Afgelopen week begon met een uitspraak van de Friese rechtbank vrijdag voor de verkiezingen. De rechtbank zette het geloof in technische innovatie als middel voor stikstofreductie zwaar onder druk omdat de resultaten daarvan te onzeker zijn. Het nieuws veroorzaakte een schokeffect onder boeren, al hadden we ook zelf al twijfels.

Op maandag lekte een scenariostudie over de kalverhouderij uit. Dat was klap twee. De studie ondermijnt een door overheid en de zuivelketen zelf gefinancierd project.

Het afgelopen jaar was de minister opvallend weinig toeschietelijk richting de kalverhouderij. De afzet van kalfsvlees kwam door de restaurantsluitingen stil te liggen als gevolg van de Covid-19-crisis. De minister stak geen vinger uit naar de kalverhouders in nood en liet hen in hun eigen crisissop gaar koken. Het motief achter haar houding is nu beter te begrijpen.

Afgelopen woensdag gingen we naar de stembus. Ons land bleek duidelijk verrechtst én we kregen er een plattelandspartij bij. Dat zou een juichstemming onder de boeren kunnen opleveren. Maar Tjeerd de Groots D66 halveerde niet. In plaats daarvan mocht de partij zelfs vier zetels bijschrijven. Op social media klonken vooral sidderende reacties uit de boerenhoek.

Het is nu tijd om door te pakken, de tijd van doormodderen gaat stoppen. Voor boeren én voor bedrijven en burgers - of dacht je dat alleen wij vervuilers zijn? Overheid, schenk klare wijn al smaakt die naar azijn
Als klap op de vuurpijl kwamen daar afgelopen vrijdag nog een ambtelijk advies over de stikstofaanpak bovenop. Ná de verkiezingen en waarschijnlijk bewust strategisch zo getimed, want nu kunnen die beloftes aan de boerenkiezer meteen met een mooi excuus de prullenbak in.
Wil je koeien of wil je huizen stelde Jesse Klaver in het één op één debat met Hoekstra. Vrij vertaald: mag het land op slot blijven zitten omdat melkpoeder exporteren belangrijker is?

In Buitenhof voerde de voorzitster van VNO-NCW vriendelijk maar beslist de druk op boerenstikstof nogmaals op. Ze wil kunnen vliegen en boeren moeten maar technisch innoveren. Ze had de rechter, denk ik, nog niet gehoord.

‘Niet alles kan’, zei Remkes al tegen Rutte III. Er moet gekozen gaan worden.

Op de drempel van wat waarschijnlijk Rutte IV wordt, confronteren ambtenaren hun toekomstige bestuurders en de Kamer openlijk met voldongen feiten. De uitwerking van de stikstofwet is daarmee gepositioneerd als breekijzer. Uit de reacties op mijn opinie van 2 weken geleden, leek de indruk te ontstaan dat regering en politiek zullen blijven doormodderen. De jongste rapporten maken duidelijk dat wij daar niet op hoeven te rekenen.

Als het aanstaande kabinet doormoddert dan zal immers niet de coalitie regeren maar de rechter, aangemoedigd door Johan Vollenbroeks MOB. ‘Allemaal een beetje inschikken’, premier Rutte’s tactiek tot nu toe, is uitgewerkt.

Behalve dramatiek rondom stikstof geeft het ambtelijke rapport Stikstofruimte voor de toekomst - welke toekomst? - ook integrale oplossingsrichtingen aan. Het roept op tot ruimtelijk beleid, gebiedsgerichte aanpakken, gericht grond- en pachtbeleid en nieuwe verdienmodellen zoals eco-systeemdiensten. De nieuwe minister van Landbouw kan er zo mee aan de slag. Gelukkig heeft Tjeerd €11 miljard beloofd aan de boeren. Te besteden aan de ‘inclusieve’ samenleving. Met het geld kan hij boeren een handreiking doen om even op adem te komen. Ondertussen is het hoog tijd dat we de stikstofopgave die ook nog eens €5 miljard gaat kosten, fundamenteel onderbouwen met fatsoenlijke metingen in plaats van zwakke modellen. Extern salderen om het land vooruit te trekken, kost een vermogen maar levert te weinig voor de natuur op.

Al die centen! VNO-NCW maakt nu al tot 2024 aanspraak op ondersteuning van de economie. Hoe diep zijn de zakken van het Ministerie van Financiën? Baas Klaas Knot van De Nederlandsche Bank laat alvast weten wat minder somber te zijn dan VNO-NCW.

Als boeren moeten verdwijnen, laat dat dan duidelijk worden. Mijn boerenkoepel LTO wil terecht ook een discussie over ieders ‘fair share’. Het is nu tijd om door te pakken, de tijd van doormodderen gaat stoppen. Voor boeren én voor bedrijven en burgers - of dacht je dat alleen wij vervuilers zijn? Overheid, schenk klare wijn al smaakt die naar azijn.

Jos Verstraten is melkveehouder in Oost-Brabant. Hij is bestuurlijk actief bij lto nederland melkveehouderij en De Boerenraad. Hij schreef deze opinie op persoonlijke titel.
Dit artikel afdrukken