"Voedsel met genetisch gemanipuleerde ingrediënten kan in Nederland worden geïmporteerd zonder dat iemand dat weet," ontdekte het Financieele Dagblad.

Nog geen labtechnieken
Er blijken namelijk (nog) geen geschikte laboratoriumanalyses te bestaan waarmee de nieuwe DNA-techniek Crispr-Cas opgespoord kan worden. In juli 2018 besloot het Europees Hof van Justitie - onverwacht - dat de nieuwe gentech-techniek Crispr-Cas net zo streng gereguleerd moest worden als 'gewone' genetische modificatie.

Benieuwd hoe het met die appels op je fruitschaal zit? Neem er een hap uit en leg 'm weg; is na een dag het vruchtvlees niet bruin verkleurd, dan heb je ongemerkt een 'genetisch verbeterde' appel gekocht
In andere landen, zoals Canada, de VS of China, geldt geen specifieke regulering voor Crispr-Cas. Of gewassen die daarmee 'gemaakt' zijn, worden niet als genetisch gemodificeerde organismen (ggo's) beschouwd. Zo zijn in Canada voedselproducenten niet verplicht te melden dat zij Crispr-Cas toepassen.

De EU sloot in 2016 het CETA-handelsakkoord met Canada. Het is nog niet door alle parlementen van de lidstaten goedgekeurd - ook nog niet door het Nederlandse parlement - maar officieus is het al wel in werking getreden. Dat biedt ruimte voor Crisp-Cas in de Nederlandse supermarkt.

Waar Canadese producenten melden dat zij Crispr-Cas gebruiken, zoals de producent van de Arctic Apple, kunnen de controlerende instanties zoals de NVWA de producten buitensluiten. In de gevallen dat dat niet gebeurt, is de genmutatie niet te onderscheppen.

Thuistest
"Daardoor is ook niet bekend hoeveel 'gemuteerd' voedsel via Canada in Nederland geïmporteerd zal worden", aldus de krant. Benieuwd hoe het met die appels op je fruitschaal zit? Neem er een hap uit en leg 'm weg; is na een dag het vruchtvlees niet bruin verkleurd, dan heb je ongemerkt een 'genetisch verbeterde' appel gekocht.

Tegenvaller
Het besluit om de Crispr-Cas-techniek binnen de EU net zo streng aan banden te leggen als overige ggo's, was een forse streep door de rekening van bijvoorbeeld de Nederlandse veredelaars. Zij zagen zich de mogelijkheid door de neus geboord worden om de klassieke veredelingstmethoden te versnellen en te verfijnen. Maar ook Nederlandse boeren voelden zich op achterstand gezet.

Teun de Jong, voorzitter van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond, verwoordt het zo: "Het is alsof ze tegen ons zeggen: je mag wel voorrijden met het paard, maar niet met de trekker. [..] Zolang het bij ons verboden is, spelen we een wedstrijd met twee spelregels. Wij worden op concurrentieachterstand gezet."

Opsporing kan oorzaak variant niet bewijzen
Met medewerking van veredelingsdeskundige Hendrik Rietman, legde openluchttuinder Jopie Duijnhouwer op Foodlog uit dat de resultaten van GMO-technieken en Crisp-Cas niet van natuurlijke varianten kunnen worden onderscheiden omdat de natuur nu eenmaal ook grillige mutanten kan voortbrengen.

Als Duijnhouwer en Rietman gelijk hebben, kunnen eventuele opsporingstechnieken ongetwijfeld ooit afwijkende varianten van rassen herkennen, maar niet aanwijzen als resultaat van manipulatie. Afwijkingen kunnen worden vastgesteld door DNA via databases te vergelijken met profielen van niet via manipulatie verkregen veredelingen. Maar niemand zal kunnen bewijzen dat zo'n afwijking het resultaat is van genetische manipulatie.


Dit artikel afdrukken