Dat Italiaanse tomaten oorspronkelijk uit Zuid-Amerika komen weten de meeste mensen wel. Dat de Thaise pepers ook uit Zuid-Amerika stammen, is al minder bekend. Uit het onderzoek door het International Center for Tropical Agriculture (CIAT) blijkt dat maar liefst twee derde van de gewassen die de basis vormen van nationale voedingspatronen, oorspronkelijk ergens anders vandaan komen.

Onderzoeksleider Colin Khoury zegt het kort en krachtig: "ons hele voedselsysteem is helemaal mondiaal".

Ons hele voedselsysteem is helemaal mondiaal
Diversiteit kenmert oorsprong
Het idee dat voedselgewassen een plek van oorsprong hebben, dateert uit de jaren '20 van de vorige eeuw. De Russische plantenonderzoeker Nicolai Vavilov, redeneerde dat het gebied waar een gewas voor het eerst verbouwd is, gekenmerkt zou worden door de grootste diversiteit van dat oergewas. Boeren hebben daar immers al het langst de soorten waar ze het meest aan hebben, kunnen uitselecteren. De plek van oorsprong wordt dus gekenmerkt door de grootste diversiteit en de aanwezigheid van wilde soortgenoten.

Appels, haver, suikerbieten
Die gedachtegang gebruiken Khoury en zijn team om de oorsprong van 151 voedselgewassen uit 23 regio's vast te stellen. Zo blijkt Noordwest-Europa de oorsprongsregio van appels, haver en suikerbieten.
Daarnaast bestudeerden ze nationale statistieken over eetpatronen en voedselproductie in 177 landen (98,5% van de wereldbevolking). "Voor ieder land konden we uitrekenen hoeveel ieder gewas bijdroeg aan calorieën, eiwitten, vetten en totaal aantal grammen voedsel - en of het een lokaal gewas was of juist uit het buitenland kwam", aldus Khoury.

De onderzoekers stelden vast dat wereldwijd 69% van het voedselaanbod en de agrarische productie in een land van buitenlandse oorsprong is. In regio's die relatief ver verwijderd liggen van de centra van oorspronkelijke biodiversiteit, zoals Noord-Amerika, het noorden van Europa en Australië, is de afhankelijkheid van buitenlandse gewassen groter. Maar zelfs landen die midden in een biodiversiteitsregio liggen en nog altijd hun traditionele 'eigen' gewassen telen, zoals Bangladesh en Niger, zijn voor een vijfde van het voedsel dat ze verbouwen en consumeren afhankelijk van buitenlandse gewassen.

Interactieve kaart
De wetenschappers hebben hun bevindingen verwerkt in een interactieve kaart. Daar kun je bijvoorbeeld uit aflezen (door op de regio's of de lijntjes te 'klikken') dat 'onze' oorsprongsgewassen appel, haver en biet verantwoordelijk zijn voor 425,2 calorieën per persoon per dag in het voedingspatroon van Australië en Nieuw-Zeeland. Of dat Zuid-Amerikaanse gewassen goed zijn voor 821 calorieën per persoon per dag in het West-Afrikaanse dieet.

interactieve kaart ciat
Dit artikel afdrukken