Dorine Ruter (Netwerk Platteland) houdt zich bezig met de vraag hoe je eten weer verschillig maakt. Nu laten het dier, de plek of de man of vrouw die het voor hen maakte de meeste mensen onverschillig. Ze schreef er een tekst over naar aanleiding van de lezing die Carolyn Steel afgelopen week hield in Amsterdam. Die had het over een nieuw sociaal contract. Ruter kan zich daar iets bij voorstellen, maar zou graag willen weten wat precies.
Dick Veerman kaartte het al aan in zijn interview met haar: Carolyn Steel wordt in Nederland gezien als de ‘stadstuinbouwtruus’ of ‘die mevrouw van de lokale voedselstrategieën’. Maar haar betoog is breder dan een promo voor regionaal voedsel. Tijdens de opening van de debatreeks It’s Food Stupid in de Rode Hoed wilde ze dan ook met ons spreken over ‘voedsel als basis voor resocialisatie’, en een ‘nieuw maatschappelijk contract’, aldus het interview.
Helaas slaagde zij in haar 40 minuten durende lezing niet echt in die opzet. De immer charmante en breedsprakige Steel herhaalde in feite wat zij al vertelde tijdens bijvoorbeeld het Amersfoortse architectuurcafé (2011), het Haagse Foodprint Symposium (2009) en tijdens haar TED-lezing. Slechts in de laatste slides verwijst ze naar de broodnodige food democracy, die toch weer werd geïllustreerd met voorbeelden van rooftop gardening, community supported agriculture en een stedelijke voedselcoöperatie.
Pas wanneer iemand uit het publiek haar de vraag stelt of en hoe zij in ons toekomstig voedselsysteem ruimte ziet voor iets als monocultuur, vervaagt het beeld van de local food lady en stapt the real Steel naar voren. Over technische landbouwkennis beschikt ze onvoldoende om uitspraken te willen doen over monocultuur an sich. Echter, de door haar geschetste democratisering van ons voedselstelsel betreft een situatie waarin we samen beslissen of, waar, wanneer en hoe monocultuur mag plaatsvinden. ‘De tijd van voedselproductie als eenrichtingsverkeer is voorbij.
Wat mij betreft had dit het startpunt van haar lezing mogen zijn en de kapstok voor de avond. Aan de ‘Rotterdamse stadsboeren’ van Uit Je Eigen Stad vervolgens de uitdaging te illustreren hoe zij met hun initiatief een bijdrage willen leveren aan de democratisering van het hele voedselsysteem. Want al hopen ze ‘het eerste rendabele stadslandbouwbedrijf van Europa’ te worden, hun inkomen halen ze niet geheel uit de productie van voedsel, maar ook uit de verkoop van ontmoeting, beleving en educatie. Het voedselverhaal dat zij en andere stadsboeren zullen vertellen, gaat over sociale voedselproductie.
De bulk van ons voedsel wordt op een heel andere manier geproduceerd, namelijk op hyperefficiënte bedrijven zoals dat van eveneens in de Rode Hoed optredende NAJK voorzitter Wilco de Jong, die ‘met de melkveehouders in de straat meer melk produceert dan heel Heerenveen kan wegdrinken’. Hoe kunnen we onszelf nou een mening vormen over dát type bedrijven? Waar bestaat de voedseldemocratie als systeem nog meer uit dan er in dit soort elitaire kringen over praten, twitteren en bloggen?
Steels ‘resocialisatie’ denk ik te snappen. De concrete werkwijze van haar food democracy nog niet, en evenmin het ‘maatschappelijk contract’. Maar Carolyn Steel en Dick Veerman kunnen het aardig met elkaar vinden, begreep ik, dus op de een of andere manier zullen we er vast nog meer van horen.
Dit is een licht bewerkte versie van een tekst die verscheen op het weblog van Dorine.
Fotocredits: Dorine Ruter
Dit artikel afdrukken
Helaas slaagde zij in haar 40 minuten durende lezing niet echt in die opzet. De immer charmante en breedsprakige Steel herhaalde in feite wat zij al vertelde tijdens bijvoorbeeld het Amersfoortse architectuurcafé (2011), het Haagse Foodprint Symposium (2009) en tijdens haar TED-lezing. Slechts in de laatste slides verwijst ze naar de broodnodige food democracy, die toch weer werd geïllustreerd met voorbeelden van rooftop gardening, community supported agriculture en een stedelijke voedselcoöperatie.
Pas wanneer iemand uit het publiek haar de vraag stelt of en hoe zij in ons toekomstig voedselsysteem ruimte ziet voor iets als monocultuur, vervaagt het beeld van de local food lady en stapt the real Steel naar voren. Over technische landbouwkennis beschikt ze onvoldoende om uitspraken te willen doen over monocultuur an sich. Echter, de door haar geschetste democratisering van ons voedselstelsel betreft een situatie waarin we samen beslissen of, waar, wanneer en hoe monocultuur mag plaatsvinden. ‘De tijd van voedselproductie als eenrichtingsverkeer is voorbij.
Wat mij betreft had dit het startpunt van haar lezing mogen zijn en de kapstok voor de avond. Aan de ‘Rotterdamse stadsboeren’ van Uit Je Eigen Stad vervolgens de uitdaging te illustreren hoe zij met hun initiatief een bijdrage willen leveren aan de democratisering van het hele voedselsysteem. Want al hopen ze ‘het eerste rendabele stadslandbouwbedrijf van Europa’ te worden, hun inkomen halen ze niet geheel uit de productie van voedsel, maar ook uit de verkoop van ontmoeting, beleving en educatie. Het voedselverhaal dat zij en andere stadsboeren zullen vertellen, gaat over sociale voedselproductie.
De bulk van ons voedsel wordt op een heel andere manier geproduceerd, namelijk op hyperefficiënte bedrijven zoals dat van eveneens in de Rode Hoed optredende NAJK voorzitter Wilco de Jong, die ‘met de melkveehouders in de straat meer melk produceert dan heel Heerenveen kan wegdrinken’. Hoe kunnen we onszelf nou een mening vormen over dát type bedrijven? Waar bestaat de voedseldemocratie als systeem nog meer uit dan er in dit soort elitaire kringen over praten, twitteren en bloggen?
Steels ‘resocialisatie’ denk ik te snappen. De concrete werkwijze van haar food democracy nog niet, en evenmin het ‘maatschappelijk contract’. Maar Carolyn Steel en Dick Veerman kunnen het aardig met elkaar vinden, begreep ik, dus op de een of andere manier zullen we er vast nog meer van horen.
Dit is een licht bewerkte versie van een tekst die verscheen op het weblog van Dorine.
Fotocredits: Dorine Ruter
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het lijntje bloedt dood. Mijn laatste reactie aan Paul en Huib: ik zie het veel somberder en niet alleen op basis van NGO-informatie. Het is niet zozeer de technische mogelijkheid/onmogelijkheid om voldoende vodsel te produceren waar ik me zorgen over maak, maar de omstandigheden waarin dat moet gebeuren. Zoals gezegd met majeure verbetering van duurzaamheidsprestaties in een politiek-sociaal-economisch kolkende wereld die zich zomaar kan verslikken in de eerste de beste graan- of rijstcrisis.
Huib, je bent kennelijk slecht op de hoogte van de ontwikkelingen van de laatste jaren, waar je het hebt over "grootschalige veevoerimport, energiegebruik en mesttransport." Allang geen issues meer c.q. op korte termijn opgelost c.q. op korte termijn grote stappen. Juist daarin is NL leading. Dat is universeel toepasbare kennis.
Geachte Herman, "Twee voor twaalf of even over elf"? Het ligt er maar net aan op welke tijdschaal je het bekijkt.
Mijn stelling is dat er enorm veel op de mensheid afkomt. In de komende eeuw of millenium. Dat is feitelijk een onafzienbaar korte tijd - voor de mensheid. Alleen: de mens vindt een eeuw of een millenium onafzienbaar lang.
We racen (ook nog met toenemende snelheid) op het ravijn af. Het zou slim zijn om nu al links of rechts af te slaan. Maar omdat we ons geen voorstelling van het ravijn kunnen maken, gaan we gewoon rechtdoor.
Het zou slim zijn om productie nu al veel efficiënter te maken (op wereldschaal).
[dit houdt m.i. niet automatisch het NL-model in. Want dat behelst vooral efficiëntie vanuit de NL-omstandigheden. Dwz als je al uitgaat van grootschalige veevoerimport, energiegebruik en mesttransport.]
Maar dan nog: het huidige probleem is niet dat we te weinig voedsel produceren. dat scenario is pas geldig over onafzienbaar lange tijd. Minstens 20 jaar is mijn inschatting. Daarom gaat op wat Paul hier stelt: verhoging van de landbouwproductie met inzet van alle middelen leidt tot agrarische rampspoed. Er is immers helemaal geen afzet voor.
Het verhaal dat voedsel onbetaalbaar is klopt half. De onbetaalbaarheid zit niet in de hoogte van de voedselprijzen, maar in de hoogtes van de inkomens. Zo is ruim de helft van de hongerigen zelf boer.
Efficiëntieverhoging is daarom tweesnijdend. Met name als het gepaard gaat met inzet van techniek (van machines, computers tot gentech en pesticiden). Techniek is niet goed of slecht. Techniek is. Met een autonome snelheid van ontwikkeling. Maar veelal is een aspect overheersend: techniek maakt de mens als productiemiddel steeds verder minder noodzakelijk. Dat biedt kansen en gevaren. Het gevaar is dat mensen die zich niet aan kunnen passen buiten alle systemen vallen. En dus armoede en honger hebben, juist door techniek die armoede en honger zouden kunnen uitroeien.
Hoe dat gaat aflopen over 20 jaar als de ravijnen opeens nijpende actualiteit krijgen? Daar ben ik nou benieuwd naar.
Zelf ben ik halsstarrig optimistich in mijn geloof dat de mens onafzienbaar veel kan indien noodzakelijk. Maar misschien ben ik meer realistisch door te zeggen dat er een perfecte storm onderweg is. Dat leidt tot een negatief beleidsveld. (Eng. damned if you do, damned if you don't). Bijv.
vanuit milieuoogpunt zouden we minder energie moeten gebruiken, bijv via gestaffelde brandstofprijzen. Maar vanuit economisch oogpunt is dat zelfmoord.
Ter voorkoming van grote sociale onrust moeten we mechanismen bedenken om welvaart rechtvaardig te verdelen op wereldschaal. Maar door de globalisering komt er harde concurrentie om grondstoffen, werkgelegenheid, kapitaalstromen.
Etc. etc.
Appeltje-eitje Herman. Een van de nadelen van huidige snelle mediapodiums is dat er veel informatie op je losgelaten wordt. Ieder zichzelf respecterend NGO is het aan haar stand verplicht om haar bestaan te garanderen. Dat doen ze door te benadrukken, soms overdrijven, hoe belabberd het tegenwoordig wel niet is. Overtreffende trap in berichtgeving is het gevolg waardoor, als je al die berichtgeving cumuleert, het halen van de volgende maand al een mirakel is. We gaan allemaal dood. Ja, ooit. Ook met lichtvoetigheid en gezond verstand.
Excuus voor de dubbele reactie, kreeg een melding dat verzending niet was gelukt....
Overigens moeten ook anderen zich er nu maar eens mee gaan bemoeien. Ik heb hier niet voor doorgeleerd en blijf ook liever op microniveau toekomstgerichte ondernemers en projecten ondersteunen. Handen uit de mouwen aan de basis, werken met enthousiaste mensen en resultaten zien (meestal dan ;-).
In theorie is de gewenste 70% méér kilo's produceren al een hele opgave, maar inderdaad niet onoverkomelijk. Probleem is, dat voor steeds grotere delen van de wereldbevolking gevarieerde en voedzame voeding onbetaalbaar en dus onbereikbaar wordt. Een drama vooral voor de betrokkenen, maar het gaat ons westerlingen ook opbreken. Tegelijkertijd zal die toename gepaard moeten gaan met een aanzienlijke footprintreductie door sluiting van kringlopen, betere energiebenutting en duurzamer bodemgebruik. Daar gaat in veel ontwikkelingslanden en opkomende economieën (begrijpelijk) niet de eerste aandacht naar uit. Juist die combinatie maakt het zacht uitgedrukt complex. Ik begrijp niets van je lichtvoetigheid op dat punt.