1 min
Neem 2 kwaliteitskranten van na Pasen en je ziet het opnieuw. Gisteren Q-koorts man Richardus in de NRC: 'Er komt geen eind aan de diercrises. Mijn conclusie is dat we op deze intensieve manier geen veehouderij kunnen hebben in Nederland. Dat is de conclusie waar men eigenlijk nog niet aan wil. Maar het kan gewoon niet. Niet alleen wegens dierenwelzijn, maar ook niet omwille van menselijk welzijn en de volksgezondheid.'
Vanochtend Gezondheidsraad-voorzitter André Knotnerus in de Volkskrant: 'Bij de intensieve veehouderij moeten we ons afvragen of we die kunnen volhouden in ons dichtbevolkte land.' In de NRC van gisteravond voorts nog D66 politicus Jan Terlouw en Hans Baaij van Varkens in Nood. Ze pleiten voor accijnzen op vlees. Niet omdat het, zoals beide voorgangers concluderen, zorgt voor besmettingen, maar omdat we het niet nodig hebben en een zware wissel trekt op het milieu.
Voor Pasen las ik nog een pleidooi van Wageninger en Nutreco-man Leo den Hartog voor intensieve veehouderij in een moeizaam verlopend interview met Roel Janssen van NRC Handelsblad. Gisteren werden in Den Haag de uitkomsten van het project Varkansen gepresenteerd (alle downloads vind je daar). Het zijn ontwerpen van onze Wageningse Universiteit voor diervriendelijke, gesloten en duurzame varkenshouderij.
We vinden vreemde dingen. Het varken is het kringloopdier bij uitstek en is - mits in aantallen gedimensioneerd naar onze reststromen, op = op - een van de beste argumenten vóór het eten van vlees. Q-koorts is een argument voor gesloten dierhouderij. Maar we willen ze, alweer dat maatschappelijke 'tipping point', allemaal naar buiten.
Zijn we rationeel of willen we de verblinding van simpele waarheden? Er is geen enkel argument voor het eten van te veel vlees, maar ook geen enkel voor het verkwisten van nutriënten - kostbare eiwitten, kant en klaar door de natuur gemaakt op een manier die ons lichaam makkelijk kan opnemen - in natuurlijke kringlopen. Wat ik zo wonderlijk vind: waarom weet zelfs ons Wageningen dat niet meer zodanig te verwoorden dat het overkomt?
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Renata, collega van me, heeft stage gelopen bij l'Arpege, restaurant dat langzamerhand 'tegen het beest eten' koos en vooral groenten gebruikt. Is dit misschien een beeld dat we in de toekomst vaker gaan zien? Excelleren met groente, eerst bij de Michelin's en dan uiteindelijk thuis? Of gebeurt dat misschien al in belangrijke mate?
Haar impressie: http://passievoorsmaak.eu/archives/926
Wouter en Onno, in 1886 - het waren de tijden van de eerste grote landbouwcrisis in de moderne wereld - besloot een staatscommissie voor landbouw dat De Nederlandse Boer onvoldoende professioneel was (ter info: na WO II losten we de tweede op en dat deden we zo goed dat we nu midden in het begin van de derde zitten maar vooralsnog niet weten hoe we daar mee om moeten gaan, daarom gaat'ie vooralsnog zijn eigen gang).
Daarom moest de boer geholpen worden. Landbouwhogescholen, waaronder 'Wageningen' toen nog moest worden gerekend, waren het gevolg. Onderliggende gedachte: de boer doet, de school denkt. Die attitude is er nog steeds. De boer is een arbeider met eigen ondernemersrisico (gerelateerd aan zijn rendement op omzet is zijn risico zelfs exorbitant geworden). De school zegt de boer wat te doen en hoe. Deze 'steun'constructie bestaat van oudsher. In 2005 is besloten de boereneconomie als geheel liberaal te zien. Deze radicale verandering van boerenbeleid kwam tot stand onder boerenminister Veerman. Wouter's conclusies passen in het beleid van Veerman.
De universiteit - want Wageningen is immers geen Hogeschool meer - zou eigen onderzoek moeten opzetten. Vrij. Onafhankelijk van staatsopdrachten, cq. die van boerenbelangen. Gericht op de toekomst. Buro's op hogescholen gericht op de dagelijkse praktijk zouden die moeten toepassen voor morgen. De universiteit is er voor overmorgen en heeft zijn functie als trekker aan de kennisketen.
Het tekenen van op intersubjectiviteit gebaseerde stallen zou zeker heel goed gebeuren door adviesburo's en architecten, met begeleiding van expertkennis. Architect Winy Maas deed vorig jaar nog een pracht job met zijn stadse varkensstallen (gestapeld en gespreid). Mooier nog dan het Rondeel waar ik gisteren even ging kijken. Zo mooi zelfs dat je ze als burger en consument graag naast je zou wensen.
Tot zover wat mij betreft de discussie over het 'universitaire' in de historisch gegroeide relatie tussen Nederlandse veehouderij, het boerenministerie en de van oorsprong hogescholige boerenuniversiteit in toegepaste dierwetenschappen.
Mijn vraag aan Wouter: hoe zien voor jou het curriculum en het onderzoeksprogramma van een in kennisontwikkeling pro-actieve vakgroep dierwetenschappen eruit? Dat is een relevante vraag want minister Veerman die zich ook een Wageningse professor mag noemen, is die kennelijk vergeten te beantwoorden. Dat kan Onno en zijn collega's niet verweten worden. De hoogste beleidsmakers in dit land zouden zich dat vergeetpunt wel moeten aantrekken en de universiteit bijv. moeten splitsten in een kennisinstituut en een aantal praktijkburo's. De universiteit kan zich dan veel nadrukkelijker uitspreken en een eigen stem krijgen in het maatschappelijke debat over landbouw. Nu kan het dat niet vanwege zijn dienende functie aan die landbouw, een constructie die als een gedrocht moet worden beschouwd indien Wageningen zich gerespecteerd wil zien als onafhankelijke kennisinstelling. Steker nog: het is de bron van alle (soms terechte en even vaak onzinnige) kritiek op 'Wageningse standpunten'.
@ Onno 1, dank voor je mest-toelichting. ik denk dat we maatschappelijk gezien voor een zeer grote uitdaging staan. Kunstmest is eindig aangezien onze fosfor voorraden eindig zijn. Willen de NL-veehouders echt duurzaam worden, nog beter willen we het gehele NL-landbouwsysteem duurzaam maken, dan zouden we veel meer nadruk moeten leggen op het sluiten van de fosfor-kringlopen. Hoe we dat voor elkaar gaan krijgen (niet alleen technisch, maar vooral financieel en organisatorisch) lijkt me nu een goed onderzoeksthema. Werken jullie daar ook aan? Het lijkt me overigens een thema over het 'systeem' en niet over de inrichting van individuele stallen.
@ Onno 2, ik geloof wel dat we de gezondheid van dieren onder controle gaan krijgen. Dat was niet de reden waarom ik over gezondheid sprak. Ik maak me -zowel als technoloog als burger- zorgen om de verspreiding van dierziektes over het land, over MRSA, of de financieel en maatschappelijke gevolgen. Dat is ook de reden waarom ik in mijn reactie op kipsex schreef (zie overigens ook Q-koorts)
"6 april 19.19
Wouter de Heij
Omwille van de gezondheid van mens en beest rondom een kippenboerderij, stel ik voor om de buitenren van buitenscharrelaars te ommuren -eventueel met glas- en om er een dak boven te doen. En graag hetzelfde voor varkens en geiten."
Deze reactie was grappig, maar tevens ook bloedserieus bedoeld. Deze discussie is bepalend of we maatschappelijk nog accepteren dat we een grote mate van intensieve dierhouderijsystemen in Nederland mogen hebben.
@ Onno 3 ik lees mijn slotnoot en schrik eigenlijk van mijn eigen zin; zo hard was ie niet bedoeld. Inhoudelijk zie ik wel een groot verschil tussen (a) onderzoek enerzijds (zowel toegepast als fundamenteel) en (b) ontwikkeling (=ontwerp) en grootschalige demonstratie projecten anderzijds. Door de overheid betaalde organisaties zoals WUR zijn alleen te rechtvaardigen als de nadruk blijft liggen op (a). Activiteiten zoals (b) kunnen heel goed door de vrije markt worden uitgevoerd.
Ik ben zelf een groot voorstander van participatief onderzoek (ik noem het kleinschalig experimenteren en samen demonstatie projecten uitvoeren). Maar zou graag zien dat specifiek dit type onderzoek -zeker als het betaald wordt via LNV- openbaar aanbesteed wordt (zie ook link1 & link2 & link3).
Daarnaast zijn de belangen voor dit type stakeholder analyse en ontwikkeling (design) met name voor de veehouders het grootst. Laat deze veehouders dan de rekening betalen en niet de gemeenschap (=LNV). Hier ben ik erg principieel in.
@Wouter, en dan je slotnoot...die gaat weer over de onderzoeks-sytematiek. Als je participatief onderzoek geen onderzoek vindt dan hebben we daar een verschillend beeld over. Dan kun je het nodige onderzoek stoppen, en niet alleen in de landbouw. Het feit dat de varkensflat niet tussen de ontwerpen zit, is geen opdracht o.i.d. het is een logisch gevolg van zichtbaar maken welke behoeften je meeneemt in het ontwerp. Trouwens, de Pagode heeft drie verdiepingen, een portiekflatje ;-)
Maar serieus, dat wat in deze ontwerpen niet te zien is, is een totaal complex van bedrijven die samen de kringloop sluiten (het agro-complex). In dit project lag voor ons de grens rond een bedrijf, weliswaar functionerend in een keten, en met een volle verantwoordelijkheid voor de eigen in- en output.
en dan gezondheid: 3) Gezondheid is in principe een win-win-win issue. Niemand is tegen gezondheid. Gezond houden van dieren is meer dan een vorm van 'fabriekshygiëne'. Naast goede hygienemaatregelen focust een Varkansen bedrijf op een actieve opbouw van de weerstand van de varkens. Robuuste, weinig vatbare, dieren bouwen al jong een goede natuurlijke weerstand op (o.a. langer zogen en geleidelijk spenen). Daarna is alles erop gericht om dieren te houden van negatieve stress. Stabiele omgeving, stabiele groepen, gekoppeld aan goede kwaliteit van lucht, voer en water. Ook hier is de manier waarop met de mest wordt omgegaan een sleutel. En individueel management is de sleutel om heel precies te volgen hoe elk individueel dier er aan toe is. Snelle signalering van afwijkingen met zorg op maat. Dat helpt antibiotica terug te brengen tot waar het voor nodig is: behandelen van zieke individuen in een gezonde omgeving.