‘Supermarktpersoneel hoeft straks niet meer in quarantaine’

De cijfers uit België liegen er niet om. Een ziekteverzuim van gemiddeld ruim 8%, en daardoor een productiedaling van 8%. "Twee op de drie voedingsbedrijven kampt met minstens 5 procent personeelsuitval. Gemiddeld gaat het om 8,4 procent van de werknemers die zich dezer dagen ziek meldt wegens corona," zei Nicholas Courant, directeur communicatie van sectorfederatie Fevia (de Belgische pendant van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie). Niet alleen omdat ze zelf ziek zijn, maar ook omdat ze in quarantaine moeten door een besmetting in de directe omgeving.

We gaan echt zien dat de schappen leeg beginnen te raken

Roosterprobleem
In Nederland trok supermarktkoepel CBL aan de bel. "Er zijn steeds grotere roosterproblemen bij supermarkten door de uitval van personeel dat in quarantaine moet," zei CBL-directeur Marc Jansen in diverse media. "We gaan echt zien dat de schappen leeg beginnen te raken."

De noodkreet van het CBL bleek ingegeven doordat het kabinet zich niet wilde wagen aan het definiëren van 'cruciale beroepen' en de hete aardappel doorschoof naar de bedrijven zelf. Het ministerie van Sociale Zaken wilde dat werkgevers en werknemers zelf uitvogelen wat de cruciale functies waren om Nederland niet plat te leggen als omikron steeds meer mensen zou besmetten. Maar die gesprekken verliepen uiterst stroef, omdat de vakbonden het niet zagen zitten dat werkgevers zouden mogen bepalen wat cruciale functies waren. "Dat zet de deur open voor minder scrupuleuze werkgevers in bijvoorbeeld de retail om al hun magazijnpersoneel cruciaal te verklaren," zei Kitty Jong van de FNV in het Financieele Dagblad. Ze wees ook slachterijen, verpleeghuizen, thuiszorg en winkels aan als 'probleemsectoren' wat betreft veiligheid.

Het ging allemaal zo moeilijk dat Jansen een oproep via de media deed aan het kabinet om de quarantainemaatregelen te versoepelen voor de hele supermarktsector. Die wordt nog eens extra getroffen doordat er veel 18-minners werken, die nog niet eens een boosterprik mogen halen. Het kabinet bleek uiteindelijk weinig oor te hebben voor de noden van de supermarkten. Tijdens de persconferentie werd er geen algehele versoepeling van de quarantaineregels afgekondigd. Alleen de 18-minners hoefden niet meer in quarantaine, maar dat was om naar school te kunnen, niet naar hun bijbaan als vakkenvuller of caissière.

In de vleessector schommelt het ziekteverzuim tussen de 5 à 10%, al zijn er ook bedrijven waar het uitvalspercentage boven de 10% uitkomt

'Essentiële bedrijfsprocessen'
Wel was daar ineens de 'uitzondering quarantaine voor werknemers in essentiële bedrijfsprocessen'. Volgens die uitzondering hoeven werknemers die essentieel zijn voor de continuïteit van de organisatie, die niet vervangen kunnen worden en niet vanuit huis kunnen werken, niet in quarantaine. Onder voorwaarden: "De werkgever overlegt met de ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging of personeelsvergadering over welke functies essentieel zijn. De werkgever heeft instemming nodig van de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging. Of vraagt de personeelsvergadering om advies."

'Risicoafweging binnen het bedrijf'
Met die nieuwe regels is vleeskoepel COV wel tevreden. In de vleessector schommelt het ziekteverzuim tussen de 5 à 10%, al zijn er ook bedrijven waar het uitvalspercentage boven de 10% uitkomt, zegt algemeen secretaris Richard van de Kruijk desgevraagd. Het is dus van belang om heel kritisch te kijken naar wat mogelijk is aan versoepelingen en tegelijk de werknemers zo gezond en veilig mogelijk te laten werken. Leg de versoepelingen dus bij de bedrijven, bepleitte het COV, die kunnen zelf het beste de risicoafweging maken. En dat is precies wat het kabinet nu heeft gedaan. Bedrijven moeten zelf in overleg met de ondernemingsraden benoemen wat de cruciale bedrijfsprocessen zijn en of er voldoende waarborgen zijn om het personeel gezond te houden. Daar is de sector inmiddels heel vertrouwd mee; al die risicoanalyses zijn de afgelopen 2 jaar gemaakt.

Marc Jansen reageert met gemengde gevoelens. Hij had liever gezien dat de hele voedingssector als cruciaal zou worden vrijgesteld van de quarantaineregels. Nu ontstaat er administratieve rompslomp omdat iedereen met elkaar om de tafel moet om te bepalen wat de cruciale functies zijn en hoe de risicoprofielen eruit zien. Terwijl het zo simpel had kunnen zijn: "iedere persoon die ingeroosterd wordt, heeft een cruciale functie. Anders wordt je niet ingeroosterd, we zijn geen charitatieve instelling." Of het nu de orderpicker in het distributiecentrum, de vrachtwagenchauffeur of de caissière is, "je zult zien, dan hoeft eigenlijk niemand meer in quarantaine" denkt Jansen.