De Schijf van Vijf en Richtlijnen Goede Voeding bieden algemene richtlijnen voor een gezonder eetpatroon, voor iedereen te vinden op het internet. Maar hoe het lichaam omgaat met de voedingsmiddelen die het binnen krijgt, kan individueel verschillen. Dat weten we door onderzoek naar Personalized Nutrition, persoonsgericht(er) voedingsadvies, aan de hand van persoonlijke gegevens zoals leeftijd, geslacht en dieetwensen, ons DNA en de samenstelling van het microbioom.

Het Weizmann institute of Science, een onderzoeksinstituut uit Israël, publiceerde in 2015 een onderzoek in het tijdschrift Cell. De onderzoekers Eran Elinav en Eran Segal van dit instituut ontdekten bij 800 deelnemers grote verschillen in glucoserespons nadat ze precies dezelfde maaltijden hadden gegeten. De onderzoekers verwerkten de gegevens van de proefpersonen over eetgewoonten, beweging en het microbioom in een algoritme, dat de persoonlijke bloedsuikerspiegels na een maaltijd kon bepalen, om daarmee gepersonaliseerde diëten te ontwikkelen.

Ontwikkelingen
Sinds de studie van het Weizmann-instituut stond het onderzoek op het gebied van Personalized Nutrition niet stil. Zo bleek in 2016 dat via internet verstrekt persoonlijk voedingsadvies leidde tot gezonder eetgedrag, zoals een lagere inname van verzadigd vet en rood vlees en een hogere Healthy Eating Index-score, dan algemene richtlijnen.

Ook werd er in 2016 een consortium door WUR en TNO opgericht om onderzoek te doen naar persoonsgebonden voedingsadvies. In 2020 publiceerde dit consortium een studie waaruit bleek dat persoonlijk voedingsadvies via een online tool bij gezonde volwassenen resulteerde in een grotere vezelinname dan algemene adviezen.

Daarnaast zette ook onderzoekers aan het Weizmann instituut onderzoek naar persoonlijk voedingsadvies voort. In 2021 toonden zij in een nieuw onderzoek aan dat een gepersonaliseerd dieet op basis van de eerder ontwikkelde algoritmische tool beter hielp bij het stabiliseren van glucosewaarden van pre-diabetes patiënten dan het mediterrane dieet. Op basis van 5 jaar onderzoek van het Weizmann-instituut is er een app in de maak, genaamd DayTwo, waarin je persoonlijk voedingsadvies krijgt op basis van onder meer de samenstelling van je microbioom.

Recente studie
Vrij recent kwam een studie van onder meer Maastricht UMC+ en de Wageningen Universiteit in het nieuws. In dit onderzoek werden proefpersonen over twee groepen verdeeld aan de hand van stofwisselingstype, gebaseerd op insulineresistentie in de spieren of de lever. Bij insulineresistentie reageren lichaamscellen minder goed op insuline, waardoor het bloedsuikergehalte te hoog kan worden.

Op willekeurige basis volgden verschillende deelnemers 3 maanden lang een persoonlijk voedingsprogramma, aangepast aan hun stofwisselingsprofiel. De cellen van proefpersonen met insulineresistentie in de spieren bleken sensitiever voor insuline bij een dieet met veel eiwit en voedingsvezels en weinig vet. Voor proefpersonen met insulineresistentie in de lever, bleek een dieet met veel enkelvoudig onverzadigde vetzuren bevorderlijk voor insuline gevoeligheid van cellen.

DNA
Een in 2016 gepubliceerd onderzoek, onderdeel van Food4Me, een Europees onderzoeksproject om kennis over personalized nutrition in kaart te brengen, vond positieve resultaten van persoonlijk voedingsadvies tegenover algemene adviezen op het veranderen van het eetgedrag. DNA-gegevens meenemen in het onderzoek bleek geen toegevoegde waarde op te leveren. Toch lijkt er wel degelijk een associatie te zijn tussen onze genen en ons eetgedrag, schreef Foodlog eerder.

Ook in Estland is persoonlijk voedingsadvies aan de hand van je genen al mogelijk, en Nestlé ging in Japan aan de slag met persoonlijk dieetadvies aan de hand van DNA. Er zijn al platformen zoals DnaNudge en Analyse Me waar je - mits je genoeg geld hebt - een toolkit kunt bestellen om je eigen DNA af te nemen en op te sturen, om vervolgens advies te krijgen over de voedingskeuzes die je het beste kunt maken. Zo’n DNA toolkit kost al gauw meer dan €100. En het blijft niet bij DNA. Het is tegenwoordig ook mogelijk een apparaatje in je wc te hangen dat persoonlijk gezondheidsadvies, onder meer advies over je nutriëntinname, geeft op basis van je urine en/of ontlasting.

Er blijkt dus al heel wat mogelijk op het gebied van persoonlijk voedingsadvies. Voor veel van de beschikbare diensten moet je een goed gevulde portemonnee hebben om er gebruik van te maken. Aangezien ik zelf nog studeer en dat geld niet heb, ging ik op zoek naar Personalized Nutrition-platformen die gratis te gebruiken zijn.

Methode
Hoe het is om zo’n platform te gebruiken? Om daarachter te komen besloot ik Personalized Nutrition-platformen die laagdrempelig beschikbaar zijn in Nederland uit te proberen. Gedurende een periode van 4 weken, testte ik de volgende platformen: de Leefstijlcoach app van Albert Heijn, de Eetmeter van het Voedingscentrum en het platform Verdify. Daarnaast probeerde ik één week recepten van Verdify die vallen onder een energiebeperkt dieet.

Leefstijl coach AH
Ik startte met het gebruik van de leefstijlcoach app van de Albert Heijn. De app belooft je te stap voor stap te helpen aan een gezondere leefstijl waaronder ook gezonder eten. Ondanks dat de app focust op gehele leefstijl, leek het mij interessant om te zien wat de app op voedingsgebied doet. Hoe werkt dit en hoe gepersonaliseerd is het?

Bij het opstarten van de app, krijg je een korte intake met vragen zoals: waarom wil je gezonder leven? Vind je dat je gezond eet? Vind je dat je voldoende beweegt?

Vervolgens krijg je ‘challenges’ aangeboden. Dit zijn korte opdrachten om doelen zoals gezonder eten, meer bewegen en meer ontspanning te behalen. Je kunt drie challenges tegelijk doen, ik koos er voor elk doel één. Om je te motiveren de doelen te behalen ontvang je ‘sleutels’ na het doen van bepaalde ‘challenges’ voor het openen van een ‘schatkist’ waarmee je kans maakt op prijzen. Zo kon je onlangs kans maken op het winnen van een ‘goede voornemens pakket’ met bijvoorbeeld sportartikelen. Daarnaast verschillen de challenges in tijdsduur, zo heb je al ontspanningsoefeningen van maar 2 minuten per dag, maar ook beweegoefeningen zoals yoga van een half uur per keer. Je kunt ook Google Fit koppelen om het aantal stappen dat je zet bij een oefening te meten.

De app focust dus niet alleen op voeding maar op de hele leefstijl. Ik ben door de app yoga gaan doen en ik ging meer wandelen, zoals dagelijkse wandelingetjes van 5 minuten of een wandeling door een onbekend deel van de buurt. Ook maakte ik koolhydraatarme gerechten of een gezondere lunch. Waar de adviezen voor gezonde gerechten precies op waren gebaseerd, kon ik niet vinden. Wel geeft AH aan dat de app is ontwikkeld in samenwerking met experts zoals artsen en diëtisten.

De app mist personalisatie, een meer persoonlijk gerichte intake zoals een vraag naar huidige voedingsinname of eetvoorkeuren. Wellicht gaat dat buiten de scope van deze app, die vooral focust op leefstijlverbetering met algemene adviezen. Ook mis ik de vraag naar een update, zoals: hoe is nu met behalen van doelen en wat wil je nog bereiken?

Ik vind de opdrachten - die verschillen in tijdsduur - een leuke motiverende manier om aan een gezonde leefstijl te werken. De app stimuleerde met pushmeldingen, die je zelf aan kon zetten, om de opdrachten te doen.
  • Voordelen: leuke opdrachten, stimulatie om opdrachten te doen
  • Nadelen: weinig gepersonaliseerd (voedings)advies



Eetmeter
Naast de leefstijlcoach app, testte ik Mijn Eetmeter uit, een app van het voedingscentrum waarin je dagelijks kunt bijhouden wat je gedurende de dag hebt gegeten. Aan de hand daarvan toont de app jouw dagelijkse of wekelijkse voedingsstofinname en van welke nutriënten je nog te weinig hebt gegeten. Hierna geeft de app advies over wat je kunt eten om je missende nutriënten aan te vullen. Voor het invoeren van voedingsmiddelen moest ik een account aanmaken waarbij wordt gevraagd naar gegevens over leeftijd, lengte, gewicht en beweging. Daarnaast biedt de app ook de mogelijkheid om een beweegdagboek bij te houden.

De app is nogal intensief. Voor een duidelijk maandoverzicht van je voedingsstofinname, moet je er gedurende 30 dagen aan denken om in te vullen wat je hebt gegeten. De app biedt handigheidjes zoals het scannen van productbarcode voor het invoeren van een product. Ik mis motiverende stimuli in de app om mijn genuttigde voeding in te voeren of persoonlijke doelen om aan te werken.

  • Voordelen: duidelijk overzicht van persoonlijk voedingsstofinname
  • Nadelen: weinig motiverende stimuli voor dagelijks invullen


Sinds kort is het onderdeel ‘Mijn Nieuwe Balans’ aan de Eetmeter app toegevoegd, meldt het Voedingscentrum, om je op een actieve manier te stimuleren om af te vallen.


Verdify
Foodtech startup Verdify, toonde haar platform voor gepersonaliseerd voedingsadvies bij Foodlog in een Digital Food Webinar. Verdify biedt de mogelijkheid om een online voedingsprofiel voor jezelf aan te maken. Door dit profiel te koppelen met swapmeals.com krijg je toegang tot gepersonaliseerde recepten. Ik was benieuwd naar de recepten. Om te ontdekken of ze op mijn persoonlijke voorkeuren zijn afgestemd, liet ik me verleiden Verdify uit te proberen.

De eerste stap was het aanmaken van een VerdifyID op de website van Verdify. Hier vulde ik persoonlijke gegevens in zoals lengte en gewicht, maar ook dieetvoorkeur en eventuele allergieën. Dit VerifyID koppel je aan swapmeals. Vervolgens vind je daar recepten die aangeven in hoeverre deze overeenkomen met jouw persoonlijke profiel. Daarnaast is er de mogelijkheid ingrediënten die je liever wilt vermijden te ‘swappen’ voor een alternatief.

Verdify biedt eerdere dieetprogramma’s, waarbij de recepten voldoen aan de Richtlijnen Goede Voeding en dieetspecifieke richtlijnen. Met de start van het nieuwe jaar in het achterhoofd, probeerde ik recepten op basis van een energiebeperkt dieet uit. Dit is een dieet waarbij energie aanbevelingen worden beperkt met 600 kcal. Een dag eten aan de hand van de recepten was gevarieerd. Ik vond de recepten duidelijk om te maken en ze smaakten goed. Dit zag er als volgt uit:



  • Voordelen: aanbod van leuke en duidelijke gepersonaliseerde recepten
  • Nadelen: weinig motiverende stimuli om een dieet vol te houden



Gebruikersvriendelijkheid
Bij Verdify mis ik gebruiksvriendelijkheid. Je moet naar een website om gepersonaliseerde recepten te vinden. “Op dit moment is dat inderdaad de manier om het te gebruiken. Het is niet de meest gebruiksvriendelijke manier,” bevestigt director Nutrition Fleur Pasman van Verdify. Ze vertelt dat er wel nieuw platform, genaamd Noory in de maak is. Noory geeft persoonlijk voedingsadvies op basis van meerdere persoonlijke gegevens, zoals wat je gedurende een dag eet, maar als je wilt ook gegevens over je DNA en microbioom. “Die gebruiksvriendelijkheid die bij het VerdifyID niet optimaal is, gaat er flink op vooruit met Noory,” geeft ze aan. In de nabije toekomst wordt het ook mogelijk nog meer dierlijke producten te ‘swappen’ voor een plantaardig alternatief. Een functionaliteit die momenteel wordt getest.

Het uitproberen van de recepten was een leuke ervaring, toch miste ik motiverende stimuli om een dieet vol te houden. Ondanks dat de recepten goed smaken, moest ik gedurende de dag zelf recepten kiezen en mijzelf eraan herinneren om die te maken. Hoe denkt Verdify je te helpen om een dieet vol te houden? “Momenteel vul je een profiel in en krijg je gepersonaliseerde receptsuggesties. In Noory gaan we verder dan dat. Noory denkt uiteindelijk graag met je mee als het over ‘eetkeuzes’ in de brede zin gaat. We maken veel eetkeuzes op een dag. Bijvoorbeeld op het moment dat je eten gaat koken, als je in de supermarkt staat of wanneer je buiten de deur wilt eten en denkt ‘wat ga ik eten of waar ga ik eten?’” vertelt Pasman.

Volgens Pasman hebben de meeste mensen vaste recepten die ze regelmatig afwisselen, in plaats van dat ze iedere dag volgens een nieuw recept ontbijt maken. “Een van de functionaliteiten van Noory is ‘foodtracking’. Daarbij worden jouw suggesties real time aangepast aan wat je al hebt gegeten”. Ook vertelt ze dat Noory interactiever gaat worden. “Je kunt doelen stellen, je vooruitgang tracken en Noory ondersteunt je hierbij met behulp van nudging”. Dat klinkt voor mijn gevoel als een motiverendere manier om een dieet vol te houden dan het huidige platform waarin ik push meldingen of het stellen van doelen miste.

Hoe lang moet je een energiebeperkt dieet volgen om echt af te vallen? Volgens Pasman is Verdify niet bedoeld als een ‘quick fix’, om op korte termijn gewicht te verliezen, maar juist om mensen te inspireren tot duurzame gedragsverandering op basis van betrouwbare informatie met blijvend gewichtsverlies als resultaat. “Hoe snel je afvalt van zo’n energiebeperkt dieet hangt af van jouw dieethistorie, je huidige energie-inname, misschien ben je al een jaar op dieet en voegt het niet zo veel meer toe, of misschien kom je van een BMI van 35+ en gaat het in een keer heel veel doen. Als je effect wilt meten, zou ik aanraden het minimaal 1 tot 3 maanden te gebruiken en mocht dat niet het nodige verschil opleveren dan zou ik een diëtist bezoeken”, aldus Pasman.

AH wint
Van de drie platformen is wat mij betreft de Leefstijlcoach app van de Albert Heijn de beste. De app geeft - net als de andere twee - weinig echt persoonlijk (voedings)advies, maar stimuleert je op een leuke manier om je leefstijl te verbeteren.

Geen van de drie platformen biedt de combinatie van persoonlijk voedingsadvies en de prikkel tot gedragsverandering in één toegankelijk platform. Dat mis ik. Verdify belooft het met Noory dit jaar nog te gaan bieden.

Dit artikel afdrukken