Tussen 1999 en 2020 nam het aantal kenmerkende plantensoorten op de Nederlandse heide af met 5%. Het totale aantal plantensoorten op de Nederlandse heide nam toe met 3%. In open duinen (daaronder vallen open duinvalleien en struweelduinen) nam het aantal kenmerkende soorten met 10% af. In de duinen is het gemiddeld aantal plantensoorten wel gelijk gebleven. Dat meldt het CBS op basis van data uit het Landelijk Meetnet Flora.

Deels verantwoordelijk is een hoge stikstofdepositie, een tweede belangrijke factor de afname van het aantal konijnen. De bevindingen staan in het vierde Nederlandse Living Planet Report (LPR) van het Wereld Natuur Fonds.

Vooral in heidegebieden met zeer hoge niveaus van stikstofdepositie blijken kenmerkende plantensoorten van de heide, zoals klein warkruid, klokjesgentiaan en bruine snavelbies, te worden verdrongen door ruigtesoorten. Dat zijn voedselrijkdom-minnende soorten zoals braam en grote brandnetel. Ook vindt verdringing plaats door bomen, struiken en hoge grassen. Het karakter van de heidevegetatie verandert hierdoor richting bos, ruigte, of vergraste heide.

aantal kenmerkende planten heide

In de duinen zijn er verschillen te zien tussen droge duinen en vochtige duinen. In droge duinen neemt het aantal kenmerkende plantensoorten, zoals het duinviooltje, af. In vochtige duinen neemt het aantal kenmerkende plantensoorten (waaronder moeraswespenorchis en knopbies) toe, wat te danken is aan herstelmaatregelen in dit duintype.

Net als op de heide nemen in de duinen struiken, bomen en ruigtekruiden toe en ook hier speelt een hoog stikstofniveau een rol. Het stikstofniveau is nog steeds te hoog voor de kenmerkende duinvegetatie, ondanks een afname van de depositie in de laatste jaren. Het stikstofniveau in de duinen is wel veel lager dan op de heide.

aantal kenmerkende plant duinen

Een andere belangrijke oorzaak van verruiging is de afname van het aantal konijnen. Konijnen geven bomen en struiken weinig kans om te groeien doordat ze de duinvegetatie kort en open houden.

Ook de kenmerkende fauna van duin- en heidegebieden ging in de periode 1999-2020 achteruit. Met name een aantal broedvogels en dagvlinders verdween uit beeld. Net als bij kenmerkende flora is de afname sterker bij zeer hoge stikstofdepositie.

De vraag waarom het duin achteruitgaat zonder dat er boeren in de buurt zijn, beantwoorden de organisaties niet.
  • Deel
Druk af