1 min
Wat is de overeenkomst tussen een landbouwcombine en een Diplodocus? Ze hebben beide een desastreuze impact op de bodem.
De laatste 60 jaar zijn landbouwmachines tien keer zo zwaar geworden. Een volgeladen maaidorser (combine) haalt gemakkelijk de 60 ton. Zo zwaar werden de grootste dinosaurussen, de sauropoda, die ooit op aarde leefden, ook met gemak. En dat is een probleem, omdat de bodem maar tot een bepaald gewicht belastbaar is voordat deze chronisch verdicht.
Bodems zijn op zichzelf staande ecosystemen die uit fragiele structuren bestaan: poriën en luchtbelletjes waardoor water en lucht kunnen circuleren om de plantenwortels en andere organismen te bereiken. Mensenvoeten, dierenpoten en wagenwielen (of tractorbanden) oefenen allemaal druk uit. Niet alleen op het bovenste deel van de bodem, maar ook in diepere lagen. Daardoor klinkt de bodem in, blijven plantengroei en oogstopbrengsten achter. Bovendien neemt het risico op overstromingen toe, doordat water sneller van het land verdwijnt in plaats van geabsorbeerd te worden in de bodem.
Volgens onderzoekers blijft druk op de bodem niet beperkt tot de bovenste laag en dringt die verder door naarmate machines (of dieren) zwaarder worden. De zware machines van nu en de grote dinosaurussen van 66 miljoen jaar geleden beschadigen de bodem dieper dan de toplaag. Tot 20 centimeter is niet zo erg, omdat landbouwgronden tot op die diepte regelmatig geploegd worden en de verdichting ongedaan gemaakt wordt. Maar diepere verdichting beperkt niet alleen hoe diep de wortels van gewassen kunnen groeien om in de bodem water en voedingsstoffen te zoeken, maar kan ook leiden tot zuurstofarme omstandigheden die niet goed zijn voor planten of de organismen waarmee zij de bodem delen.
Bredere banden en grotere poten
De strategie waarmee landbouwmachines en ook dinosaurussen dit probleem het hoofd probeerden te bieden is vergroten van het oppervlak waarmee ze contact maken met de bodem. Bredere banden en grotere wielen in het geval van machines, grotere voeten bij de dinosaurussen. Daarmee verspreiden ze hun gewicht beter en zakken ze minder weg in de zachte grond. En misschien, speculeren de onderzoekers, beperkten de dino's hun bodemverdichtende impact wel door vaste paadjes te gebruiken, en te 'grazen' in de boomtoppen.
De bodemverdichtingsproblematiek is geen sinecure. Volgens de onderzoekers loopt 20% van het wereldwijde landbouwareaal het risico van productieverlies door bodemverdichting. Vooral in Europa en Noord-Amerika waar het relatief vochtig is en de intensieve landbouw geleid heeft tot schaalvergroting en steeds grotere machines. De oplossing zou te vinden zijn in kleinere percelen en kleinere, dus lichtere machines.
De bodem kan maar een beperkte druk verdragen, of die nu het gevolg is van verdichting, of van andere bedreigingen zoals non-stop oogsten, erosie of verontreiniging. De mens moet actie ondernemen om de druk op de bodem te verminderen, anders lopen we het risico dat we de dinosauriërs achterna gaan, aldus Phys.org. Dat laatste is wetenschappelijk gezien een gekke opmerking. De dino's verdwenen door een meteoriet-inslag.
Dit artikel afdrukken
Bodems zijn op zichzelf staande ecosystemen die uit fragiele structuren bestaan: poriën en luchtbelletjes waardoor water en lucht kunnen circuleren om de plantenwortels en andere organismen te bereiken. Mensenvoeten, dierenpoten en wagenwielen (of tractorbanden) oefenen allemaal druk uit. Niet alleen op het bovenste deel van de bodem, maar ook in diepere lagen. Daardoor klinkt de bodem in, blijven plantengroei en oogstopbrengsten achter. Bovendien neemt het risico op overstromingen toe, doordat water sneller van het land verdwijnt in plaats van geabsorbeerd te worden in de bodem.
Volgens onderzoekers blijft druk op de bodem niet beperkt tot de bovenste laag en dringt die verder door naarmate machines (of dieren) zwaarder worden. De zware machines van nu en de grote dinosaurussen van 66 miljoen jaar geleden beschadigen de bodem dieper dan de toplaag. Tot 20 centimeter is niet zo erg, omdat landbouwgronden tot op die diepte regelmatig geploegd worden en de verdichting ongedaan gemaakt wordt. Maar diepere verdichting beperkt niet alleen hoe diep de wortels van gewassen kunnen groeien om in de bodem water en voedingsstoffen te zoeken, maar kan ook leiden tot zuurstofarme omstandigheden die niet goed zijn voor planten of de organismen waarmee zij de bodem delen.
Bredere banden en grotere poten
De strategie waarmee landbouwmachines en ook dinosaurussen dit probleem het hoofd probeerden te bieden is vergroten van het oppervlak waarmee ze contact maken met de bodem. Bredere banden en grotere wielen in het geval van machines, grotere voeten bij de dinosaurussen. Daarmee verspreiden ze hun gewicht beter en zakken ze minder weg in de zachte grond. En misschien, speculeren de onderzoekers, beperkten de dino's hun bodemverdichtende impact wel door vaste paadjes te gebruiken, en te 'grazen' in de boomtoppen.
De bodemverdichtingsproblematiek is geen sinecure. Volgens de onderzoekers loopt 20% van het wereldwijde landbouwareaal het risico van productieverlies door bodemverdichting. Vooral in Europa en Noord-Amerika waar het relatief vochtig is en de intensieve landbouw geleid heeft tot schaalvergroting en steeds grotere machines. De oplossing zou te vinden zijn in kleinere percelen en kleinere, dus lichtere machines.
De bodem kan maar een beperkte druk verdragen, of die nu het gevolg is van verdichting, of van andere bedreigingen zoals non-stop oogsten, erosie of verontreiniging. De mens moet actie ondernemen om de druk op de bodem te verminderen, anders lopen we het risico dat we de dinosauriërs achterna gaan, aldus Phys.org. Dat laatste is wetenschappelijk gezien een gekke opmerking. De dino's verdwenen door een meteoriet-inslag.
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Bodemverdichting door zware machines is een lastig probleem. Die grote machines zijn er omdat ze de arbeidsefficiëntie vergroten (meer capaciteit per persoon). Daarnaast is de mechanisatie ook steeds verder ontwikkeld om het aantal werkbare dagen op te rekken: je kan nu onder veel nattere omstandigheden nog steeds aardappelen of suikerbieten rooien. Dat doet onherroepelijk schade aan de bodem. In combinatie met klimaatverandering (extremere droge en natte omstandigheden) leidt dit ook tot steeds grotere schade aan de bodem.
Het alternatief is echter nog niet zo eenvoudig. Voor de Nederlandse landbouw, met vanuit internationaal perspectief gezien kleine bedrijven en hoge kg-opbrengsten per ha, is de uitdaging hoe je 100 ton/ha bieten, 80 ton/ha aardappelen, 70 ton/ha snijmais etc van het land krijgt. Wat mij betreft is klein en licht dan geen optie: ook als je ze heel klein en licht maakt, rijden er zoveel kleine lichte robots over het land dat er toch schade ontstaat. Daarom hebben wij bij Boerderij van de Toekomst gekozen voor Controlled Traffic Farming, waarbij je dus relatief zware machines op vaste rijpaden laat rijden met GPS en daartussen onbereden teeltbedden houdt.
In de internationale akkerbouwcontext zie ik ook niet veel in klein en licht: met bedrijven van meer dan 1000 ha met granen, koolzaad etc. is capaciteit ook belangrijk, je moet snel veel hectares kunnen doen. Ook dan zie ik CTF met grote autonome werktuigen als een interessantere optie dan 'swarm technology'. De robottrekkers van de grote trekkerfabrikanten zien er niet voor niets uit als een gewone trekker zonder cabine.
Jeroen, dat klopt precies met wat ik een paar dagen geleden hier schreef over kleinschalig boeren in Afrika. Hoe kleiner de percelen, hoe meer verspilling van land door kopakkers, toegang en andere faciliteiten.
Doet me gelijk aan deze denken van 2017 op Foodlog: Franse boeren en uitvinders ontwikkelden Aggrozouk
Bijdrage #1 in die draad staat volgens mij nog als een huis.
Ps: ik begrijp niet helemaal waarom kleinere percelen nodig zou zijn als je met kleinere machines gaat werken. En ook niet dat je dus dan pas met kleinere machines gaat werken....
Ik mis hem eigenlijk helemaal: kleinere percelen is vaker over de kopakker rijden en die rijdt je vaak als eerste vast, of plat gezegd: verrot.
Hoe kleiner een perceel hoe meer kopakker in verhouding vaak.
Akkerbouwers en volle grond telers hoe zien jullie dat in ministeck Nederland?
Want dat zijn we in vergelijking met de wereld. Alle grote percelen in Nederland ten spijt.... 10ha in 1 blok is en blijft klein of dimensioneer ik verkeerd qua beeld wat een groot perceel is en wat een klein perceel is?
oktober 2020: Fendt Xaver De doorontwikkeling van wat Gertjan Zevenbergen aanstipt in 2017.