1 min
It's the sugar, Folks, schreef eetschrijver Mark Bittman in zijn New York Times column. Toch klopt het niet. We krijgen geen diabetes van de suiker, maar van de welvarende omgeving waarin we leven.
Nadat voedselprofessor Marion Nestle al had duidelijk gemaakt dat het eten van veel suiker weliswaar onverstandig is, maar dat alleen ons suikergebruik geen verklaring is voor diabetes, leerde Mark Hoofnagle de gevierde New York Times columnist Bittman op ScienceBlog een lesje diabetologie.
Bittman schreef, naar aanleiding van een in PLOS gepubliceerde studie, dat suiker diabetes veroorzaakt. Bittman: "En na analyse van nog veel andere factoren, vonden de onderzoekers dat groei van het aandeel suiker in de voedselvoorziening van een bevolking verband hield met een toename van diabetes, onafhankelijk van het obesitascijfer van die bevolking. Met andere woorden, volgens dit onderzoek is niet obesitas de oorzaak van diabetes, maar suiker."
Volgens Hoofnagle zegt de studie dat nou juist niet. Diabetes heeft niet maar Eén Grote Schuldige. De ziekte is het resultaat van een complex aan factoren. Het onderzoek probeerde het geheel van omgevingsfactoren en hun effect op populaties in verschillende contexten in kaart te brengen. Uitgaande van data van de FAO, de International Diabetes Federation en de World Bank werd gekeken hoe de diabetes-cijfers van een land correleerden met factoren als de ontwikkeling van het Bruto Nationaal Product (BNP), verstedelijking, vergrijzing, obesitas en de beschikbaarheid van suiker, vlees, vezels, granen en olie in het voedselaanbod van een land. Een van de bevindingen was dat stijgende BNP-, overgewicht- en obesitascijfers significant spoorden met het in toenemende mate voorkomen van diabetes. Daarnaast was er ook een lineair verband vast te stellen tussen de beschikbaarheid van suiker met het in toenemende mate optreden van diabetes.
Hoofnagle: "Dit betekent echter niet dat 'obesitas niet de oorzaak [is] van diabetes', in wezen is het een verdere aanwijzing voor precies het omgekeerde'. Hij legt uit dat het onderzoek erop lijkt te wijzen dat een stijgend BNP, de toenemende modernisering van een land, toenemende obesitas en grotere suikerbeschikbaardheid (denk aan blikjes frisdrank) allemaal gecorreleerd zijn met het meer en meer optreden van diabetes. Zelfs al zou het suikerverband een causaal verband zijn (hetgeen niet vaststaat), kan alleen de toenemende beschikbaarheid van suiker maar een kwart van de diabetestoename verklaren. "Obesitas is nog altijd de de belangrijkste oorzaak van diabetes", stelt Hoofnagle, en hij draagt daarbij ook nog aan dat door afvallen iemands diabetes-status verbetert. "De pogingen van 'toxine-paranoïden' als Bittman om suiker te herclassificeren als een diabetes-veroorzakende stof, en obesitas als oorzaak weg te wuiven, zijn buitengewoon voorbarig." Het is heel goed denkbaar dat suikerconsumptie als een onafhankelijke risicofactor voor diabetes moet worden gezien, maar beslist niet als de oorzaak ervan.
Wat staat er nu precies in de studie? "Op basis van [econometrische modellen en data] over diabetes en voedingscomponenten uit 175 landen, hebben we vastgesteld dat iedere 150 kcal/persoon/dag toename in suikerbeschikbaarheid (ongeveer 1 blikje frisdrank per dag) gecorreleerd is met een toegenomen diabetes prevalentie van 1.1% (p <0.001), na toetsing op mogelijke selectie-afwijkingen en vergelijking met andere types voedingsstoffen (waaronder vezels, vlees, fruit, olie, granen), totale calorie-inname, overgewicht en obesitas, seizoensinvloeden, en verschillende sociaal-economische variabelen zoals vergrijzing, verstedelijking en inkomen. Andere voedingsstoffen leverden geen significante individuele aanwijzing voor het optreden van diabetes na correctie voor obesitas en andere verstorende variabelen ['confounders']. De impact van suiker op diabetes was onafhankelijk van een zitttende leefstijl en alcoholgebruik, en het effect werd afgezwakt maar niet tenietgedaan door obesitas en overgewicht. Duur en mate van blootstelling aan suiker correleerden significant met diabetes prevalentie op een dosis-afhankelijke manier, terwijl vermindering in suikerblootstelling correleerde met daaropvolgende significante afnames in diabetescijfers onafhankelijk van andere veranderingen op sociaaleconomisch gebied, in eetgewoonten of in obesitasprevalentie. Verschillen in de beschikbaarheid van suiker zijn de statistische verklaring voor variaties in het optreden van diabetes op bevolkingsniveau die niet te verklaren zijn door fysieke activiteit, overgewicht of obesitas."
Jaap Seidell, Nederlands public health expert, vatte het op twitter als volgt samen: 'Suiker de 'schuld' geven van de mondiale epidemie van diabetes is simplistisch en fout. Welvaartsziekten zijn complex.' Daarmee geeft hij aan dat in zowel de voedingsleer als de volkspers nog steeds gedacht wordt vanuit 'stofjes' die we als die Ene Grote Schuldige moeten opsporen en elimineren. Het is de optelsom én vermenigvuldiging van veranderde fysieke, sociaal-culturele, politieke en economische factoren die onze conditie beïnvloedt en ons dik en diabeet maakt. Neem alleen al de werk- en sociale stress, het slaapgebrek, de verwarming, het verdwijnen van fysieke arbeid en de introductie van machines die het nagenoeg al het zware werk van ons hebben overgenomen. Menig onderzoek wijst erop dat ieder van deze factoren individueel significant bijdraagt aan onze vervetting en slechte conditie. We leven in een context waar we niet voor gemaakt zijn en beginnen daar langzaam achter te komen.
Vanuit hun comfortabele moderne leven, eigenen de eetdominees zich een preek toe die hen niet toekomt.
NB: The New York Times heeft Bittman's column van een rectificatie voorzien.
Fotocredits: 'Everybody wants', uitsnede, Camera Slayer
Dit artikel afdrukken
Bittman schreef, naar aanleiding van een in PLOS gepubliceerde studie, dat suiker diabetes veroorzaakt. Bittman: "En na analyse van nog veel andere factoren, vonden de onderzoekers dat groei van het aandeel suiker in de voedselvoorziening van een bevolking verband hield met een toename van diabetes, onafhankelijk van het obesitascijfer van die bevolking. Met andere woorden, volgens dit onderzoek is niet obesitas de oorzaak van diabetes, maar suiker."
Volgens Hoofnagle zegt de studie dat nou juist niet. Diabetes heeft niet maar Eén Grote Schuldige. De ziekte is het resultaat van een complex aan factoren. Het onderzoek probeerde het geheel van omgevingsfactoren en hun effect op populaties in verschillende contexten in kaart te brengen. Uitgaande van data van de FAO, de International Diabetes Federation en de World Bank werd gekeken hoe de diabetes-cijfers van een land correleerden met factoren als de ontwikkeling van het Bruto Nationaal Product (BNP), verstedelijking, vergrijzing, obesitas en de beschikbaarheid van suiker, vlees, vezels, granen en olie in het voedselaanbod van een land. Een van de bevindingen was dat stijgende BNP-, overgewicht- en obesitascijfers significant spoorden met het in toenemende mate voorkomen van diabetes. Daarnaast was er ook een lineair verband vast te stellen tussen de beschikbaarheid van suiker met het in toenemende mate optreden van diabetes.
Hoofnagle: "Dit betekent echter niet dat 'obesitas niet de oorzaak [is] van diabetes', in wezen is het een verdere aanwijzing voor precies het omgekeerde'. Hij legt uit dat het onderzoek erop lijkt te wijzen dat een stijgend BNP, de toenemende modernisering van een land, toenemende obesitas en grotere suikerbeschikbaardheid (denk aan blikjes frisdrank) allemaal gecorreleerd zijn met het meer en meer optreden van diabetes. Zelfs al zou het suikerverband een causaal verband zijn (hetgeen niet vaststaat), kan alleen de toenemende beschikbaarheid van suiker maar een kwart van de diabetestoename verklaren. "Obesitas is nog altijd de de belangrijkste oorzaak van diabetes", stelt Hoofnagle, en hij draagt daarbij ook nog aan dat door afvallen iemands diabetes-status verbetert. "De pogingen van 'toxine-paranoïden' als Bittman om suiker te herclassificeren als een diabetes-veroorzakende stof, en obesitas als oorzaak weg te wuiven, zijn buitengewoon voorbarig." Het is heel goed denkbaar dat suikerconsumptie als een onafhankelijke risicofactor voor diabetes moet worden gezien, maar beslist niet als de oorzaak ervan.
Wat staat er nu precies in de studie? "Op basis van [econometrische modellen en data] over diabetes en voedingscomponenten uit 175 landen, hebben we vastgesteld dat iedere 150 kcal/persoon/dag toename in suikerbeschikbaarheid (ongeveer 1 blikje frisdrank per dag) gecorreleerd is met een toegenomen diabetes prevalentie van 1.1% (p <0.001), na toetsing op mogelijke selectie-afwijkingen en vergelijking met andere types voedingsstoffen (waaronder vezels, vlees, fruit, olie, granen), totale calorie-inname, overgewicht en obesitas, seizoensinvloeden, en verschillende sociaal-economische variabelen zoals vergrijzing, verstedelijking en inkomen. Andere voedingsstoffen leverden geen significante individuele aanwijzing voor het optreden van diabetes na correctie voor obesitas en andere verstorende variabelen ['confounders']. De impact van suiker op diabetes was onafhankelijk van een zitttende leefstijl en alcoholgebruik, en het effect werd afgezwakt maar niet tenietgedaan door obesitas en overgewicht. Duur en mate van blootstelling aan suiker correleerden significant met diabetes prevalentie op een dosis-afhankelijke manier, terwijl vermindering in suikerblootstelling correleerde met daaropvolgende significante afnames in diabetescijfers onafhankelijk van andere veranderingen op sociaaleconomisch gebied, in eetgewoonten of in obesitasprevalentie. Verschillen in de beschikbaarheid van suiker zijn de statistische verklaring voor variaties in het optreden van diabetes op bevolkingsniveau die niet te verklaren zijn door fysieke activiteit, overgewicht of obesitas."
Jaap Seidell, Nederlands public health expert, vatte het op twitter als volgt samen: 'Suiker de 'schuld' geven van de mondiale epidemie van diabetes is simplistisch en fout. Welvaartsziekten zijn complex.' Daarmee geeft hij aan dat in zowel de voedingsleer als de volkspers nog steeds gedacht wordt vanuit 'stofjes' die we als die Ene Grote Schuldige moeten opsporen en elimineren. Het is de optelsom én vermenigvuldiging van veranderde fysieke, sociaal-culturele, politieke en economische factoren die onze conditie beïnvloedt en ons dik en diabeet maakt. Neem alleen al de werk- en sociale stress, het slaapgebrek, de verwarming, het verdwijnen van fysieke arbeid en de introductie van machines die het nagenoeg al het zware werk van ons hebben overgenomen. Menig onderzoek wijst erop dat ieder van deze factoren individueel significant bijdraagt aan onze vervetting en slechte conditie. We leven in een context waar we niet voor gemaakt zijn en beginnen daar langzaam achter te komen.
Vanuit hun comfortabele moderne leven, eigenen de eetdominees zich een preek toe die hen niet toekomt.
NB: The New York Times heeft Bittman's column van een rectificatie voorzien.
Fotocredits: 'Everybody wants', uitsnede, Camera Slayer
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik moet wel even kwijt dat ik, ook na herlezing van het citaat uit de studie, wel begrijp dat er foute conclusies zijn getrokken. Om nou te zeggen dat er heldere taal wordt gebruikt...
Jack, die was van de redactie en is een variatie op de klassieke uitspraak van vooruitstrevende voedingswetenschappers die zeggen dat obesitas een natuurlijke reactie is op een onnatuurlijke omgeving. Maar ik weet zeker dat Jaap Seidell ermee in kan stemmen.
Ik vind de uitspraak van Jaap Seidell sterk: we leven in een context waarvoor we niet zijn gemaakt en beginnen daar langzaam achter te komen. Maar ook: we eten tegen ons lijf en tegen onze natuur in (mijn slide destijds in de rode hoed). In de natuur aten we overigens geen 25 kg toegevoegde suiker pp... Maar ik ben het eens dat we niet in schuldigen of daders moeten spreken. Laten we kijken waar ons lijf wél voor gemaakt is.
Overigens in termen van evolutie komen we er vrij snel achter, binnen 1-2 generaties.
Stilte hier, een plekje waar subtiel duidelijk wordt dat diabetes minder een kwestie van wat je eet is en meer van een totale maatschappelijke context (die o.m. tot eten, en specifieke producten, aanzet.) En toch willen we kennelijk die ene schuldige.
Natuurlijk! Het is heerlijk en gemakkelijk om tegen De Dader te kunnen zijn en niet te hoeven begrijpen dat we met onze manier van leven en welvaartseisen vooralsnog allemaal deel van het probleem zijn. We hebben om onze verworvenheden immers een hele wereld gebouwd die we niet zomaar op kunnen en ook niet willen opgeven.