Bij hernieuwbare energie denken we vooral aan zonne- en windenergie. Dat zijn de technologieën waarmee we onze onafhankelijkheid van olie en kolen willen bewerkstelligen en de broeikasgasuitstoot reduceren. Er is nog een heel andere schone energiebron, die ons al eeuwenlang goede diensten bewijst: waterkracht. Maar die oude bron van schone energie dreigt letterlijk op te drogen als gevolg van de klimaatverandering.
In 2021 bereikten we een mijlpaal: voor het eerst kwam er wereldwijd meer elektra uit schone bronnen dan uit kolen. "Zon, wind, waterkracht, nucleair en bioenergie leverden in 2021 38% van de opgewekte hoeveelheid elektriciteit; kolen bleven steken op 36%," bleek uit de Global Electricity Review 2022 van denktank Ember.
Waterkracht is, na kolen en gas, de derde bron van 's werelds elektriciteit. In 2021 leverde waterkracht 15% van de wereldwijde elektriciteitsvoorziening, meer dan alle andere hernieuwbare bronnen samen. Paraguay haalt 100% van zijn elektriciteit uit waterkracht, een land als Noorwegen meer dan 90% en Spanje en Frankrijk meer dan 10%.
Waterkrachtcentrales zijn bovendien betrouwbaar: ze leveren gemiddeld 42% van de tijd stroom, tegen 25% voor zonnepanelen en 12% voor windmolens. Bovendien kunnen ze flexibel ingezet worden voor de elektriciteitsproductie; ze zijn simpel aan en uit te zetten door water langs de turbines te leiden. Mits er water is.
The World's biggest Hydro Generators, Ember
Waterpeil
Maar de traditionele betrouwbaarheid van waterkrachtcentrales neemt drastisch af door droogte en hitte die het gevolg zijn van klimaatverandering.
Deze week moest de Mequinenza-centrale, de op 4 na grootste waterkrachtcentrale van Spanje, voor het eerst sinds de bouw in 1966 worden stilgelegd. Het reservoir dat de centrale voedt, heeft nog maar 23% van zijn capaciteit, aldus Gizmodo.
Afgelopen zomer lag de reusachtige waterkrachtcentrale in de Drieklovendam in de Chinese Yangtze, zo goed als stil. Het productievermogen was drastisch afgenomen door hoge temperaturen en ernstige droogte stroomopwaarts, waardoor het stuwmeer tot minimale afmetingen was ingekrompen. Het waterpeil van Lake Mead, achter de Californische Hooverdam is sinds de bouw van de dam in 1937 nog nooit zo laag geweest; het meer is 73% geslonken.
Balans
Als de stuwmeren droog en de waterkrachtcentrales stil vallen, wordt pas goed duidelijk welke evenwicht stuwdambeheerders moeten zien te vinden. Zij moeten de vraag naar water door de landbouw, steden, productie en vervoer goed verdelen. Stuwdammen zoals de Hooverdam leveren water voor de irrigatie van gewassen en dus bijvoorbeeld de Amerikaanse wintergroenten. Ze voorzien steden van drinkwater (zoals Las Vegas, dat voor 90% van zijn waterbehoefte afhankelijk is van de Hooverdam en Los Angeles). Maar ze moeten ook zeker stellen dat de waterwegen voor de scheepvaart toegankelijk blijven (de Drieklovendam schroefde de elektriciteitsproductie omlaag om het scheepsverkeer naar Chongqing, de grootste stad in Midden-China, veilig te stellen) én dat er elektriciteit geleverd wordt. China 'loste dat op' deze zomer door de elektriciteitsleveringen aan grote bedrijven (Apple, Tesla) op te schorten en meer kolen en olie te verstoken.
Minder waterkracht
Alles bij elkaar leidt dat tot de verwachting dat het belang van waterkracht in de elektriciteitsopwekking van de wereld gaat afnemen. Klimaatverandering vermindert hun betrouwbaarheid.
Nieuwe stuwmeren zijn ongewenst omdat die grote ecologische en humane gevolgen hebben. Voor de bouw van de Drieklovendam moesten 1,3 miljoen Chinezen verhuizen - en wind- en zonne-energie groeien gewoonweg harder. Bloomberg-analisten verwachten dat "tot 2050 de elektriciteitsopwekking met waterkracht wereldwijd nog met slechts 18% zal toenemen, terwijl zonne-energie minstens zal verachtvoudigen en windenergie verdrievoudigen," aldus het FD.
Dat neemt niet weg dat er ook voor stuwmeren volop geïnnoveerd wordt. Zo drijven in China al grote vlotten met zonnepanelen in stuwmeren. Die leveren extra stroom en gaan tegelijk verdamping tegen. Ook 'pompcentrales' zijn in opkomst. Dat zijn systemen die bij weinig elektriciteitsvraag het water terugpompen in een reservoir, vanwaaruit het bij een grotere stroomvraag weer langs de turbines geleid wordt. Zo ontstaat, in combinatie met wind- en zonne-energie een gesloten systeem dat continu emissievrij elektriciteit kan produceren. China zou in 2025 in totaal al 270 gigawatt opwekken met pompcentrales. Voor waterkrachtcentrales staat dan nog maar 60 gigawatt gepland.
Dit artikel afdrukken
Waterkracht is, na kolen en gas, de derde bron van 's werelds elektriciteit. In 2021 leverde waterkracht 15% van de wereldwijde elektriciteitsvoorziening, meer dan alle andere hernieuwbare bronnen samen. Paraguay haalt 100% van zijn elektriciteit uit waterkracht, een land als Noorwegen meer dan 90% en Spanje en Frankrijk meer dan 10%.
Waterkrachtcentrales zijn bovendien betrouwbaar: ze leveren gemiddeld 42% van de tijd stroom, tegen 25% voor zonnepanelen en 12% voor windmolens. Bovendien kunnen ze flexibel ingezet worden voor de elektriciteitsproductie; ze zijn simpel aan en uit te zetten door water langs de turbines te leiden. Mits er water is.
Waterpeil
Maar de traditionele betrouwbaarheid van waterkrachtcentrales neemt drastisch af door droogte en hitte die het gevolg zijn van klimaatverandering.
Deze week moest de Mequinenza-centrale, de op 4 na grootste waterkrachtcentrale van Spanje, voor het eerst sinds de bouw in 1966 worden stilgelegd. Het reservoir dat de centrale voedt, heeft nog maar 23% van zijn capaciteit, aldus Gizmodo.
Afgelopen zomer lag de reusachtige waterkrachtcentrale in de Drieklovendam in de Chinese Yangtze, zo goed als stil. Het productievermogen was drastisch afgenomen door hoge temperaturen en ernstige droogte stroomopwaarts, waardoor het stuwmeer tot minimale afmetingen was ingekrompen. Het waterpeil van Lake Mead, achter de Californische Hooverdam is sinds de bouw van de dam in 1937 nog nooit zo laag geweest; het meer is 73% geslonken.
Balans
Als de stuwmeren droog en de waterkrachtcentrales stil vallen, wordt pas goed duidelijk welke evenwicht stuwdambeheerders moeten zien te vinden. Zij moeten de vraag naar water door de landbouw, steden, productie en vervoer goed verdelen. Stuwdammen zoals de Hooverdam leveren water voor de irrigatie van gewassen en dus bijvoorbeeld de Amerikaanse wintergroenten. Ze voorzien steden van drinkwater (zoals Las Vegas, dat voor 90% van zijn waterbehoefte afhankelijk is van de Hooverdam en Los Angeles). Maar ze moeten ook zeker stellen dat de waterwegen voor de scheepvaart toegankelijk blijven (de Drieklovendam schroefde de elektriciteitsproductie omlaag om het scheepsverkeer naar Chongqing, de grootste stad in Midden-China, veilig te stellen) én dat er elektriciteit geleverd wordt. China 'loste dat op' deze zomer door de elektriciteitsleveringen aan grote bedrijven (Apple, Tesla) op te schorten en meer kolen en olie te verstoken.
Minder waterkracht
Alles bij elkaar leidt dat tot de verwachting dat het belang van waterkracht in de elektriciteitsopwekking van de wereld gaat afnemen. Klimaatverandering vermindert hun betrouwbaarheid.
Nieuwe stuwmeren zijn ongewenst omdat die grote ecologische en humane gevolgen hebben. Voor de bouw van de Drieklovendam moesten 1,3 miljoen Chinezen verhuizen - en wind- en zonne-energie groeien gewoonweg harder. Bloomberg-analisten verwachten dat "tot 2050 de elektriciteitsopwekking met waterkracht wereldwijd nog met slechts 18% zal toenemen, terwijl zonne-energie minstens zal verachtvoudigen en windenergie verdrievoudigen," aldus het FD.
Dat neemt niet weg dat er ook voor stuwmeren volop geïnnoveerd wordt. Zo drijven in China al grote vlotten met zonnepanelen in stuwmeren. Die leveren extra stroom en gaan tegelijk verdamping tegen. Ook 'pompcentrales' zijn in opkomst. Dat zijn systemen die bij weinig elektriciteitsvraag het water terugpompen in een reservoir, vanwaaruit het bij een grotere stroomvraag weer langs de turbines geleid wordt. Zo ontstaat, in combinatie met wind- en zonne-energie een gesloten systeem dat continu emissievrij elektriciteit kan produceren. China zou in 2025 in totaal al 270 gigawatt opwekken met pompcentrales. Voor waterkrachtcentrales staat dan nog maar 60 gigawatt gepland.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#13 Hallo Frank, het schuinschrift bij #9 is de vertaling van een deel van het "Verdrag inzake het verbod op militair of ander vijandig gebruik van technieken ter modificatie van het milieu" van de Verenigde Naties. Dat Verdrag gaat inderdaad over wat tegenwoordig "geo-engineering" wordt genoemd. In het Verdrag heet dat nog "Environmental Modification" (ENMOD), d.w.z. aanpassing/wijziging van het milieu.
Die alinea's gaan dus over de verplichting van de aangesloten landen om mee te werken aan het gebruik van zulke technieken, zolang het maar niet "vijandig" is.
De zinsnede "samenwerking bij het behoud, de verbetering en het vreedzaam gebruik van het milieu, met inachtneming van de behoeften van de ontwikkelingsgebieden in de wereld" interpreteer ik als een waarschuwing aan de lidstaten om de ENMOD technieken niet te gebruiken om roofbouw te plegen op ontwikkelingslanden (of, als ze dat toch doen, er dan in ieder geval bij te zeggen dat het juist in het belang van die ontwikkelingsgebieden is).
Je hebt gelijk, als ze echt de bedoeling hadden om het milieu te "verbeteren", dan zijn ze daar jammerlijk in mislukt.
Wat betreft mijn observaties van "raar weer": natuurlijk kun je dat allemaal op de "klimaatverandering" schuiven. Waar het mij om gaat, is dat ik mij niet zo goed voor kan stellen waarom "het klimaat" zou veranderen in de richting van verschillende merkwaardige, zich steeds herhalende weerpatronen, waar je de klok op gelijk kunt zetten.
Maar misschien vraag ik dat inderdaad nog een keer op de Klimaatveranda. Het is in ieder geval een leuke site.
#[#9](comment:320673) Saskia, " "zet 'm op, jongens, ga flink aan de slag met alle technische mogelijkheden om het milieu te modificeren".
Het is inderdaad een interpretatie, maar dan van jou.
Ik heb me trouwens niet in jouw tekst verdiept, maar wat jij in schuinschrift bij #[#9](comment:320673) zet, staat er wel raar. Bijvoorbeeld: " met inachtneming van de behoeften van de ontwikkelingsgebieden in de wereld." Komen we daar dan nu achter dat dat moet, omdat we er in het verleden een potje van gemaakt hebben, of gaat het hier om geo-engineering, met mogelijk verstrekkende gevolgen en overzien we die dan wel?
En wat is nu 'verbetering van het milieu', als je alom constateert dat het degradeert?
Mijn interpretatie.
Bij jouw #2 , jouw observaties van vreemd weer in het noorden, ik denk dat dat puur komt doordat het klimaat verandert, we uit het holoceen zijn inmiddels, en we op weg zijn naar een heel ander vreemd klimaat, en niet door manipulaties van het milieu aldaar, maar door de algemeen steeds hogere CO2-concentraties. Je kan met jouw vraag/observaties terecht bij het door mij genoemde klimaatveranda, je krijgt er een antwoord op, dat is wat ik bedoelde. Als je dat antwoord niet begrijpt kan je erop doorvragen.
#8 Wat een geweldige ideeën, Joep! :-D
Daarmee hadden we al jaren geleden veel ellende kunnen voorkomen.
Idee nummer 3, raderen die draaien op de stroming van water, is in de jaren '80 heel mooi uitgewerkt door een aantal mannen in mijn dorp. Het was een relatief klein rad, doorsnee zo'n 6 meter, dat op het water lag. Het was zo ontworpen dat het in rivieren gelegd kon worden zonder enige schade aan te richten (zelfs niet aan de vissen) en in eerste instantie bedoeld voor toepassing in ontwikkelingslanden.
Het prototype werkte heel goed, nog wat kleine verbeteringen en het Water Wing Power System was klaar geweest voor productie. Het idee is voorgelegd aan de Wereldbank en daarna is er nooit meer iets van gehoord... waardoor de mannen het vertrouwen in hun idee verloren, hun dure patent maar weer ophieven en niet meer verder zijn gegaan met dit fantastische project.
Het verbaast mij dus niet, dat er op dit gebied nog niet veel projecten zijn en dat de milieueffecten nog niet onderzocht zijn. Het verbaast mij wel, dat zoveel mensen blijkbaar niet beseffen dat er iets helemaal niet klopt als werkelijk goede ideeën worden ontmoedigd in plaats van aangemoedigd, terwijl de nood toch zo hoog heet te zijn. Slimme, goedkope oplossingen met naar verwachting weinig negatieve gevolgen voor natuur en milieu worden onderdrukt, terwijl onhandige, dure en natuur en milieu schadende "oplossingen" als "de enige weg" worden gepusht.
Je hoeft echt geen aluminium hoedje op te zetten om hiervan wat wantrouwig te worden. Toch?
#10 Jammer, Ton, dat je je tot zo'n niveau verlaagt. Dit ben ik op FL niet gewend. Ik snap best dat het vervelend is om te moeten erkennen dat je arrogante reacties op de door mij aangeleverde link niet allen qua toon, maar ook inhoudelijk gezien complete missers waren. Jij wilt of kunt als volwassen man blijkbaar niet toegeven dat je ongelijk had en daarom ga je nu maar over tot persoonlijke belediging en wilde aannames over mijn politieke voorkeuren. Werkelijk te triest voor woorden.
Saskia, ik denk echt dat jij derailed ben. Dat moet je zelf weten. Als je het klimaat kan verbeteren door minder co2 uit te stoten is dat een goed initiatief, maar ga jij maar lekker boreaal denken samen met Thierry Baudet.