeg het CBb om onafhankelijke informatie. Daarop zette de overheid Wageningen University aan het werk, een niet ongebruikelijke gang van zaken.

Het is denkbaar dat we hier straks een gelukkig kind eten van ongelukkige ouders waar we niets meer over te zeggen hebben
"In opdracht van de rechter deed Ingrid de Jong een literatuurstudie en concludeerde met haar team dat de sterfte van vleeskuikens na 36 uur zonder water en voedsel significant toeneemt. De diertjes die wel overleven hebben bovendien tot een leeftijd van zes weken een lager gewicht," schrijft de Volkskrant.

"De gezondheidseffecten waren statistisch significant, maar niet extreem groot," reageert de Wageningse kippenexpert Ferry Leenstra desgevraagd. "Ook bij een natuurlijk broedende kip blijven de eerst uitkomende kuikens van water en voer verstoken, tot wel 2 dagen lang. Die kip wacht tot ze allemaal uitgekomen zijn." De termijn van 36 uur noemt ze "niet helemaal onredelijk" en waarschijnlijk voor de Nederlandse broederijen gewoon te doen. De afstanden zijn immers maar klein dus de logistiek is te overzien.

Dooierzakje
Op korte termijn is dat ook echt niet erg, want kuikens beschikken over een uit het ei meegebracht reservevoorraadje, het dooierzakje. Daar komen ze eerste dagen prima mee door. Toch gaf de rechter Wakker Dier - in meerdere instanties- gelijk. Met als gevolg dat er nu een nieuwe richtlijn ligt en de Nederlandse kuikenbroeders voor een dilemma staan. Anton Butijn, voorzitter van de Centrale Organisatie Broedeieren en Kuikens (COBK), is er kort over: "Binnen vijf jaar de nodige investeringen maken, de boel sluiten of vertrekken naar het buitenland."

Om met dat laatste te beginnen: "In de hele wereld is vroeg voeden bij kuikens nooit een item geweest," aldus Butijn in de krant. "Nog steeds niet, alleen hier in Nederland. Wij kunnen nu dan wel gaan roepen dat de rechter niet deugt en de regelgeving krom is, maar wat heb je daaraan? We hebben de uitspraak te respecteren." Maar in plaats van groots te investeren, zouden de broederijen ook kunnen besluiten Nederland te laten voor wat het is.

Voor wat betreft de benodigde investeringen lijkt de nieuwe regelgeving - en ook Wakker Dier - over het hoofd te zien dat bij verschillende broederijen en ook bij kippenhouders al systemen bestaan waarbij het kuiken meteen na het uit het ei komen eten en drinken krijgen. In de supermoderne broederij van Optibrut krijgen de kuikens licht, water en voer. Bij de systemen van X-Track komen de eieren in open kratten in de stal uit en kunnen de uitgekomen kuikens meteen aan de scharrel.

'Importlek' en de goedkopere concurrentie
"Hiermee zet Nederland een kop op de Europese regelgeving," zegt Leenstra. Ze is benieuwd naar de controle en handhaving. De kuikens worden er namelijk wel wat duurder door. Wat let een vleeskuikenhouder straks zijn kuikens uit het buitenland - zonder early feeding-verplichting - te halen? Duitsland en België zijn niet ver weg. "Is een eventueel importlek wel afgedicht? En mogen kuikens die in het buitenland zijn uitgebroed, nog wel het land in?"

De richtlijn is niet zomaar iets. Meer dan tachtig procent van de broedeieren die Nederland produceert gaan de grens over. Rusland is de belangrijkste afnemer. Vanuit de ouderdieren die in Nederland worden gehouden, worden voorts eendagskuikens naar met name Duitsland verkocht.

Omdat andere landen (Polen, Bulgarije, Portugal, Hongarije en Turkije) goedkoper eieren voor slachtkuikens kunnen produceren, kan de nieuwe richtlijn het houden van ouderdieren en daarom de hele broedeierindustrie definitief uit Nederland laten verdwijnen. In de komende week gaat Foodlog de consequenties verder uitzoeken. Het is niet ondenkbaar dat uw Nederlandse slachtkuiken straks komt van een ei dat in Nederland is geïmporteerd vanuit het buitenland, maar hier is uitgebroed. Het is denkbaar dat we hier straks een gelukkig kind eten van ongelukkige ouders waar we niets meer over te zeggen hebben.
Dit artikel afdrukken