2 min
Afgelopen vrijdag nam voedingswetenschapper Jaap Seidell afscheid als hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Amsterdamse Vrije Universiteit. Hij nam zijn publiek mee langs zijn leerervaringen. Obesitas was een probleem dat geweten werd aan te veel calorieën eten en te weinig bewegen. Het werd een probleem dat veroorzaakt wordt door achterstelling, lagere opleiding, lagere inkomens en afkomst. Te veel eten en te weinig bewegen maken niet dik en ziek, maar het gezin en de omgeving waarin je geboren bent.
De officiële tekst van de afscheidsrede is hier in print te vinden. Wie naar de opname hieronder luistert, hoort een verhaal met een tweede laag. Jaap Seidell heeft het grootste deel van zijn werkzame leven besteed aan het in kaart brengen van de oorzaken en gevolgen van overgewicht en obesitas. Wat begon met simpele adviezen zoals 'eet minder en beweeg meer' groeide uit tot een sociale wetenschap over de commerciële factoren die bepalen waarom mensen in lagere sociale klassen overgewicht ontwikkelen, voornamelijk door hun afkomst en de omgeving waarin ze zich bevinden.
Seidell nam zichzelf en beleidsmakers tijdens zijn rede ironisch op de hak en legde uit waarom.
Sinds hij zijn onderzoek startte, is het probleem alleen maar groter geworden, zei hij. Inmiddels is de helft van de bevolking te zwaar, en wereldwijd zijn er een miljard mensen obees, waarvan zo'n 80% in lage- en middeninkomenslanden woont. Het systeem maakte in hoog tempo steeds meer slachtoffers. Tijdens zijn werk bij de WHO dacht men destijds dat er nu zo'n 300 miljoen mensen obees zouden zijn. "Die voorspelling is niet uitgekomen," constateerde hij droogjes, omdat het aantal inmiddels ruim drie keer zo hoog is geworden.
Seidell stelt dat we — beleidsmakers en industrie, maar ook ouders — eigenlijk wel weten wat we zouden moeten doen, maar niet bereid zijn te handelen. Het interesseert ons niet omdat obesitas geen dreigende infectieziekte is die morgen fataal toeslaat bij wie nog niet is aangedaan. We laten de situatie langzaam in een steeds verder groeiende Verelendung overgaan. En dat probleem zit dieper dan voedsel alleen, zegt Seidell. Hij ontdekte door zijn werk als onderzoeker op het gebied van voeding en gezondheid dat obesitas het resultaat is van de onzorgzame neoliberale samenleving die mensen geen gelijke kansen biedt.
Luister naar de afscheidsrede van een betrokken man die via zijn afscheidsrede de samenleving vol bitterzoete ironie aanspreekt. Maar let vooral ook op twee positieve passages in zijn rede waarmee hij hoop wil geven. Waarom geven we €110 miljard uit aan zorg en slechts 1 à 2% daarvan aan preventie (waaronder ook vaccinatie valt) en wordt daar ook nog eens op bezuinigd? Het goede nieuws is dat een grotere investering in preventie juist dat hoge bedrag fors zou kunnen verminderen. Het meest inspirerende moment in de rede is de passage over de moestuin (start op 39:40): geef kinderen de kans om zelf voedsel te verbouwen, en ze zullen alles begrijpen over voedselproductie en natuur- en milieubeleid — zaken die voor volwassenen vaak te complex lijken.
Terug naar de tuin, zegt Seidell, is een geweldige vorm van omdenken die onze samenleving ten goede zou komen. De rede was getiteld Geld kun je niet eten — dat was het ironische en soms zelfs sarcastische deel. Het positieve en hoopvolle alternatief waarmee hij aan het doemdenken ontsnapt, is die tuin.
Medeling:
helaas is het beleid van de VU om livestreams na enkele dagen te verwijderen;
helaas is de registratie van de lezing zelf daarom niet meer beschikbaar
Dit artikel afdrukken
Seidell nam zichzelf en beleidsmakers tijdens zijn rede ironisch op de hak en legde uit waarom.
Sinds hij zijn onderzoek startte, is het probleem alleen maar groter geworden, zei hij. Inmiddels is de helft van de bevolking te zwaar, en wereldwijd zijn er een miljard mensen obees, waarvan zo'n 80% in lage- en middeninkomenslanden woont. Het systeem maakte in hoog tempo steeds meer slachtoffers. Tijdens zijn werk bij de WHO dacht men destijds dat er nu zo'n 300 miljoen mensen obees zouden zijn. "Die voorspelling is niet uitgekomen," constateerde hij droogjes, omdat het aantal inmiddels ruim drie keer zo hoog is geworden.
Seidell stelt dat we — beleidsmakers en industrie, maar ook ouders — eigenlijk wel weten wat we zouden moeten doen, maar niet bereid zijn te handelen. Het interesseert ons niet omdat obesitas geen dreigende infectieziekte is die morgen fataal toeslaat bij wie nog niet is aangedaan. We laten de situatie langzaam in een steeds verder groeiende Verelendung overgaan. En dat probleem zit dieper dan voedsel alleen, zegt Seidell. Hij ontdekte door zijn werk als onderzoeker op het gebied van voeding en gezondheid dat obesitas het resultaat is van de onzorgzame neoliberale samenleving die mensen geen gelijke kansen biedt.
Luister naar de afscheidsrede van een betrokken man die via zijn afscheidsrede de samenleving vol bitterzoete ironie aanspreekt. Maar let vooral ook op twee positieve passages in zijn rede waarmee hij hoop wil geven. Waarom geven we €110 miljard uit aan zorg en slechts 1 à 2% daarvan aan preventie (waaronder ook vaccinatie valt) en wordt daar ook nog eens op bezuinigd? Het goede nieuws is dat een grotere investering in preventie juist dat hoge bedrag fors zou kunnen verminderen. Het meest inspirerende moment in de rede is de passage over de moestuin (start op 39:40): geef kinderen de kans om zelf voedsel te verbouwen, en ze zullen alles begrijpen over voedselproductie en natuur- en milieubeleid — zaken die voor volwassenen vaak te complex lijken.
Terug naar de tuin, zegt Seidell, is een geweldige vorm van omdenken die onze samenleving ten goede zou komen. De rede was getiteld Geld kun je niet eten — dat was het ironische en soms zelfs sarcastische deel. Het positieve en hoopvolle alternatief waarmee hij aan het doemdenken ontsnapt, is die tuin.
helaas is het beleid van de VU om livestreams na enkele dagen te verwijderen;
helaas is de registratie van de lezing zelf daarom niet meer beschikbaar
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Zo te zien Twittert (Xt) Jaap nog > https://x.com/jaapseidell
Heel jammer dat Jaap Seidell ermee ophoudt. Ik heb hem huizenhoog.
Gaat hij met pensioen of wat anders doen? Als hij met pensioen gaat, hoop ik dat hij meer tijd heeft om te schrijven, ook op foodlog.
Het moet voor hem een bittere pil zijn dat het kabinet bezuinigt op het toch al idioot lage budget voor preventie. De lobby voor ongezond voedsel en zorg is oneindig veel sterker dan de lobby voor preventie. Het is vechten tegen de bierkaaien.
Ook soms hier op foodlog. Neem de prietpraat van ultraliberaal Maarten Bennis in #4:
"Niet door belastingen op 'fout' voedsel (alles wat duur is wordt juist als kwalitatief hoogwaardig en dus begeerlijk gezien - een verkeerd signaal dus),.."
Zullen we de accijnzen op tabak en alcohol ook maar afschaffen? Die zijn toch je reinste communisme? En ze maken het roken en drinken toch alleen maar begeerlijk?
Ik kom uit een lage sociale klasse dus het is volstrekt normaal dat ik met mijn aldaar opgelopen typische hersenontwikkeling gewoon het recht heb om obees te zijn. Alle extra zorgkosten die dat met zich meebrengt kunnen mij niet worden aangerekend.
#4 Maarten. is het verhogen van de zorgpremie voor obesen dan geen (neoliberale?) staatsbemoeienis?
PS, ik zie kinderen, achter hun schermpjes, niet zo snel die kans grijpen om te gaan moestuinieren, zoals door Seidell genoemd.
Ergens anders las ik dat obesiteit een complex verschijnsel is, je het zelfs als een soort hersenziekte moet zien, niet simpel te verhelpen, tenzij je inderdaad een soort russische benadering hanteert.
Met een glijdende schaal en een hellend vlak is niemand gediend Maarten.