1 min
Dat zegt voormalig topambtenaar Rob Dortland in een gesprek over de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. De Autoriteit ligt in de media en Tweede Kamer steeds opnieuw onder vuur.
Dortland is opgeleid als levensmiddelentechnoloog, microbioloog en toxicoloog. Hij werkte als directeur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de VWA, de voormalige Voedsel- en Warenautoriteit, één van de voorlopers van de huidige Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, afgekort tot NVWA. Vanuit zijn functie bij VWS coördineerde Dortland het overleg tussen het Ministerie en de voormalige Keuringsdienst van Waren. Hij is gepokt en gemazeld in het toezicht op en de handhaving van voedselveiligheids- en andere risico’s.
Naar aanleiding van de fipronil-affaire die deze zomer de media wekenlang bezighield, spreekt Dick Veerman met hem over de problemen bij de NVWA die de afgelopen jaren steeds weer de krantenkoppen halen. Het interview werd eind augustus opgenomen, kort na het spoeddebat in de Tweede Kamer over fipronil.
Dortlands analyse is scherp over de overheid. In zijn analyse van de NVWA neemt hij de kijker mee naar een breder vraagstuk: de overheid begint te onbezonnen aan complexe reorganisatietrajecten. Met grote ambities start ze projecten zonder voldoende na te denken over de vraag wat het precieze doel is, of dat haalbaar is en hoe de uitvoering gemonitord en bijgestuurd kan worden.
Grote ambities, een geleidelijk duidelijk wordend falen en een daarop volgende grote teleurstelling zijn een zich herhalend patroon. De overheid - politiek en ambtelijke top - leren niet en komen niet tot een behoedzamere aanpak.
De discussie rond de NVWA is wat Dortland betreft slechts een casus die model staat voor een groter politiek vraagstuk: hoe kunnen politiek en overheid hun vernieuwingsambities vormgeven en uitvoeren, zonder als een olifant door de porseleinkast te gaan? In de aanpak van de (Jeugd)zorg en de problemen rond het PGB ziet Dortland dezelfde problemen. Het aandeel van de NVWA in de fipronil-affaire is onderdeel van een bestuurlijk vraagstuk dat twee lagen dieper ligt.
Doel van de vorming van de NVWA was efficiency- en kwaliteitswinst door integratie van afzonderlijke diensten die zich met delen van dezelfde activiteiten bezighouden. Toen de VWA, de Plantenziektekundige Dienst (PD) en de Algemene Inspectie Dienst (AID) fuseerden tot de huidige NVWA, kostten de afzonderlijke diensten samen €265 miljoen en werd hun werk gedaan door 2.400 voltijdsbanen. De fusie moest het benodigde budget terugbrengen tot €200 miljoen en 2.000 voltijdsbanen. Vanaf 2012 (het jaar waarin de NVWA werd gevormd) liggen de begrotingen aanmerkelijk hoger. Vooralsnog is de NVWA aanmerkelijk duurder uitgevallen dan beoogd. Dat er kwaliteitsproblemen zijn, is inmiddels een voortdurend terugkerend onderwerp in de politieke area en de media. Rutte III kende bij de zojuist afgeronde formatie bovendien €25 miljoen extra toe aan de NVWA om de gerezen kwaliteitsproblemen verder het hoofd te bieden.
Dit artikel afdrukken
Naar aanleiding van de fipronil-affaire die deze zomer de media wekenlang bezighield, spreekt Dick Veerman met hem over de problemen bij de NVWA die de afgelopen jaren steeds weer de krantenkoppen halen. Het interview werd eind augustus opgenomen, kort na het spoeddebat in de Tweede Kamer over fipronil.
Dortlands analyse is scherp over de overheid. In zijn analyse van de NVWA neemt hij de kijker mee naar een breder vraagstuk: de overheid begint te onbezonnen aan complexe reorganisatietrajecten. Met grote ambities start ze projecten zonder voldoende na te denken over de vraag wat het precieze doel is, of dat haalbaar is en hoe de uitvoering gemonitord en bijgestuurd kan worden.
Grote ambities, een geleidelijk duidelijk wordend falen en een daarop volgende grote teleurstelling zijn een zich herhalend patroon. De overheid - politiek en ambtelijke top - leren niet en komen niet tot een behoedzamere aanpak.
De discussie rond de NVWA is wat Dortland betreft slechts een casus die model staat voor een groter politiek vraagstuk: hoe kunnen politiek en overheid hun vernieuwingsambities vormgeven en uitvoeren, zonder als een olifant door de porseleinkast te gaan? In de aanpak van de (Jeugd)zorg en de problemen rond het PGB ziet Dortland dezelfde problemen. Het aandeel van de NVWA in de fipronil-affaire is onderdeel van een bestuurlijk vraagstuk dat twee lagen dieper ligt.
Feitelijke budgetten NVWA (streefbudget was €200 miljoen)
Bron: ministerie EZ, 2018 en 2019 obv raming begroting 2017
Doel van de vorming van de NVWA was efficiency- en kwaliteitswinst door integratie van afzonderlijke diensten die zich met delen van dezelfde activiteiten bezighouden. Toen de VWA, de Plantenziektekundige Dienst (PD) en de Algemene Inspectie Dienst (AID) fuseerden tot de huidige NVWA, kostten de afzonderlijke diensten samen €265 miljoen en werd hun werk gedaan door 2.400 voltijdsbanen. De fusie moest het benodigde budget terugbrengen tot €200 miljoen en 2.000 voltijdsbanen. Vanaf 2012 (het jaar waarin de NVWA werd gevormd) liggen de begrotingen aanmerkelijk hoger. Vooralsnog is de NVWA aanmerkelijk duurder uitgevallen dan beoogd. Dat er kwaliteitsproblemen zijn, is inmiddels een voortdurend terugkerend onderwerp in de politieke area en de media. Rutte III kende bij de zojuist afgeronde formatie bovendien €25 miljoen extra toe aan de NVWA om de gerezen kwaliteitsproblemen verder het hoofd te bieden.
Op 27 november organiseert Foodlog het snelcongres Fipronil, van probleem naar kansen.
Bestemd voor: pluimveehouders, toeleveranciers, verwerkers van eieren en detaillisten.
Doel: in de praktijk een betere risicocultuur creëren en bloedluis - het voor kippen heel irritante beestje dat de aanleiding was voor de illegale bestrijding met fipronil - de stal uit jagen.
Dortland leidt één van de deelsessies.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dit interview is idd zeer de moeite van het kijken waard, en sluit goed aan bij dat andere Foodlog artikel over de NVWA. Zie daar ook het punt van de rol van het protocol.
Het artikel dat Joost in #1 noemt is inmiddels hier verschenen.
Dit interview met Dortland is verplichte kost voor beleidsmakers in Den Haag. Rob Dortland geeft heel goed aan wat er mis zit. En niet alleen bij de NVWA. Deze zinnen pik ik er uit;
Als je een goed functionerende NVWA wil hebben, heb je inspecteurs nodig die rondkijken in de bedrijven en deskundig zijn, ogen en oren. Je hebt ook deskundigheid nodig in het analyseren van hun signalen, je hebt korte lijnen nodig en je hebt deskundigen nodig in de top.
Hij geeft ook aan dat het ontwrichten van goed functionerende organisaties tbv zogenaamde bezuinigingen de dood in de pot is en dat deze veranderzucht in veel gevallen niet echt weloverwogen wordt ingezet.
Dat vat de pijn in de huidige overheid wel ongeveer samen. Politie, gezondheidszorg, bejaardenzorg, defensie, NVWA, sociale woningbouw, zijn er nog diensten die het laatste decennium zijn ontsnapt aan de destructieve invloed van De Moderne Manager Met De Laptop? Voor deze diensten geldt zonder uitzondering dat de verandering tot verslechtering van de situatie heeft geleid op het vlak van werkgelegenheid, kwaliteit, loyaliteit en plezier in het werk.
De huidige manager wordt opgeleid voor het geven van leiding aan een organisatie. Alsof je dat in schoolbanken kunt leren. Hij is nog slechts zelden vakdeskundig, dat is klaarblijkelijk niet (meer) nodig. De bezuinigingen vinden overwegend plaats in de lagere regionen, of dat nu militairen of keurmeesters betreft. In de top wordt juist meer geld uitgegeven voor hogere opleiding (wat iets anders is dan deskundigheid). Het resultaat is een gedrocht met een heel groot hoofd zonder armen en benen. Of in de termen van Dortland, een elite zonder ogen en oren. En daar kun je weer het hele rijtje achter zetten; Defensie, NVWA, Politie, gezondheidszorg. Als je tussen je oogharen tuurt kun je er zelfs de tegenstelling in vinden tussen de middenklasse en de top van de maatschappij die steeds verder uit elkaar drijven. De maatschappij wordt daar niet beter van.
We zijn het oude getrouwe ambacht van nuchter organiseren om praktische taken uit te voeren verleerd en verzandt in het organiseren als doel op zich omdat er -zo denken we- altijd een efficiëntere weg is. Het uitvoeren van de praktische taken komt daarmee zonder uitzondering in de verdrukking. Ik ben ervan overtuigd dat de veranderwoede in de afgelopen 25 jaar vele malen meer heeft gekost dan het heeft opgeleverd, niet alleen in geld, maar ook in kwaliteit en arbeidsvreugde.
Laten we bij het onderwerp blijven: dit gaat over bestuurlijke kwaliteit, niet over wetenschap.
Hans, het feit dat je gemanipuleerd kunt worden is een gegeven, maar de mate waarin je je laat manipuleren hangt af hoe sterk je in je schoenen staat. Dat vraagt kennis of kennis vergaren.
Als je kennis vergaard o.a. bij kennisinstellingen moet je eerst het instituut en de persoon beoordelen op zijn onafhankelijke integriteit. Heb me door een professor laten vertellen dat er criteria zijn om dat te beoordelen. Kennisinstellingen die uitspraken doen die haaks op elkaar staan maakt de geloofwaardigheid van een en ander niet makkelijker. De WUR is daar zeker een van en kan dat, vanuit ervaring, met voorbeelden staven.